Kabir
| Kabir | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Varanasi, 1398 |
| Heriotza | Maghar (en)  , 1518 (egutegi gregorianoa) (119/120 urte) |
| Hobiratze lekua | Maghar (en) |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | hindia |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | ehulea, poeta, filosofoa eta idazlea |
| Mugimendua | Bhaktia Sant Mat (en) |
| Sinesmenak eta ideologia | |
| Erlijioa | hinduismoa |
  | |
Kabir Das (IAST: Kabīr, kəbiːr d̪aːs ahoskatua; Varanasi, 1440 - Maghar, Gorakhpurretik gertu, 1518) Indiako poeta, musikari, mistiko, filosofo eta santua izan zen, eta haren literaturak bhakti (deboziokoa) mugimendu erlijiosoaren eragina izan zuen. Bhagat Kabir Yi (San Kabir) ere deitzen zaio.
Kabir Indiako poeta mistiko maiteena da eta eragin handia izan zuen sij komunitatean, herrialdearen iparraldeko santuen lehen belaunaldiko kide dela uste da.
Ez zuen bere burua hinduista, musulman edo sufi gisa definitu. Kredo, izendapen, aszetismo eta erlijioak baztertu zituen, ekialdeko filosofia norabide berri batera eramanez. Kabirren aburuz, bizitza gizaki bakoitzaren arimaren (yivatma) eta Jainkoaren (paramatma) arteko joko batera mugatzen da; bien batasuna lortzea da lurreko bizitzaren xedea.
Kabirren arabera, "Jainkoa arnasten duen guztiaren hatsa da" eta "Maitasuna eta uko egitea aurkitu duenak, inoiz ez du heriotza ezagutzen".[1]
Bizitza eta lana
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Indiako irule, ehule eta artisaua izan zen. Seme-alabarik gabeko bikote musulman batek hazi zuen Lahara Tara lakutik gertu aurkituta, Varanasi inguruan eta han bizi izan zen. Jaiotzaren jatorria kondaira batek azaltzen du, eta ez dakigu 1398an edo 1440an jaio zen. Beste bertsio batek dio bikote musulmanak adoptatu zuen Brahmin alargun baten seme abandonatua izan zela.
Tradizioak dio Loirekin ezkondu zela eta bi seme-alaba izan zituela, Kamal eta Kamali. Esaten denez, Sikandar Lodi enperadorea haserretu egin zen Kabirrek erreberentziarik ez egiteagatik eta atxilotu eta torturatu egin zuen. Azkenean askatu egin zuen, bere adeitasun eta adimenagatik.
Batzuen arabera, Vishnuismoaren aszeta zen Ramananda Swamik hazi zuen eta analfabetoa izan arren, haren poemak ahoz aho transmititu ziren bertako hizkeran. Guru Granth Sahib liburuan Kabirren 500 bertso baino gehiago daude.
Metodo sokratikoa erabili zuen eta gizaki guztiengana zuzendu zen kasta, sexua, kolorea, arraza, erlijioa edo lanbideak bereizi gabe eta garaiko gobernadore mogoleieta hinduismoko jakintsu eta apaizei aurre egin zien.
Erlijio guztien funtsezko batasuna aldarrikatu zuen eta hinduismoa eta islama kritikatu zituen; zentzurik gabeko errituak eta mantren axolagabeko errepikapenak haintzat hartuta. Poema honetan adibidez hori adierazten da:
- Ez nago ez tenpluan ez meskitan,
- ezta Mekako santutegian ere,
- ezta jainkotasun hinduisten bizilekuan ere.
- Ez nago errituetan eta zeremonietan;
- ez aszetismoan eta uko egitean.
- Benetako bila bazabiltza, berehala ikusiko nauzu;
- eta zu zauden unea iritsiko da.
Hinduismotik berraragiztatzeko ideiak eta karmaren legea jaso zituen, baina idolatria, aszetismoa eta kasten sistema baztertu zituen.
Islametik Jainko bakar baten eta gizon guztien berdintasunaren kontzeptua hartu zuen.
Bere poema metaforiko guztiak filosofia unibertsalari aplikatzen zaizkio. Jainkoarengana hurbiltzeko erraztasuna eta zintzotasuna azpimarratu zituen, haren aburuz Jainkoa izaki bizidun ororen izaera espiritual eta materialaren adierazpena zen, eta Jainkoarengana hurbiltzea, eginbeharra eta plazera:
- Jauna nigan dago,
- Jauna zugan dago,
- bizitza sinestun bakoitzean dagoenez.
- Harrotasun faltsu bati uko egitea
- eta bilatu zure Jauna.
- Milioi bat eguzkik bere argia irradiatzen du.[3]
Gaur egun ere Indiako eskoletan irakasten kondaira batek dioenez, Kabir hil zenean musulmanen eta hinduisten arteko liskarra piztu zen hilotza nork jaso behar zuen erabakitzeko. Zerraldoa ireki zutenean hutsik zegoela ikusi zuten eta haren tokian liburu bat aurkitu zuten, eta liburu hartan talde biek gogoratzen zituzten maximoak idatzi zituzten.[4]
Hinduek eta musulmanek goresten dute orain eta sijismoaren aitzindaritzat hartzen da, bere poesia Adi Granth-en sartzeraino.
Bere poemek barne-jainkotasuna esperientziaren bidez adierazten duten irakasleak goraipatzen dituzte, eta nahiago dute kantu, perpaus eta erritualetara jo.
Haren ideiek hainbat talde eta sekta sortu zituzten, hala nola Kabir Panth, Kabir haien gidari edo guru nagusi hartzen dutelarik.
Rabindranath Tagore poeta eta Literaturako Nobel saridunak ingelesera itzuli zituen bere poemak.
Haren lana inspirazio eta jakinduria iturri izan da gaur egun arte, eta oso ezaguna da sinpleena, Indiako poeta onartua, interpretatzen erraza dirudien arren. Bere miresleen artean artistak, poetak, idazleak eta musikariak daude.
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Saint Kabir. .
- ↑ Saint Kabir. .
- ↑ Saint Kabir. .
- ↑ [1]
Bibliografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Sarup Singh Alag-en An Introduction to Sri Guru Granth Sahib.
- Songs of Kabir, Rabindranath Tagore, 1985, Forgotten Books. ISBN 1-60506-643-5.
- Songs of Kabir Adi Granth, by Nirmal Dass. SUNY Press, 1991. ISBN 0-7914-0560-5.
- Weaver Named Kabir: Selected Verses, Detailed Biographical and Historical Introduction, new ed., by Charlotte Vaudeville, New York, 1998, Oxford U. Press. ISBN 0-19-563933-2.
- The Bijak of Kabir, Linda Hess, Shukdeo Singh, Sukadev Sinha, Oxford University Press, US, 2002. ISBN 0-19-514876-2.
- Kabir: Ecstatic Poems, by tr. by Robert Bly.' Beacon Press, 2004. ISBN 0-8070-6384-3.
- Kabir: The Weaver's Songs, by Vinay Dharwadker. Penguin Books, 2005. ISBN 014302968.
Itzulitako lanak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Poema mistikoak. Kabir-en 100 poema (itzultzailea: Julio Peradejordi). Espainia: Obelisco, 2000.
- Poema laburrak (itzultzailea: Jesús Aguado). José J. de Olañeta Editor eta Dice Books, 2001. ISBN ά7651-953-0.
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Autoritate kontrola |
|
|---|
