Արասի Բալաբանյան

Արասի Բալաբանյան; պորտ.՝ Aracy Balabanian
Ծնվել է	փետրվարի 22, 1940
Ծննդավայր	Կամպու Գրանդի, Բրազիլիա
Մահացել է	օգոստոսի 7, 2023 (83 տարեկան)
Մահվան վայր	Ռիո դե Ժանեյրո, Բրազիլիա
Կրթություն	Escola de Arte Dramática da Universidade de São Paulo?
Քաղաքացիություն	Բրազիլիա
Մասնագիտություն	դերասանուհի, հեռուստատեսային դերասանուհի և թատրոնի դերասանուհի

Արասի Բալաբանյան (պորտ.՝ Aracy Balabanian, փետրվարի 22, 1940(1940-02-22), Կամպու Գրանդի, Բրազիլիա - օգոստոսի 7, 2023(2023-08-07)^[1], Ռիո դե Ժանեյրո, Բրազիլիա), հայազգի բրազիլացի դերասանուհի։

Կրթություն

Արասի Բալաբանյանը ծնվել է 1940 թվականին Բրազիլիայի Մատու Գրոսու դու Սուլ նահանգի Կամպու Գրանդի քաղաքում։ Ծնողները՝ Ռաֆայել և Էսթեր Բալաբանյանները, Լատինական Ամերիկա էին հասել Արևմտյան Հայաստանի Նոր Հաճն քաղաքից՝ փրկվելով 1915 թվականի Ցեղասպանությունից։ Մինչև հանդիպելն Արասիի ծնողներն այրի էին և Արասին ընտանիքի արդեն ութերորդ երեխան էր ծնողների նախորդ ամուսնություններից։ Ծնողները ցանկացել են նրան Արաքսի անվանել՝ Արաքս գետի պատվին, սակայն որոշել են իրենց նոր հայրենիքին էլ արժանին մատուցել՝ հանելով անունից «ք» տառը։ Հարավային Ամերիկայի հնդկացիների տուպի-գուարինի լեզվով «արասի» նշանակում է «լույսի մայր»։

Ընտանիքը տեղափոխվում է Սան Պաուլո, որտեղ Արասին ոգևորվում է դերասանուհի Մարիա Դելա Կոստայի մասնակցությամբ թատերական ներկայացմամբ։ Արասին ընդունվում է սոցիալական գիտությունների ամբիոնի փիլիսոփայության ֆակուլտետ՝ զուգահեռ սովորելով տեղի Դրամատիկական արվեստի դպրոցում, որը 22 տարեկանում հաջողությամբ ավարտում է՝ հոր կամքին հակառակ երրորդ կուրսում լքելով համալսարանը։

Ստեղծագործական ուղի

«Մակբեթ» դիպլոմային ներկայացումից և Բրազիլական կոմեդիայի թատրոնի Ժորժի Ամադուի պիեսի հիման վրա բեմադրված «Բարոնի կմախքը» ներկայացումից հետո Արասին համարվում էր երկրի ամենահեռանկարային դերասանուհիներից մեկը։ 1964 թվականին նա առաջին անգամ երևում է հեռուստատեսությունում, Tupi TV հեռուստաալիքի Սոֆոկլեսի պիեսի հիման վրա նկարահանված «Անտիգոնե» հեռուստաներկայացմամբ։ Այդ բեմադրության գլխավոր դերի համար Բալաբանյանն արժանանում է տարվա լավագույն դերասանուհի կոչմանը, ինչպես նաև հեղինակավոր «Փոքեթ Փինթու» թատերական մրցանակին։ Արասիի հայրը՝ Ռաֆայել Բալաբանյանը, ով չէր ներել դստեր կիրքը բեմի նկատմամբ և խզել էր կապերը նրա հետ, հաշտվեց դստեր հետ 1968 թվականին՝ շնորհիվ հեռուստատեսությունում Արասիի նոր դերի։ «Անտոնիու Մարիա» նովելում նա խաղաց հանրահայտ դերասան Սերժիու Կարդոզուի հետ, ում հանդեպ ակնածանք էր տածում Ռաֆայելը։ Այդ դերից հետո հայրը դարձավ դստեր ամենանվիրված երկրպագուն։

1968 թվականին Արասին խաղաց իր ամենահաջողված թատերական դերերից մեկը՝ ելույթ ունենալով ամերիկյան ականավոր «Մազեր» մյուզիքլի բրազիլական տարբերակում։ Այնուհետև Արասիին հրավիրեցին բրազիլական հեռուստատեսության առաջին մանկական հաղորդմանը՝ «Սեզամ փողոցին»։ Ռիո դե Ժանեյրո տեղափոխվելուց հետո Արասին սկսեց համագործակցել հանրահայտ Globo TV ընկերության հետ^[2]։

Արասիի մասնակցությամբ Globo TV-ի ամենագլխավոր նախագծերից մեկը 1990 թվականի «Մետաղի ջարդոնների թագուհին» հեռուստանովելն է։

1997 թվականին Արասի Բալաբանյանը ստացել է մրցանակ հեռուստատեսության մեջ կնոջ լավագույն դերի համար՝ Ֆիլոմենա Ֆերետոյի կերպարը «Նոր զոհը» հեռուստասերիալում ներկայացնելու համար։ Հեռուստատեսությունում հանդես է եկել Տիկին Հայաստան (Dona Armênia) դերանվամբ։

Globo TV-ի ամենագլխավոր նախագծերից մեկն էր 1990 թվականի «Մետաղի ջարդոնների թագուհին» հեռուստանովելը։ Դերասանուհին այս հեռուստասերիալը առանձնահատուկ համարելու համար առնվազն երկու պատճառ ուներ. նախ` դրա հեղինակն էր Արասիի հին ընկեր Սիլվիու դի Աբրեուն, ում հետ նա սովորել էր Դրամատիկական արվեստների դպրոցում, ապա` նա կրկին վերադարձավ իր արմատներին։ Բանն այն է, որ ըստ սցենարի գլխավոր հերոսուհին, պիտի լիներ երեք որդիների մայր Հունգարիայից էմիգրանտը, բայց նկարահանումների մեկնարկից առաջ դի Աբրեուն Արասիին առաջարկեց կերպարը վերափոխել հայի։ Այդպես էլ հայտնվեց Դոննա Արմենիան։ Այդ ժամանակ դերասանուհին սովորել էր հայերեն գրել, կարդալ և հասկացել էր, որ երբեք չի մոռանա այն «լեզվի մեղեդին», որով խոսում էին ծնողները։ Այդպիսով բրազիլական հեռուստանովելի հերոսուհին հայկական առոգանությամբ օժտվեց. պորտուգալերենի և հայերենի զուգակցմամբ չթարգմանվող արտահայտությունները դարձան Դոնա Արմենիայի այցեքարտը։

Արասի Բալաբանյանը չի ամուսնացել և երեխաներ չի ունեցել^[3]։ Մահացել է 2023 թվականի օգոստոսի 7-ին Ռիո դե Ժանեյրոյում^[4]։

Հեռուստասերիալներ

1966 - O Amor Tem Cara de Mulher
1967 - Angústia de Amar
1968 - Antônio Maria
1969- Nino, o Italianinho
1971 - A Fábrica
1972 - O Primeiro Amor
1974- Corrida do Ouro
1975 - Bravo!
1976 - O Casarão
1977 - Locomotivas
1978 -Pecado Rasgado
1980 - Coração Alado
1981 - Brilhante
1982 Elas por Elas
1983 Guerra dos Sexos
1985 - Tititi
1986 - Mania de Querer
1987 - Helena
1989 - Que Rei Sou Eu?
1990 - Rainha da Sucata
1991 - Felicidade
1992 - Você Decide
1992 - Deus Nos Acuda
1994 - Pátria Minha
1995 - A Próxima Vítima
1995 - Engraçadinha... Seus Amores e Seus Pecados
1996 - Sai de Baixo
1999 - Linha Direta
2000 - Brava Gente
2002 - Sabor da Paixão
2004 - Da Cor do Pecado
2005 - A Lua Me Disse
2005 - Toma Lá, Dá Cá
2007 - Casos e Acasos
2007- Eterna Magia
2008 - Queridos Amigos
2010- Passione
2012 - Cheias de Charme
2013- "Saramandaia"

Դերեր թատրոնում

2006 - Comendo entre as refeições
1998 - Clarice Coração Selvagem
1995 - Dias Felizes
1991 - Fulaninha e Dona Coisa
1988 - Folias no Box
1985 - O Tempo e os Conways
1984 - Boa noite Mãe
1980 - A Direita do Presidente
1977 - Brechet, segundo Brechet
1968 - Hair
1963 - Os Ossos do Barão

Գեղարվեստական ֆիլմեր

1972 - «Առաջին ուղևորություն» / A Primeira Viagem - Իռեն
1988 - «Ջրային խխունջի ծաղիկը» / Caramujo-flor - Սևազգեստ կին
1998 - «Պոլիկարպո Կուարեժմա, Բրազիլիայի հերոս» / Policarpo Quaresma, Herói do Brasil - Մարիկոտա

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 https://g1.globo.com/rj/rio-de-janeiro/noticia/2023/08/07/aracy-balabanian-morre-no-rio.ghtml
↑ «Դոննա Արմենիա». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 18-ին.
↑ Արասի Բալաբանյանը IMDb կայքում
↑ «Aracy Balabanian morre no Rio aos 83 anos». G1 (բրազիլական պորտուգալերեն). 2023 թ․ օգոստոսի 7. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 7-ին.

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արասի Բալաբանյան» հոդվածին։

[_6c5e18580e86e0ff-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 https://g1.globo.com/rj/rio-de-janeiro/noticia/2023/08/07/aracy-balabanian-morre-no-rio.ghtml

[2] «Դոննա Արմենիա». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 18-ին.

[3] Արասի Բալաբանյանը IMDb կայքում

[4] «Aracy Balabanian morre no Rio aos 83 anos». G1 (բրազիլական պորտուգալերեն). 2023 թ․ օգոստոսի 7. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 7-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]