Իլմենաու (գերմ.՝ Ilmenau. Գերմաներեն արտասանություն՝ [[Միջազգային հնչյունական այբուբեն|[ˈɪlmənaʊ̯]]] (լսել)), քաղաք ԳերմանիայիԹյուրինգիա երկրամասի Իլմ օկրուգում, որի ամենամեծ բնակավայրն է բնակչության թվաքանակով։ Ընկած է Իլմի դաշտավայրում, Թյուրինգյան անտառի հյուսիսային ծայրամասում, Էրֆուրտից մոտավորապես 35 կիլոմետր դեպի հարավ, Նյուրնբերգից 135 կիլոմետր դեպի հյուսիս, ծովի մակերևույթից 500 մետր բարձրության վրա։ Զբաղեցնում է 168,18 քառակուսի կիլոմետր տարածք։ Բնակչության թվաքանակը՝ 38 600: Համբավվել է որպես համալսարանական բնակավայր և Գյոթեի քաղաք։ Այստեղ է գտնվում Իլմենաուի տեխնիկական համալսարանը (Technische Universität Ilmenau), որը ոչ միայն կրթական, այլև պետական գիտահետազոտական հաստատություն է։ Թյուրինգիայի միակ տեխնիկական համալսարանն է, ընդ որում՝ հիմնական ուշադրությունը նվիրվում է ճարտարագիտական առարկաներին, ինֆորմատիկային, մաթեմատիկային, բնական գիտություններին, տնտեսագիտությանը և զանգվածային լրատվամիջոցների բնագավառում հետազոտությունների իրականացմանը։ Ուսանողների թիվը հասնում է մոտավորապես 4 900-ի[2]։ Համալսարանը վերջնականապես կազմավորվել է 1992 թվականին՝ դեռևս 1894 թվականին հիմնադրված ուսումնական հաստատության հիմքի վրա[3]։ Սկսած 1990 թվականից՝ նրա շուրջն ստեղծվել են բազմաթիվ գիտահետազոտական ինստիտուտներ, ինչի շնորհիվ համալսարանը վերածվել է տեխնոլոգիական հետազոտությունների կարևոր կենտրոնի։
Իլմենաուն սկզբնապես եղել է հանքարդյունահանողների ոչ մեծ ավան. հիմնականում արդյունահանել են արծաթ, պղինձ, մարգանեց, մինչև որ հանքապաշարներն սպառվել են։ 1800 թվականից համբավվել է որպես առողջարանային բնակավայր, ուր սիրով և հաճախակի այցելել է նաև Վոլֆգանգ Գյոթեն։ 1838 թվականից այստեղ զարկ է տրվել նաև զբոսաշրջությանը, որը մինչև օրս քաղաքի տնտեսության կարևոր ճյուղերից է համարվում։ Բնակավայրի ինդուստրալացումն սկսվել է 1879 թվականից՝ երկաթուղու շահագործման հանձնումից հետո և արագ թափ է ստացել հաջորդ հարյուրամյակում։ Հիմնականում զարգացել է ապակու և հախճապակու արտադրությունը։ Ինչպես Արևմտյան Եվրոպայի այլ վայրերում, այստեղ նույնպես 1990-ական թվականներին հախճապակու գործարանները փակվել են, բայց ապակու արտադրությունը շարունակվել է. թողարկվել և թողարկվում են լաբորատորիաների համար անհրաժեշտ ապակեղեն, չափիչ սարքեր։ Մեքենաշինության, էլեկտրատեխնիկայի արտադրության, ծրագրային ապահովման մշակման հետ մեկտեղ ապակու արտադրությունը այսօր էլ քաղաքի տնտեսության կարևոր ճյուղերից է։
Constance Ehrhardt: Ilmenau und der Goethewanderweg: Geschichte – Landschaft – Goethewanderweg. Grünes Herz, Ilmenau 2015, ISBN 978-3-86636-148-5.
Gerhard Schlössinger: Zwischen Ilmenau und Schwarzburg. Greifenverlag, Rudolstadt 1967, OCLC73843550.
Willi Ehrlich: Ilmenau – Gabelbach – Stützerbach. Die Goethe-Gedenkstätten und der Wanderweg „Auf Goethes Spuren“. Nationale Forschungs- und Gedenkstätten der Klassischen Deutschen Literatur in Weimar, Weimar 1989, ISBN 3-7443-0007-2.
Julius Voigt: Goethe und Ilmenau. Unter Benutzung zahlreichen unveröffentlichten Materials dargestellt. Xenien-Verlag, Leipzig 1912. (Nachdruck: 1990, ISBN 3-7463-1658-8)
Kurt Steenbuck: Silber und Kupfer aus Ilmenau. Ein Bergwerk unter Goethes Leitung. Böhlaus Nachfolger, Weimar 1995, ISBN 3-7400-0967-5.
Arne Martius: Zwangsarbeiter in Ilmenau. Escher, Gehren 2004, ISBN 3-00-016747-1.