Noordfrais
Noordfrais (ploatselk: Frasch of Friisk) is de benoamen veur de Fraise toal zo as t in Noordfraislaand in t zuden van de Deens-Duutse grìns proat wordt. t Noordfrais het "ffr" as ISO 639-3-toalkode. t Noordfrais bestaait oet n aantel hail oetainlopende dialekten, mit as heufdindailen:
- Aailaand-Noordfrais, proat op de aailaanden Föhr (Feur, t Fering), Amrum (Ammer, t Öömrang), Sylt (Sult, t Söl'ring) en Helgolaand (Hellegolaand, t Halunderfreesk)
- Vaastelaands-Noordfrais, proat op de Halligen (Hallens, t Halifreesk) en in de Goesharden (t Gooshiirderfreesch), de Bökingharde (t Mooring), de Karrharde (t Karrhiirderfreesch) en de Wiedingharde (t Wiringhiirderfreesk)
Veurbeeldzin in Noordfraise dialekten
[bewark | bronkode bewarken]Oet t onderstoande zinnetje bliekt dudelk houveul de verschillende heufddialekten van t Noordfrais oetailopen, en dat de dialekten van Föhr en Amrum praktisch aan mekoar geliek binnen. De vertoalen luudt: "'Schien, olle moan, schien', ruip Hoavelman, môr de moan was naargens meer te zain en de steerns ook nait; zai waren aalmoal al noar bèrre gongen."
Aailaand-Noordfrais
[bewark | bronkode bewarken]Söl'ring:
- „Ljucht, ual Muun, ljucht!” skriilt Häwelmann, man di Muun wiar narigen tö sen en uk di Stiaren ek; ja wiar al altermaal tö Ber gingen.
Feering:
- „Locht, ual muun, locht!” rep Heewelmaan, man a muun wiar nochhuaren tu sen an a stäären uk ei; jo wiar al altermaal tu baad gingen.
Helgolaands:
- „Lochte, ool Muun, lochte!” rüp Heäwelman, oawers de Muun wear naarni tu sin’n en uk de Steern ni; dja wear al allemoal tu Baad gingen.
Öömrang:
- „Locht, dü ual muun, locht!” rep Heewelmaan, man a muun wiar nochhuaren tu sen an a stäären uk ei; jo wiar al altumaal tu baad gingen.
Vaastelaands-Noordfrais
[bewark | bronkode bewarken]Goeshards:
- „Jocht, uule moune, jocht!” biilked Hääwelmoon, ors e moune waas närngs to schüns än da steere ok ai; ja weern al aal to beede gingen.
Wiedinghards:
- „Ljocht, uuile moone, ljocht!” biilked Hääwelmuon, män e moone was näärgen to schüns än uk e steere ai; jä würn al altomoale to beerd gingen.
Halligfries:
- „Jaacht, uale mööne, jaacht!” bölked Hääwelmoon, man de mööne woas näärngs to siinen än de steere uk ee; jä weern al altomaole to beed giangen.
Bökinghards:
- „Jucht, üülje moune, jucht!” biiljked Hääwelmoon, ouers e moune wus nargne tu schüns än e stääre uk ai; ja wjarn ål åltumååle tu beed lim.
Boetende hìnwiezen
[bewark | bronkode bewarken]- Nordfriisk Instituut (Duutstoaleg)
- Et friisk portaal
- Grammoatiek van t Bökingharder Frais (in t Westlaauwers Frais)
