Ministerium

Dit Woort hett noch annere Bedüden: kiek dorför ünner Geistlich Ministerium.

Ministerium (to’t lat. minister), in annere Spraakrüüm faken ok Departement (to’t franz. ‚Afdeel‘), betekent en böverste Behöörd vun en Staat, de sik üm en sünner’t Ressort sorgen deit. De Baas vun en Ministerium warrt in’n Normalfall as Minister betekent un höört to de Regeren vun den Staat.

To de Tiet vun’n Konstitutschonalismus weer dormit histoorsch ok de Samtheit vun all Ministers betekent.

Opgaven

Dat Ministerium hett normalerwies de Opgaav, de Minister bi’t Utöven vun sien politische Arbeit to ünnerstütten un de Verwaltungsopgaven egenstännig aftowickeln. Bito hett dat Ministerium de Opsicht över de naordenten Deenststeden un Inrichten, mit de tosamen dat Gewarfsrebeet vun’n Minister billt warrt.

Dat Minsterium billt de Snittsteed vun dat politische Regeer (Gubernative) un de unpolitisch dachte Verwaltung (Exekutive). Dordör ünnerscheedt sik de Arbeit vun de Ministerialverwaltung vun de Verwaltungen, de naordent sünd.

Ressorts (Portefeuilles)

Wo wiet de Opgaven un Tostännigkeiten vun en Ministerium recken deit, is in de Historie jümmer mehr utdiffenrenzeert worrn. Dat warrt düütlich to’n Bispeel an de Inrichten vun’t Preußische Staatsministerium, dat de hele Regeren ümfaten de.

De klass’schen Ressorts Finanzen, utwärtige Angelegenheiten, Kriegs- oder Heerwesen bzw. later de Landsverteidigung, binnere Angelegenheiten, Justiz, Hannel un Weertschop hebbt sik in’t 19. Johrhunnert entwickelt. Dorblangen gifft dat ok den Minister ahn Portefeuille, also den Minister ahn Gewarfsrebeet. Wietere sünnere Ressorts mit enkelte weertschoppliche Aspekten hebbt sik later entwickelt as Industrie, Landweertschop, Forstweertschop, Energieversorgen, Verkehr un annere. In de 1980er Johren keem dat Ressort Ümwelt dorto.

In Monarchien geev dat faken Ministerien vun’t königliche/kaiserliche usw. Huus.

In’n Rahmen vun’t Entwickeln vun’n Wohlfahrtsstaat sünd wietere Opgaven dorto kamen, de organiseert warrn müssen un jüst so in Ministerien indeelt weern, so as Arbeit, Gesundheit, soziale Angelegenheiten, Familie, Fronslüüd, Jöögd.

Wiet verbreedt is vundaag, dat mehrere Ressorts as Kumpetenzportefeuille bi een Minister tosamenloopt, de in Form vun Sammelministerien organiseert sünd. En Bispeel is dat öösterrieksche Levensministerium, wat de Ressorts Land- un Forstweertschop, Ümwelt un Waterweertschop tohopenföhrt. Mit den Wannel vun de Intressen vun de Sellschop ännert sik ok de Swoorpunkten vun de politischen Partein un de Personalbestand, so dat sik ok de Beteken un Ressorts vun de Ministerien na jede Wahl wedder ännern künnt.

Ressorts (Verwaltungsbegreep)

Ministerien hebbt gegenöver en Reeg vun naordenten Behörden dat Recht Anwiesungen to geven. Dat bedröpt de Behörden, de na dat Kumpetenzrebeet Leistung för dat Ministerium to brignen hebbt. Ut Sicht vun de Verwaltungstechnik warrt de Begreep Ressort ok als Sammelbeteken för en Ministerium un de naordenten Behörden bruukt.

Düütschland

Bundesministerium för Verkehr, Bo un Stadtentwickeln, Hööftsitt in Berlin, Invalidenstraat

In de Bundsrepubliek Düütschland as föderal organiseerte Staat gifft dat Ministerien nich blots op höchste Even as Apparat vun de Bundsregeren, man ok in de enkelten Bundslänner.

De Bund hett so nöömte Bundsministerien, de vun de enkelten Bundsministers leidt warrt. In de Bundslänner sünd de Beteken dorför nich eenheitlich. Begäng sünd Ministerium, Landsministerium oder Staatsministerium. Hamborg hett Behörden as böverste Landsbehörden, Berlin hett dorgegen Senatsverwaltungen, wiel de Landsbehören in Bremen as De Senater(sche) för … betekent warrt.