Кримско Ханство
Кримско ханство قريم يورتى Qırım Hanlığı | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1449–1783 | |||||||||||
 Coat of arms
| |||||||||||
 Земјата во 1600 | |||||||||||
| Статус | Вазал на Османлиското Царство (1478–1774) | ||||||||||
| Главен град | Бахчисарај | ||||||||||
| Говорени јазици | Кримскотатарски, отомански | ||||||||||
| Вероисповед | Ислам | ||||||||||
| Уредување | наследна монархија | ||||||||||
| Хан | |||||||||||
• 1449-1466 | Хаџи I Гирај (прв) | ||||||||||
• 1777–1783 | Шахин Гирај (последен) | ||||||||||
| Историја | |||||||||||
• Основана | 1449 | ||||||||||
• анексирана од Русија | 1783 | ||||||||||
| |||||||||||
| Денес дел од |  Украина Русија Молдавија | ||||||||||
Кримско Ханство — држава на Кримските Татари која постоела во периодот од 1449 до 1783 година.
Историја
[уреди | уреди извор]Државата била основана од страна на Бату хан - внук на Џингис Кан. Земјата се простирала на Кримскиот полуостров, териториите помеѓу Дунав, Днепар и голем дел од денешниот Краснодарски крај на Русија. Од 1478 година официјално станала вазална држава на Отоманското Царство до потпишувањето на Ќучуккајнарџискиот договор во 1774 година, кога добила фиктивна независност. Во 1783 година била анексирана од Руската Империја.
Во времето по смртта на Хаџи Гирај, земјата била воведена во граѓанска војна од страна на неговите синови кои се бореле за власта. Ова најмногу го искористиле османлиските власти кои го поставиле Менгли Гирај за хан. Неговата ќерка Ајше Хафса султан подоцна била омажена за Селим I. Во 1475 година, Османлиите на чело со Гедик Ахмед паша го освоиле грчкото кнежевство Теодоро како и џеновските колонии, по кое земјата во тоа време станала протекторат на империјата.
Османлискиот султан го уживал правото на вето при избор на ханот од Крим. Во 1475 година Османлиите го затвориле Менгли Гирај поради откажувањето да се вклучи во воен поход, а по враќањето од заробеништво од Истанбул тој ги прифатил сите наложени услови од султанот. Сепак, хановите продолжиле да имаа независна надворешна политика од Османлиите, а освен тоа тие не биле обврзани да плаќааат данок и ги споменувале султаните во нивните петочни молитви.
Османлиите на Крим плаќале за квалификација на нивната коњаница, но ова се одржало до 1523 година кога на чело на земјата бил Мехмед I Гирај. По неговата смрт следните ханови биле избирани под силно влијание на султанот. Кримските сили учествувале во голем дел од европските и азиските освојувања на Османлиите. Освен тоа постојано тргувале и со робови, па според проценките околу 3 милиони луѓе биле продадени од кримските пазари за робиви кон османлиските земји. Како еден од најпознатите такви робови била и идната сопруга на Сулејман, Рокселана.
Пад
[уреди | уреди извор]
Незадоволството во земјата во односите со Османлиите станале ладни во времето кога империјата започнала со своите порази во Европа. Така, војниците се враќале без плен, а кримската коњаница имала голем број на жртви главно поради силните европски топови. Кон крајот на 17 век, Русија станала стабилна земја и по крајот на војните со Османлиите земјата станала најпрвин независна а подоцна паднала во границите на Русија.
|