Saltar al contento

Categoria grammatic

De Wikipedia, le encyclopedia libere

In le grammatica traditional, un categoria grammatic es un classe de parolas (o plus generalmente de unitates lexical) que ha proprietates grammatic commun. Le parolas que pertine al mesme categoria grammatic usualmente seque le mesme regulas de syntaxe — illos compli simile functiones in le structura grammatic del phrase — e de morphologia in tanto que illos ha inflectiones simile pro proprietates simile.

Le majoritate del linguas indoeuropee communmente possede le categorias sequente: nomine, verbo, adjectivo, adverbio, pronomine, preposition, conjunction, interjection, determinante e numero.[1] Alcun linguas indoeuropee, nonobstante, como le linguas slave, latin e sanskrit, non ha articulos. Linguas del familia uralic como hungare e finnese ha nulle prepositiones del toto o solmente alcunos; illos ha in vice postpositiones.

Altere parolas que categoria grammatic — particularmente in classificationes linguistic moderne, que sovente face distinctiones plus precise que le grammatica traditional — include classe de parola (anglese: word class), classe lexical, categoria lexical e natura grammatic (del francese). Alcun autores restringe le termino categoria lexical a solmente un typo particular de categoria syntaxic; pro illos, iste termino non include le partes del oration considerate functional, tal como pronomines. In anglese on trova tamben le parola form class ("classe de forma") ben que su definitiones varia e se contradice.[2] Categorias grammatic pote esser classificate aperte o clause: categorias aperte (nomines, verbos o adjectivos) acqueri nove membros constantemente, mais categorias clause (pronomines o conjunctiones) lo face rarmente, si non jammais.

Quasi tote le linguas ha le categorias nomine e verbo mais ultra iste duo il ha significante variationes inter differente linguas.[3] Per exemplo,

japonese ha tres categorias de adjectivo quando interlingua ha un sol (non confunder con le differente typos de adjectivo interlinguan o le facto que adjectivos pote modificar e nomines e pronomines);
chinese, corean, japonese e vietnamese ha un categoria supplementari de classificatores; e
multe linguas face nulle distinction inter adjectivos e adverbios, o inter adjectivos e verbos (vide verbos stative).

A causa de tal variationes de numeros de categorias e de proprietates pro identificar los, le categorias grammatical de cata lingua debe esser analysate separatemente. Nonobstante, omne categorias debe satisfacer certe criterios universal.[3]

Historia

[modificar | modificar fonte]

Le classification del parolas in categorias lexical jam existeva al initio del historia del linguistica.[4]

India

[modificar | modificar fonte]

In le Nirukta, scribite in le seculo 5 o 6 ante Christo, le grammatico de lingua sanskrit Yāska definiva quatro categorias principal de parolas:[5]

  1. नाम nāma – nomine (includente adjectivo)
  2. आख्यात ākhyāta – verbo
  3. उपसर्ग upasarga – preverbo or prefixo
  4. निपात nipāta – particula, parola invariabile (possibilemente preposition)

Iste quatro esseva gruppate in duo plus grande categorias: inflectibile (nomines e verbos) ininflectibile (preverbos e articulas).

Le antique obra de grammar del lingua tamil, Tolkāppiyam, que alcunes pensa esseva scribite ante 2.500 annos, classifica parolas tamil como peyar (பெயர்; nomine), vinai (வினை; verbo), idai (categoria que modifica le relationes inter verbos e nomines) e uri (parola que qualifica plus detaliatemente un verbo o nomine).[6]

Tradition occidental

[modificar | modificar fonte]

Un seculo o duo post le travalia de Nirukta, le erudito de Grecia classic Plato scribeva in su dialogo Cratylos que "[...] le phrases es, secundo me, un combination de verbo (rhêma) e nomines (ónoma)".[7] Aristotele addeva un altere categoria, "conjunction" (sýndesmos), que include non solmente the parolas cognoscite hodie como conjunctiones mais etiam altere partes del discurso: il ha differente interpretationes, secundo un illo es pronomines, prepositiones e le articulo.[8]).

Verso le fin del seculo 2 aEC, grammaticos habeva expendite iste systema de classification in octo categorias, como vidite in le Arte del Grammatica attribuite a Dionysio Thrax:[9]

  1. Nomine (ónoma): un parte del discurso inflectite conforme al caso, significante un entitate concrete o abstracte
  2. Verbo (rhêma): un parte del discurso sin inflection de caso, mais inflectite conforme al tempore, persona e numero, significante un activitate o processo facite o experimentate
  3. Participio (metokhḗ): un parte del discurso con characteristicas commun al verbo e nomine
  4. Articulo (árthron): un parte del discurso declinabile includente le articulo definite e etiam le pronomine relative basic
  5. Pronomine (antōnymíā): un parte del discurso que pote reimplaciar un nomine
  6. Preposition (próthesis): un parte del discurso placiate ante altere parolas in composition e syntaxe
  7. Adverbio (epírrhēma): un parte del discurso sin inflection que pote modificar o adder se a un verbo, proposition, phrase o altere adverbios
  8. Conjunction (sýndesmos): un parte del discurso que liga mutualmente le differente partes del oration e reimple le foramines de su interpretation

Il es possibile considerar le partes del discurso como definite per criterios de morphologia, syntaxe e semantica.

Le grammatico latin Prisciano modificava le systema a octo entratas supra per excluder "articulo" proque latin, a differentia de grec, non ha articulos, e per adder "interjection".[10][11]

Le nomines latin del partes del discurso, del quales le equivalentes interlinguan moderne correspondente deriva, esseva nomen, verbum, participium, pronomen, praepositio, adverbium, conjunctio e interjectio. Le categoria nomen includeva substantivos (nomen substantivum, correspondente a lo que es hodie appellate nomines), adjectivos (nomen adjectivum) e numerales (nomen numerale). Plus tarde[12] le adjectivo deveniva un categoria distincte como sovente numerales tambem, e in anglese le parola noun (nomine commun) deveni solmente applicate al substantivos.

Obras de grammatica anglese generalmente seque le modello del tradition europee como describite supra, con le exception que ora particulas es normalmente considerate como partes del verbo e non partes distincte del discurso, e que numerales es sovente integrate a altere categorias grammatic: nomines, adjectivos e mesmo adverbios (per exemplo in anglese, once, un vice). Octo o novem partes del discurso es communmente listate:

  1. nomine
  2. verbo
  3. adjectivo
  4. adverbio
  5. pronomine
  6. preposition
  7. conjunction
  8. interjection
  9. articulo o (plus recentemente) determinante

Alcun classificationes moderne defini plus de classes que istes, le quales es analysate in le sectiones infra.

Le classification supra, o legier expansiones de illo, es ancora applicate in le majoritate del dictionarios:

Nomine (commun) (denomina)
Un parola o un objecto lexical exprimente omne entitate concrete (per exemplo un casa) o abstracte (per exemplo allogiamento); un persona, loco, cosa, idea o qualitate. Nomines pote tamben esser classificate como contabile o incontabile (quantificabile o inquantificabile); alcunos pote pertiner a le un o le altere categoria. Como le parte del discurso le plus commun, illos es appellate parolas nominator (naming words).
Pronomine (reimplacia o es placiate de nove)
Un substituto pro un nomine o un expression (io, illos). Pronomines permitte de render phrases plus curte.
Adjectivo (describe, limita)
Un modificator de nomine o pronomine (grande, spatial). Adjectivos rende le signification de un altere parola (nomine) plus precise.
Verbo (exprime action o stato)
Un parola denotante un action (ambular), evento (occurrer) o stato (esser). Sin un verbo, un gruppo de parolas non pote formar un phrase.
Adverbio (describe, limita)
Un modificator de verbo, adjectivo o altere adverbio (multo, discretemente). Adverbios rende le linguage plus precise.
Preposition (liga)
Un parola que pone altere parolas in relation in un locution o phrase (in, durante). Prepositiones monstra le relation inter un nomine o pronomine con un altere parola in le phrase.
Conjunction (connecte)
Un connectitor syntaxic inter parolas, phrases o propositiones (e, ben que). Conjunctiones connecte parolas o locutiones.
Interjection (exprime sentimentos e emotiones)
un salutation o exclamation emotional (ha, guai). Interjectiones exprime emotiones e sentimentos forte.
Articulo (describe, limita)
Un marcator grammatic de definitate (le) o indefinitate (un). Le articulo non es semper listate in le partes del discurso. Alcun grammaticos lo considera un adjectivo[13], o a vices le termino plus generic 'determinante' es usate.

Non tote le parolas interlinguan possede un marcator indicante a qual parte del discurso illos pertine, lo que contrasta con multe linguas europee que usa inflection de maniera plus extensive. Le inflection permitte tamben de adder certe informationes grammatic como le caso. Multos del inflectiones interlinguan non se limita a un categoria particular — assi, -nte pote esser trovate in adjectivos, participios presente e substantivos; -o es le marcator del genere masculin in substantivos ma alsi le marcator del genere neutre in pronomines (illo, lo); -e es le marcator del genere masculin in le pronomines ille e le ma alsi un desinentia adjectival neutre.

Alcun parolas pote pertiner a plus que un parte del discurso: per exemplo, combustibile (substantivo e adjectivo), comenciante (participio e substantivo), multo (adverbio e pronomine).

Functional classification

[modificar | modificar fonte]

Linguistas admitte que le lista supra es drasticamente simplificate.[14] Per exemplo, "adverbio" es de un certe maniera un categoria multifunctional includente parolas con multe rolos differente. Alcunos ha mesmo arguite que le distinction le plus basic inter duo categorias, nomines e verbos, es sin fundamento,[15] o inapplicabile a certe linguas.[16][17] Linguistas moderne ha proponite multe systemas differente ubi le parolas de anglese o altere linguas es placiate in categorias e subcatgorias plus specific conforme a un comprehension plus profunde de lor functiones grammatic.

Usualmente le categorias lexical definite per lor function pote comprehender lo sequente (que nos nota que alcunos de illos pote esser inapplicabile a certe linguas):

In alcun categorias, subgruppos de parolas pote esser identificate secundo proprietates grammatic plus precise. Per exemplo, un subgruppo verbal pote reunir insimul verbos con le mesme numero o typo de objectos o de complementos. Isto es nominate subcategorisation.

Multe descriptiones moderne de grammatica non solmente comprehende categorias lexical o grammatic ma tamben categorias de locutiones, serviente a classificar locutiones in le senso de gruppos de parolas que forma unitates con functiones grammatic specific. Categorias de locutiones pote includer locutiones nominal, verbal o adjectival, etc. Categorias syntaxic ingloba categorias lexical e locutional.

(anglese) Un schema illustrante un arrangiamento del categorias syntaxic del lingua anglese.

Categorias aperte e clause

[modificar | modificar fonte]

Categorias de parolas pote esser o aperte o clause. Un categoria aperte accepta le addition regular de nove parolas ma un categoria clause accepta nove additiones solo rarmente. Normalmente categorias aperte contine grande numeros de verbos quando categorias clause es multo plus micre. Le categorias aperte typicamente presente in interlingua, anglese e multe alteres include nomines, verbos (minus verbos auxiliari modal quando illos es considerate un classe separate), adjectivos, adverbios e interjectiones. Ideophonos es sovente un classe aperte ben que illos non es ben cognoscite per le parlatores de linguas romanic o anglese,[18][19] e es sovente aperite a occasionalismos (nonce words in anglese). Classes clause typic es prepositiones, determinantes, conjunctiones e pronomines.[20]

Le distinction inter categorias aperte e clause es connectite al distinction inter categorias lexical e functional e inter parolas lexical e parolas functional que certe autores considera identic ben que le connection non es stricte. Generalmente, categorias aperte es categorias lexical in le senso plus stricte, comprehendente parolas con un plus grande contento semantic,[21] ma categorias clause es normalmente categorias functional componite de parolas con functiones essentialmente grammatic. Isto es nonobstante non universal: in multe linguas verbos e adjectivos[22][23][24] es categorias clause con poco de elementos, e in japonese le formation de nove pronomines ab nomines jam existente es relativemente commun.

Adder nove parolas a categorias aperte es realisate per varie processos como composition (juxtaposition de parolas existente), derivation, protologismo (creation de neologismos) e prestation. Le addition de parolas a categorias clause es possibile del mesme modo ma prende multo plus de tempore e es multo plus rar, proque un categoria clause es considerate como parte del nucleo del lingua e non se altera facilemente.

Le stato aperte o clause de un categoria varia inter le linguas. Multo surprendentemente, in multe linguas verbos e adjectivos constitue categorias clause de parolas lexical. Un exemplo extreme es jingulu, que non ha plus que tres verbos. Mesmo le lingua perse non ha plus que 100 verbos, multos de illos essente archaic. Japonese es similar proque illo ha solmente un micre numero de verbos lexical.[25] Verbos basc es alsi un categoria clause: le majoritate del sensos verbal es exprimite per periphrase.

In japonese, verbos e adjectivos es categorias clause, ben que il ha plus de 700 adjectivos[26][27] e verbos ha devenite plus aperte recentemente. Adjectivos japonese es proximemente connectite a verbos: illos pote per exemplo esser le predicato de un phrase. Nove sensos verbal es quasi semper exprimite per periphrase, plus precisemente per adder する (suru, facer) a un substantivo como in 運動する (undō suru, facer exercitio, exercitar se). Nove sensos adjectival es quasi semper exprimite per medio de substantivos adjectival con le suffixo 〜な (-na) quando le substantivo adjectival modifica un locution nominal, como per exemplo in 変なおじさん (hen-na ojisan, bizarre). Le character clause del verbos ha diminuite recentemente, e in alcun casos verbos es create per appender 〜る (-ru) a un substantivo. Isto occurre principalmente in le linguage informal con le exemplo le plus cognoscite essente サボる (SABOru, absentar del schola sin un motivo valide), derivate de サボタージュ (sabotāju, sabotage).[28] Ultra iste innovation recente, le major parte del vocabulario sinojaponese esseva imprestate in le forma de substantivos nominal e adjectival. Altere linguas in que adjectivos es un categoria clause include swahili, bemba e luganda.

Per opposition, pronomines japonese es un categoria aperte — si illos pote esser considerate como un categoria — e substantivos es occasionalmente usate como pronomines. Un exemplo recente es 自分 (jibun, se mesme) usate hodie per alcun juvene viros como pronomine del prime persona.

Certe categorias de parolas es universalmente clause, nonobstante, includente parolas interrogative e demonstrative.[29]

Notas

[modificar | modificar fonte]

References

[modificar | modificar fonte]

(anglese)

  1. ↑ Part 3.1 Prime linea de [1]
  2. ↑ John Lyons, Semantica, CUP 1977, p. 424.
  3. ↑ 3,0 3,1 Kroeger Paul, Analisar le grammatica: Un Introduction (2005), p. 35. Universitate de Cambridge. ISN 978-0-521-01653-7.
  4. ↑ Robins RH (1989), Linguistica General, quarte edition, London, editor Longman.
  5. ↑ Bimal Krishna Matilal, The word and the world: India's contribution to the study of language (caoitulo 3), (1990).
  6. ↑ Ilakkuvanar S., Tholkappiyam in anglese con studias critic, secunde edition, Educational Publisher, 1994.
  7. ↑ Cratylos 431b
  8. ↑ Le Ethica Rhetoric, Poetic e Nicomachean de Aristotele, traducite per Thomas Taylor, London 1811, p. 179.
  9. ↑ Dionysio Thrax. τέχνη γραμματική (Arte del Grammatica), ια´ περὶ λέξεως (11. Super le parola):
    λέξις ἐστὶ μέρος ἐλάχιστον τοῦ κατὰ σύνταξιν λόγου.
    λόγος δέ ἐστι πεζῆς λέξεως σύνθεσις διάνοιαν αὐτοτελῆ δηλοῦσα.
    τοῦ δὲ λόγου μέρη ἐστὶν ὀκτώ· ὄνομα, ῥῆμα,
    μετοχή, ἄρθρον, ἀντωνυμία, πρόθεσις, ἐπίρρημα, σύνδεσμος. ἡ γὰρ προσηγορία ὡς εἶδος τῶι ὀνόματι ὑποβέβληται.
    Un parola es le plus micre parte del discurso organisate.
    Le discurso es le assemblage de un parola ordinari pro exprimer un pensata complete.
    Le classe de nomine comprende octo categorias: nomine, verbo,
    participio, articulo, pronomine, preposition, adverbio, conjunction. Un nomine commun in le forma es classificate como nomine.
  10. ↑ Traduction del Institutio Oratoria de Quintiliano: "Nostre proprie lingua [latin] se contenta sin le articulos, le quales es ergo repartite inter le altere partes del discurso. Mais interjectiones debe esser addite a illos jam mentionate".
  11. ↑ Quintilian: Institutio Oratoria I.
  12. ↑ Vide per exemplo Beauzée, Nicolas, Grammaire générale, ou exposition raisonnée des éléments nécessaires du langage (Paris, 1767) e previemente Jakob Redinger, Comeniana Grammatica Primae Classi Franckenthalensis Latinae Scholae destinata ... (1659, in german e latin).
  13. ↑ Dictionario de Grammatica Anglese de Oxford de Bas Aarts, Sylvia Chalker & Edmund Weine. OUP Oxford 2014. Pagina 35.
  14. ↑ Zwicky Arnold, 2006-03-30, "De qual parte del discurso es "the", Language Log, recuperate 2009-12-26. "[...] le tradition scholar circa le partes del discurso es desperatemente impoverite".
  15. ↑ Hopper P. Thompso (1985), "Le Iconicitate del Categorias Universal "nomines" e "verbos", Studias Typologic in le Lingua: Iconicitate e Syntaxe, pp. 151–183.
  16. ↑ Launey Michel (1994), Un grammatica omnipredicative: dissertation circa le morphosyntaxe de nahuatl classic, CNRS Editions.
  17. ↑ Broschart Jürgen (1997), "Proque le lingua tongan lo face differentemente: Distinctiones categorial in un lingua sin nomines ni verbos", Typologia Linguistic, 1 (2): pp. 123–165.
  18. ↑ Le Arte del Grammatical: Un Guida Practic, Alexandra Y. Aikhenvald, p. 99.
  19. ↑ G. Tucker Childs, "Ideophonos african", in Symbolismo del Sono, p. 179.
  20. ↑ Entrata: Parolas Functional / Encyclopedia de Linguistica.
  21. ↑ Carnie Andrew, Syntaxe: Un Introduction generative, (2002). ISBN 978-0-470-65531-3. Pp. 51–52.
  22. ↑ "Ubi ha partite tote le adjectivos?", Studias in Linguas, 1, pp. 19–80, (1977), Robert M. W. Dixon
  23. ↑ Classes de adjectivos: un typologia contralinguistic, Robert M. W. Dixon, Alexandra Y. Aikhenvald, OUP Oxford, 2006.
  24. ↑ Le Arte del Grammatica: Un Guida Practic, Alexandra Y. Aikhenvald, p. 97.
  25. ↑ Characteristicas categoric: Un theoria generative del classes grammatic, p. 54.
  26. ↑ Le Typologia del Predication Adjectival, Harrie Wetzer, p. 311.
  27. ↑ The Art of Grammar: A Practical Guide, Alexandra Y. Aikhenvald, p. 96
  28. ↑ Homage a る (ru), Le Verbificator Magic, 2011-07-18, [http://japaneselevelup.com/author/adshap8/ Adam Archived 2019-03-06 at the Wayback Machine.
  29. ↑ The Arte del Grammatica: Un Guida Practic, Alexandra Y. Aikhenvald, p. 98.

Ligamines externe

[modificar | modificar fonte]

(anglese)

Nota
Nota
Iste pagina contine material traducite ab Wikipedia in anglese. Le articulo original se trova a en:Part of speech, e es usate secundo le mandatos del licentia de Wikipedia.
Obtenite de “https://ia.wikipedia.org/w/index.php?title=Categoria_grammatic&oldid=672351”