Konketa

Konketa higiene pertsonalerako (eskuak, aurpegia eta hortzak garbitu, esaterako) erabiltzen den harraska txikia da, gehienetan portzelanazkoa, bainugelan eta komun publikoetan egoten dena.

Garai batean, diametro handiko eta sakonera txikiko zeramikazko ontzia zen eta pitxerrarekin batera, eskuak eta aurpegia gelan bertan garbitzeko erabiltzen zen.^[1]

Deskribapena

Egungo konketak txorrota bat edo bi dituzte, eraikinaren iturgintzari lotuta, ur beroa eta hotza hornitzen dutenak. Beheko aldean hustuketa-balbula bat dute, estolderiara konektatua, eta bertatik erabilitako ura husteko. ^[2]

Bere kokapenari dagokionez, ohikoa da harraskak konketa-gainekoan sartzea, goiko muturraren altueran egon dadin. Dena den, konketa askeak ere badaude, hau da, konketa-gainekoaren gainean kokatutakoak edo haren luzapen gisa besterik gabe eratzen diren beste batzuk, etengabeko altzari bakarra osatuz.

Bestalde, portzelanazko konketak oin bat izan dezakete, 180 mm-ko gutxi gorabeherako neurriekin. (luzera); 150 mm. (zabala); eta 670 mm. (altuera).

Edukiontziaren bilakaera

Etxebizitzetan harraska finko gisa antolatutako konketa primitiboak (Ur-txarroak), pegar baten osagarriarekin edo ura duen beste pitxerren batekin, arkeologikoki eta literaturan dokumentatuta daude Kartago, Antzinako Grezian eta Antzinako Erroman. ^[3]

Europako Erdi Aroan, elizak eta monasterioak ur bedeinkatuaren ontziak eta abluzio iturriak zituzten. Baina etxeko altzari gisa ez dira XV. mendea baino lehen aurkitzen. Mende honetakoak eta hurrengokoak, zeinen manufakturan Venezia nabarmentzen zen, burdinazko edo egurrezko uztai bati eusten zion gutxi-asko apaindutako tripode batez osatuta zegoen, eta bertan garbiontzia jartzen zen. ^[4] Edukiontzi mota honen historiako kapitulu berriago batean, Holandako Leideneko Unibertsitateko Fisika Fakultateko gaur egun mitikoa den Einsteinen konketa aipa genezake. ^[5]

Iturgintza-instalazio finkoa zabaldu zen arte, konketa primitiboa altzari mugikor bat zen, garbiontzi batez osatua, hankak dituen egurrezko euskarri baten gainean jarria, eta pitxer batetik ura isurtzen zen. ^[6] Garbiontziak hustubiderik bazuen (hondoko zuloa), behin garbiketa amaitutakoan, zulo horretatik tapoia kendu eta erabilitako ura altzariaren behealdean kokatutako beste ontzi batera erortzen zen.

Konketa bereziak
Ura birziklatzeko konketa (turkianerabiltzen den modeloa).
Detlef Rahe diseinatzaile alemaniarraren konketa (*1964 Hanburgon),Bremengo Arte Ederren Unibertsitateko irakaslea.
Ura aprobetxatzeko komuneko tangan sartutako konketa baten atzeko beheko ikuspegia.
Deskontaminazio erradioaktiborakokonketa berezia, laborategian.