پرش به محتوا

شمشیر

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
فولاد اولیه برای فراوری شمشیر، قبل از آتش‌کاری
یک شمشیر زرین تزئینی ایرانی مربوط به عهد ساسانیان

شَمشیر یک سلاح سرد است که از یک تیغه بلند و لبه‌تیز و یک دسته تشکیل شده‌است. این سلاح انواع و شکل‌های متفاوتی داشته است که در هر کشور بسته به نوع مبارزه آن را تغییر می‌دادند.

پیرامون واژه

[ویرایش]

واژۀ «شمشیر» برگرفته از واژگان پهلوی "شَم" (به معنای ناخن و انحنا)+"شیر" است تلویحاً به معنای ناخن شیر.[۱][۲]

شمشیر در دیگر زبان‌های هندو-اروپایی به صورت انگلیسی sword، در روسی сабля (ترانویسی: sabla).

شمشیر در فارسی میانهٔ هم به همین صورت (با یای مجهول) بوده‌است.[۳]

واژهٔ schimitar انگلیسی (و معادل‌هایش در زبان‌های اروپایی) نیز برگرفته از این واژه و به معنی نوعی شمشیر خمیده‌اند.[۴]

جنس شمشیر

[ویرایش]

در خاور قدیم برای ساخت شمشیر از سه نوع فلز به نام‌های نرم‌آهن (آهن نرم)، شاپورگان (آهن سخت) و پولاد آمیخته بهره‌می‌گرفتند.[۵] پولاد گوهردار که برای شمشیرسازی نیز استفاده می‌شد روهینا نام داشت. به ابزار ساخته‌شده از روهینا، روهنی می‌گویند.[۶]

نمونه شعر از مسعود سعد سلمان:

نعل اسبان شد آنچه ریم آهن
تیغ شاهان شد آنچه روهیناست
داریوش بزرگ، درحالی که یک شمشیر آکیناکه دارد.

انواع شمشیر

[ویرایش]

شمشیرهای خاورمیانه قدیم[۵]

ژاپن:

شمشیر ایرانیان

[ویرایش]

ایران باستان

[ویرایش]

ارتش بزرگ ایرانیان در زمان شاهنشاهی هخامنشی از آکیناکه استفاده‌ می‌کرد؛ این شمشیر که اندازه‌ای قابل حمل نیز داشته دولبه بوده و قابل فرو بردن نیز بوده‌است. این نوع شمشیر برای حمله‌های سریع و ناگهانی کاربرد عالی و خوبی داشت. در پایان دسته شمشیر، برآمدگی بزرگی وجود داشت که به‌نظر می‌رسد کاربرد خاصی داشته‌باشد. همچنین مدارکی وجود دارند مبنی بر این که پادشاهان ایرانی نیز از این سلاح استفاده می‌کردند. این نوع شمشیر در دو نوع بلند و کوتاه ساخته می‌شده‌است.[۷]

یک درازشمشیر سوئیسی مربوط به سده ۱۵ یا ۱۶ میلادی

شمشیرهای معروف

[ویرایش]
کاتانا سده ۱۶ یا ۱۷اُمی با سایا

جستارهای بیشتر

[ویرایش]

شمشیر ایرانی

منابع

[ویرایش]
  1. «ذوالفقار میراثی از پیامبران گذشته». www.imamalinet.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  2. «معنی شمشیر | لغت‌نامه دهخدا». www.vajehyab.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۵.
  3. مکنزی
  4. "scimitar", Online Etymology Dictionary
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ Medieval Islamic swords and swordmaking: Kindi's treatise "On swords and their kinds" by Robert G Hoyland; Brian J J Gilmour; Kindī ،Warminster: Gibb Memorial Trust, 2006.
  6. لغتنامه دهخدا، سرواژه روهینا.
  7. Argir. «تاریخ شمشیر و سپر و زره در ایران».

پیوند به بیرون

[ویرایش]

دربارهٔ شمشیر ایرانی (به انگلیسی)