ვესტეროსი

ვესტეროსი
შვედ. Västerås
ქალაქი
	ვესტეროსი; შვედ. Västerås
ქვეყანა	შვედეთი
კოორდინატები	59°37′00″ ჩ. გ. 16°32′00″ ა. გ. / 59.61667° ჩ. გ. 16.53333° ა. გ.
ფართობი	52,94 კმ²
ცენტრის სიმაღლე	17±1 მეტრი
მოსახლეობა	110 877 კაცი (2010)
სიმჭიდროვე	2 094 კაცი/კმ²
სასაათო სარტყელი	UTC+1, ხოლო ზაფხულში UTC+2
სატელეფონო კოდი	021
საფოსტო ინდექსი	72X XX
ოფიციალური საიტი	vasteras.se/Sidor/startsida.aspx
	ვესტეროსი ვიკისაწყობში

ვესტეროსი (შვედ. Västerås) — ქალაქი ცენტრალურ შვედეთში. მდებარეობს ვესტმანლანდის პროვინციაში, სტოკჰოლმიდან 100 კმ-ით დასავლეთით, მელარენის ტბის პირას. ქალაქის მოსახლეობა 110 877 ადამიანს შეადგენს (2010), მთლიანი მუნიციპალიტეტის კი 137,207-ს (2010). ვესტეროსი ვესტეროსის მუნიცილაპიტეტის ცენტრი, ვესტმანლანდის ლენის დედაქალაქი და საეპისკოპოსო ცენტრია.

ისტორია

ვესტეროსი შვედეთისა და მთლიანად ჩრდილოეთ ევროპის ერთ-ერთი უძველესი ქალაქია. სახელი მომდინარეობს ვესტრა აროსიდან, რაც მდინარე სვარტონის შესართავს აღნიშნავს. არეალი დასახლებულია ნორდიკული ვიკინგების ხანიდან, ჯერ კიდევ ახ. წ. 1000 წლიდან. XI საუკუნის დასაწყისში ის შვედეთის მეორე უდიდესი ქალაქი იყო, XII საუკუნიდან კი საეპისკოპოსოს ცენტრი გახდა.

ქალაქის სიახლოვეს მდებარეობს ანუნდშოგი, შვედეთის უმსხვილესი სამარხი მიწაყრილი. იგი აგებულია ახ. წ. დაახლოებით 500 წლისთვის, სიგანეში 74 იარდია, სიმაღლეში — 10 იარდი.

მომდევნო საუკუნეებში აიგო კათედრალი და მონასტერი. ქალაქის პირველი ტავდაცვითი ნაგებობები XIII საუკუნის დასასრულს მიეკუთვნება.

შვედეთის მეფე გუსტავ ერიქსონ ვაზამ ვესტეროსში რიქსდაგი მოიწვია, რა დროსაც გადაწყდა შვედეთის პროტესტანტულ სახელმწიფოდ გარდაქმნა და კათოლიკური ეკლესიისთვის ძალაუფლების ჩამორთმევა.

ვესტეროსში მდებარეობს შვედეთის უძველესი საშუალო სკოლა — Rudbeckianska Gymnasiet, რომელიც 1623 წელს იოჰანეს რუდბეკიუსმა ააგო.

XVIII-XIX საუკუნეებში ამ ტერიტორიაზე პოპულარული გახდა კიტრის მოშენება, რის გამოც ქალაქმა ზედმეტსახელი გურკსტადენი მიიღო (Gurkstaden − კიტრის ქალაქი), რაც მას დღემდე შემორჩა.