Առիւծ
Առիւծ (լատիներէն՝ Panthera leo, հայերէն անուան ստուգաբանութիւնը տես՝[1])՝, կատուազգիներու ընտանիքի վայրի կաթնասուն կենդանի մըն է։ Տարածուած է Ափրիկէի եւ Հարաւ-արեւմտեան Ասիոյ մէջ։
Ներկայիս առիւծները գրեթէ ամբողջապէս ոչնչացած են։ Պահպանուած են միայն Կեդրոնական Ափրիկէի մի շարք շրջաններու եւ արգելոցներու մէջ, շատ քիչ քանակով՝ Հնդկաստանի մէջ։ Կը բնակին սաւաննաներու, կիսաանապատներու եւ անապատներու մէջ։
Ներկայիս գոյութիւն ունեցող կատուազգիներուն մէջ երկրորդն է իր մեծութեամբ (միայն վագրին կը զիջէ), որոշ առիւծներու կշիռքը կրնայ ըլլալ 250 քկ[2]։
Վերարտադրութիւնը
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]Էգ առիւծն ընդունակ է բազմանալու չորս տարեկանէ։ Հղութիւնը կը տեւէ միջինը 110 օր։ Առիւծին նորածին ձագերը՝ կորիւնները, որոնք սովորաբար երեքը կ'ըլլան, շատ փոքր են (մօտաւորապէս 30 սմ, քաշը՝ 1.2-2.1 քկ) ու խայտաբղէտ, անոնք մեծնալով կը դառնան միագոյն։ Կորիւնները կը ծնուին կոյր եւ անօգնական։ Աչքերը կը բացուին ծնելէ մէկ շաբաթ անց։
Սովամահ ըլլալէն բացի, կորիւններու համար վտանգ կը ներկայացնէն նաեւ այլեւայլ գիշատիչներ՝ բորենիները, շնագայլերը, յովազները, արծիւները եւ օձերը։ Նոյնիսկ գոմէշները, կորիւններու հոտն զգալով կը վազեն անոնց թաքստոցին մօտ եւ ամեն կերպ կը ցանկանան ոտնատակ ընել անոնց, քանի դեռ մայր առիւծը որսի գացած է։ Եթէ խումբի գլխավոր առիւծին դուրս կը մղէ մէկ ուրիշը, ան կը սպաննէ յաղթուածի կորիւնները։
Ընդհանուր առմամբ, առիւծներու 80%-ը կը սատկէն են մինչեւ երկու տարեկան դառնալը։
 |
 |
 |
Ծանօթագրութիւններ
[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]- ↑ Հրաչեայ Աճառեան, Հայերէնի Արմատական Բառարան, Ե.1926 http://www.nayiri.com/imagedDictionaryBrowser.jsp?dictionaryId=7&query=%D5%A1%D5%BC%D5%AB%D6%82%D5%AE
- ↑ Nowak, Ronald M. (1999). «Walker’s Mammals of the World. Baltimore: Johns Hopkins University Press». ISBN 0-8018-5789-9.(անգլերէն)