Aksara Lao
Aksara Lao utawa Akson Lao (Lao: ອັກສອນລາວ [ʔáksɔ̌ːn láːw]), ya iku aksara utama kang dipigunakaké kanggo nyerat basa Laos lan basa minoritas in nagara Laos. Aksara iku turunané aksara Brahmi lan dumadi saka 27 aksara konsonan (ພະຍັນຊະນະ [pʰāɲánsānā]), 7 aksara konsonan ligatur (ພະຍັນຊະນະປະສົມ [pʰāɲánsānā pá sǒm]), 33 aksara swara (ສະຫລະ [sálā]) lan 4 pratandha ton (ວັນນະຍຸດ [ván nā ɲūt]). Miturut Artikel 89 saka Konstitusi Amandemen 2013 Républik Dhémokratik Rakyat Laos utawa Laos, aksara Lao iku sanadyan mulané dipigunakaké mirunggan kanggo nyerat basa Lao, nanging uga bisa kanggo nyerat basa minoritas liyané.
| Aksara Lao | |
|---|---|
 | |
| Jinis | Abugida |
| Basa | LaoThai lan liyané |
Kala | c. 1350–saiki |
Aksara babon | |
| Arah nulis | Kiwa manengen |
| ISO 15924 | Laoo, 356 |
Jeneng Unicode | Lao |
Larik Unicode | U+0E80–U+0EFF |
Tabel konsonan
besut| Aksara | Jeneng | Posisi purwa | Posisi wasana | Unicode | Ton | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| IPA | BGN/PCGN | LC | RTSG | IPA | BGN/PCGN | LC | RTSG | |||||
| ກ | ກ ໄກ່ | kāi, pitik | /k/ | k | /k/ | k | KO | tengah | ||||
| ຂ | ຂ ໄຂ່ | kʰāi, endhog | /kʰ/ | kh | /k/ | k | KHO SUNG | dhuwur | ||||
| ຄ | ຄ ຄວາຍ | kʷʰáːj, kebo | /kʰ/ | kh | /k/ | k | KHO TAM | ngisor | ||||
| ງ | ງ ງົວ utawa ງູ | ŋúə, sapi utawa ŋúː, ula | /ŋ/ | ng | /ŋ/ | ng | NGO | ngisor | ||||
| ຈ | ຈ ຈອກ | tɕɔ̏ːk, gelas | /tɕ/ | ch | /t/ | t | CO | tengah | ||||
| ສ | ສ ເສືອ | sɯ̌ːə, macan | /s/ | s | /t/ | t | SO SUNG | dhuwur | ||||
| ຊ | ຊ ຊ້າງ | sâːŋ, gajah | /s/ | x | s | /t/ | t | SO TAM | ngisor | |||
| ຍ | ຍ ຍຸງ | ɲúŋ, lemut | /ɲ/ | gn | ny | y | – | – | NYO | ngisor | ||
| ດ | ດ ເດັກ | dék, anak | /d/ | d | /t/ | t | DO | tengah | ||||
| ຕ | ຕ ຕາ | tàː, mata | /t/ | t | /t/ | t | TO | tengah | ||||
| ຖ | ຖ ຖົງ | tʰǒŋ, stocking | /tʰ/ | th | /t/ | t | THO SUNG | dhuwur | ||||
| ທ | ທ ທຸງ | tʰúŋ, gendéra | /tʰ/ | th | /t/ | t | THO TAM | ngisor | ||||
| ນ | ນ ນົກ | nōk, manuk | /n/ | n | /n/ | ne | n | NO | ngisor | |||
| ບ | ບ ແບ້ | bɛ̑ː, wedhus | /b/ | b | /p/ | p | BO | tengah | ||||
| ປ | ປ ປາ | paː, iwak | /p/ | p | /p/ | p | PO | tengah | ||||
| ຜ | ຜ ເຜິ້ງ | pʰɤ̏ŋ, tawon | /pʰ/ | ph | – | – | PHO SUNG | dhuwur | ||||
| ຝ | ຝ ຝົນ | fǒn, udan | /f/ | f | /p/ | p | FO TAM | dhuwur | ||||
| ພ | ພ ພູ | pʰúː, gunung | /pʰ/ | ph | /p/ | p | PHO TAM | ngisor | ||||
| ຟ | ຟ ໄຟ | fáj, geni | /f/ | f | /p/ | p | FO SUNG | ngisor | ||||
| ມ | ມ ແມວ | mɛ́ːw, kucing | /m/ | m | /m/ | m | MO | ngisor | ||||
| ຢ | ຢ ຢາ | jaː, obat | /j/ | y | – | – | YO | tengah | ||||
| ຣ | ຣ ຣົຖ utawa ຣະຄັງ | rōt, montor utawa rākʰáŋ, loncèng | /r/,/l/ | r | /n/ | ne | n | LO LING | ngisor | |||
| ລ | ລ ລີງ | líːŋ, kethèk | /l/ | l | /n/ | ne | n | LO LOOT | ngisor | |||
| ວ | ວ ວີ | víː, kipas | /ʋ/,/w/ | v | v,w | – | – | WO | ngisor | |||
| ຫ | ຫ ຫ່ານ | hāːn, angsa | /h/ | h | – | – | HO SUNG | dhuwur | ||||
| ອ | ອ ໂອ | ʔòː, mangkok | /ʔ/ | – | – | – | O | tengah | ||||
| ຮ | ຮ ເຮືອນ | hɯ́ːən, omah | /h/ | h | – | – | HO TAM | ngisor | ||||
Dwiaksara lan ligatur konsonan
besut| Aksara | Posisi purwa | Unicode | Ton | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| IPA | BGN/PCGN | LC | RTSG | |||
| ຫງ | /ŋ/ | ng | ng | dhuwur | ||
| ຫຍ | /ɲ/ | gn | j | ny | ny | dhuwur |
| ໜ utawa ຫນ | /n/ | n | n | dhuwur | ||
| ໝ utawa ຫມ | /m/ | m | m | dhuwur | ||
| ຫຼ utawa ຫຣ | /r/,/l/ | r | r | dhuwur | ||
| ຫຼ utawa ຫລ | /l/ | l | l | dhuwur | ||
| ຫວ | /ʋ/,/w/ | v | v,w | w | dhuwur | |
Aksara swara
besut| Swara cendhek | Swara dawa | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aksara | IPA | BGN/PCGN | LC | RTSG | Unicode | Aksara | IPA | BGN/PCGN | LC | RTSG | Unicode |
| -ະ, -ັ | /a/ | a | a | -າ | /aː/ | a | ā | a | aa | ||
| -ິ | /i/ | i | i | -ີ | /iː/ | i | ī | i | ii | ||
| -ຶ | /ɯ/ | u | ư | ue | y | -ື | /ɯː/ | u | ư̄ | ue | yy |
| -ຸ | /u/ | ou | u | u | u | -ູ | /uː/ | ou | ū | u | uu |
| ເ-ະ, ເ-ັ | /e/ | é | e | e | ເ- | /eː/ | é | ē | e | e | |
| ແ-ະ, ແ-ັ | /ɛ/ | è | æ | ae | ແ- | /ɛː/ | è | ǣ | ae | ei | |
| ໂ-ະ, -ົ | /o/ | ô | o | o | ໂ- | /oː/ | ô | ō | o | o | |
| ເ-າະ, -ັອ- | /ɔ/ | o | ǫ | o | -ໍ, -ອ- | /ɔː/ | o | ǭ | o | ||
| ເ-ິ | /ɤ/ | eu | œ | oe | ເ-ີ | /ɤː/ | eu | œ̄ | oe | ||
| ເ-ັຍ, -ັຽ- | /iə/ | ia | ເ-ຍ, -ຽ- | /iːə/ | ia | īa | ia | ||||
| ເ-ຶອ | /ɯə/ | ua | ưa | uea | ເ-ືອ | /ɯːə/ | ua | ư̄a | uea | ||
| -ົວະ, -ັວ- | /uə/ | oua | ua | ua | -ົວ, -ວ- | /uːə/ | oua | ūa | ua | ||
| ໄ-, ໃ-*, -ັຍ | /aj/ | ai | ai utawa ay | -າຍ | /aːj/ | ay | āi | ai | |||
| ເ-ົາ | /aw/ | ao | |||||||||
| -ຳ | /am/ | am | |||||||||
Angka
besut| Angka Hindhu-Arab | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 20 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Angka Lao | ໐ | ໑ | ໒ | ໓ | ໔ | ໕ | ໖ | ໗ | ໘ | ໙ | ໑໐ | ໒໐ |
| Jeneng Lao | ສູນ | ນຶ່ງ | ສອງ | ສາມ | ສີ່ | ຫ້າ | ຫົກ | ເຈັດ | ແປດ | ເກົ້າ | ສິບ | ຊາວ |
| Angka Thai | ๐ | ๑ | ๒ | ๓ | ๔ | ๕ | ๖ | ๗ | ๘ | ๙ | ๑๐ | ๒๐ |
| RTGS | sun | nueng | song | sam | si | ha | hok | chet | paet | kao | sip | sao |
| Transliterasi | soun | nung | song | sam | si | ha | hok | chet | pèt | kao | sip | xao |