Предлог

Предлозите се неменливи, службени зборови кои покажуваат однос меѓу именските зборови во реченицата или однос меѓу глаголското дејство и додатоците.Предлозите најчесто имаат пространствено значење.

пр. „Книгата е на масата.“

„Стојам до ѕидот.“

Македонски предлози

Главна статија: Предлози во македонскиот јазик

Предлози во македонскиот јазик се:

• Без

немање на нешто- „Што си дошол без тетратка?“

• во; в

наоѓање внатре во некоја средина или упатеност кон некоја средина;

временско значење (в недела во пет);

употреба пред деновите во неделата:

пр. „во средата“ (минатата среда)

„в среда (следната среда);

во среда (секоја среда);

• в

се употребува пред нечленувани именки што не почнуваат со в или ф (в село, в рака),

• во

пред членувани именки (во селото, во раката),

пред именки што започнуваат со в и ф (во воздух, во фурна), и

пред оние што сакаме логички да ги истакнеме;

• врз

одозгора на нешто (Тетратката е клупата.);

• до

наоѓање блиску до нешто или допира до нешто;

• за

фаќање или држење за нешто;

• зад

се наоѓа од онаа страна на друг предмет;

• заради

причинско и целно значење;

• кај

наоѓање при некого или упатеност;

• како

споредување;

• кон

упатеност кон нешто;

• крај

еден предмет се наоѓа во непосредна близина на друг;

• меѓу

наоѓање во средина на нешто или заемен однос;

• место

заменување, наместо;

• на (најчесто употребуван предлог):

граматички знак за дативен предмет (Му реков на човекот.);

припадност (Тетратката на Марија.);

пространствено значење, згора врз нешто;

со глаголски именки (На одење ми рече...);

временско: на пролет;

споредба: личи на него;

• над

наоѓање повисоко од нешто;

• низ

надолу, провирање, движење;

• од:

излегување (Излезе од дома.);

оддалечување (Тој отпатува од Скопје.);

симнување (Слезе од коњот.);

посвојно (Моливот од Горан.);

потекло (Јас сум од Скопје.);

• одавде, оданде, отаде

од оваа или другата страна на нешто;

• околу

опкружување (Столчињата се наредени околу масата.);

• освен

изземање, исклучување (Сите дојдоа освен...);

• по

управеност во една насока (Оди по бразда.);

движење или растуреност (по небо);

посочување на предмети на дејство (го удри по рака.);

непространствено (по гаќи, по леб);

• под

наоѓање подолу од нешто;

• поради

причина;

• потем

временски (Прво бевме кај мене потем отидовме кај него.);

• пред

од оваа страна на предметот;

временско - порано;

• -преку

преминување од една на друга страна;

полно простирање, целосно опфаќање;

• при

до некој или кај некој предмет;

• против

негативна насоченост;

• со

средство со кое се врши некое дејство (со нож, со рака);

сообраќајно средство (со воз, со велосипед);

заедница, придружување (со пријатели);

поседување на нешто (Човек со пари, со куќа...);

со апстрактни именки (Тој работи со волја, со ум, со мака...);

• сосе

заедно со;

• според

сообразување со некого или нешто (Според мене, тоа не е точно.);

• спрема

сообразување и противставување;

• спроти - наспроти

од таа страна и спротивставување;

• сред

наоѓање во средината или меѓу нешто;

временско (Тој влезе сред час.).

Често се греши при употребата на предлогот „по“, односно наместо „по“ погрешно се употребува прилогот за време „после“. За да се избегне грешката наједноставно е на местото од „по“ да се обидеме да го употребиме „потоа“, кој е синоним на „после“. Ако соодветствува, тогаш може да го употребиме „после“, ако не, тогаш стои „по“.

Неправилно: „После Втората светска војна...“ (Ако можеме да го замениме со „потоа“ зборот „после“ е правилно употребен. Но, во овој случај не можеме што значи дека тука стои предлогот „по“.)

Правилно: „По Втората светска војна...“

Поврзано

• Граматика
• Прилог
• Службени зборови