राष्ट्रमण्डलका सदस्य राष्ट्रहरू
राष्ट्रमण्डल ५६ सार्वभौम राष्ट्रहरूको स्वैच्छिक सङ्गठन हो। तीमध्ये अधिकांश बेलायती उपनिवेशहरू वा ती उपनिवेशहरूको आश्रित क्षेत्रहरू थिए।
राष्ट्रमण्डलमा राजनीतिक सङ्घमा जस्तो कुनै पनि सरकारले अरूमाथि शक्ति प्रयोग गर्दैन। बरु, राष्ट्रमण्डल एक अन्तर्राष्ट्रिय सङ्गठन हो जसमा विविध सामाजिक, राजनीतिक र आर्थिक पृष्ठभूमि भएका देशहरूलाई स्थितिमा समान मानिन्छ, र साझा मूल्य र लक्ष्यहरूको ढाँचाभित्र सहयोग गर्दछ, जो सन् १९७१ मा जारी सिङ्गापुर घोषणापत्रमा उल्लिखित छ।[१] यस्ता साझा मूल्य र लक्ष्यहरूमा लोकतन्त्र, मानव अधिकार, सुशासन, विधिको शासन, नागरिक स्वतन्त्रता, कानूनको सामु समानता, स्वतन्त्र व्यापार, बहुपक्षीयता र विश्व शान्तिको प्रवर्द्धन समावेश छ, जसलाई बहुपक्षीय परियोजनाह र बैठकहरू मार्फत बढावा दिइन्छ, जस्तै राष्ट्रमण्डल खेलहरू, प्रत्येक चार वर्षमा एक पटक आयोजना गरिन्छ।[२]
यस स्वतन्त्र सङ्गठनको प्रतीक राजा चार्ल्स तृतीय हुन्, जो राष्ट्रमण्डलको प्रमुखको रूपमा सेवा गर्छन्। तथापि, यो स्थितिले उनलाई कुनै पनि राष्ट्रमण्डल सदस्य राष्ट्रहरूमाथि कुनै राजनीतिक वा कार्यकारी शक्ति प्रदान गर्दैन; स्थिति विशुद्ध प्रतीकात्मक छ। राष्ट्रमण्डलको महासचिव राष्ट्रमण्डलको मुख्य कार्यकारीको रूपमा रहेका छन्। [३]
सन् १९२६ मा उपनिवेश सम्मेलनको बालफोर घोषणापत्रले प्रभुत्वको पूर्ण सार्वभौमिकतालाई मान्यता दिएपछि राष्ट्रमण्डलको आधिकारिक रूपमा गठन भएको थियो। "बेलायती राष्ट्रमण्डल"को रूपमा चिनिने, मूल र यसैले प्रारम्भिक सदस्यहरू अष्ट्रेलिया, क्यानडा, आयरल्यान्डेली स्वतन्त्र राज्य, न्युफाउन्डल्यान्ड, न्युजिल्यान्ड, दक्षिण अफ्रिका र संयुक्त अधिराज्य थिए। यसलाई सन् १९३० को सम्मेलनले पुन: उल्लेख गरेको थियो र अर्को वर्ष वेस्टमिन्स्टरको विधानमा समावेश गरिएको थियो (यद्यपि अस्ट्रेलिया र न्युजिल्यान्डले क्रमशः सन् १९४२ र १९४७ सम्म विधान अपनाएका थिएनन्)।[४] सन् १९४९ मा लन्डन घोषणापत्रले आधुनिक राष्ट्रमण्डलको जन्म र यसको वर्तमान नाम ग्रहण गरेको थियो।[५] सदस्यहरूको संयुक्त जनसङ्ख्या २.४ अर्ब रहेको छ, जुन विश्वको जनसङ्ख्याको लगभग एक तिहाइ हो, जसमध्ये १.२१ अर्ब भारतमा बसोबास गर्दछन्, र ९५% अफ्रिका र एसियामा संयुक्त रूपमा बसोबास गर्दछन्।[६] २९ जुन २०२२ मा गाबोन र टोगो लगायत फ्रान्सेली भाषी अफ्रिकी राष्ट्रहरू सामेल हुने सबैभन्दा भर्खरका सदस्यहरू थिए, जो मोजाम्बिक र रुवान्डासँगै संयुक्त अधिराज्य वा अन्य राष्ट्रमण्डल राज्यहरूसँग ऐतिहासिक संवैधानिक सम्बन्ध नहुनुमा अद्वितीय छन्।
हाल, १५ सदस्य राष्ट्रहरू राष्ट्रमण्डल क्षेत्रहरू हुन्। राष्ट्रमण्डलका प्रमुखहरू उनीहरूको राज्यप्रमुखको रूपमा, अन्य पाँच आफ्नै व्यक्तिगत राजाहरू (ब्रुनेई, एस्वातिनी, लेसोथो, मलेसिया र टोङ्गा) सँग राजतन्त्र हुन्, र बाँकी गणतन्त्रात्मक राज्यहरू हुन्। गणतन्त्र आयरल्यान्ड (राष्ट्रमण्डलका अनुसार १९४९; आयरल्यान्डेली सरकारका अनुसार १९३६) र जिम्बाब्वे (२००३) राष्ट्रमण्डलका पूर्व सदस्यहरू हुन्।
वर्तमान सदस्य राष्ट्रहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]तलका सबै मितिहरू राष्ट्रमण्डलको राष्ट्र सचिवालय सदस्य सूची द्वारा प्रदान गरिएको छ,[७] र जनसङ्ख्या १ फेब्रुअरी २०२० सम्मको तथ्याङ्कमा आधारित छ।
देशहरू | आवद्ध | संयुक्त राष्ट्रिय महादेशीय क्षेत्र | संयुक्त राष्ट्र भौगोलिक उपक्षेत्र | जनसङ्ख्या[८] | शासन प्रणाली | टिप्पणीहरू[A] |
---|---|---|---|---|---|---|
एन्टिगुआ र बर्बुडा | १ नोभेम्बर १९८१ | महाअमेरिका | क्यारिबियन | ९४,१९५ | एकात्मक राष्ट्रमण्डल प्रजाभूमि | |
अस्ट्रेलिया | १९ नोभेम्बर १९२६ | ओसिनिया | अस्ट्रेलिया र न्युजिल्यान्ड | २५,७६६,६०० | सङ्घीय राष्ट्रमण्डल प्रजाभूमि | सन् १९२६ को बालफोर घोषणापत्र र वेस्टमिन्स्टरको विधान १९३१ को समयमा अस्ट्रेलिया मूल स्वतन्त्र उपनिवेशहरू मध्ये एक थियो, यद्यपि यो विधान सन् १९४२ सम्म अस्ट्रेलियामा अपनाइएको थिएन (१९३९ देखि रेट्रोएक्टिभ प्रभावको साथ)।[९] अस्ट्रेलिया ऐन १९८६ ले बेलायतलाई अस्ट्रेलियामा लागू हुने गरी कानून बनाउन, बेलायतलाई अस्ट्रेलियाली सरकारमा सामेल हुन र कुनै पनि अस्ट्रेलियाली अदालतबाट बेलायती अदालतमा अपील गर्न बाँकी सम्भावनाहरू हटाइदिएको थियो।[१०] |
बहामस | १० जुलाई १९७३ | महाअमेरिका | क्यारिबियन | ४०२,५७६ | एकात्मक राष्ट्रमण्डल प्रजाभूमि | |
बङ्गलादेश | १८ अप्रिल १९७२[११] | एसिया | दक्षिण एसिया | १६५,८६७,३०७ | एकात्मक वेस्टमिन्स्टर गणतन्त्र | पाकिस्तानबाट सन् १९७१ मा, स्वतन्त्र भएको।[१२] |
बार्बाडोस | ३० नोभेम्बर १९६६ | महाअमेरिका | क्यारिबियन | २८६,६१८ | एकात्मक वेस्टमिन्स्टर गणतन्त्र | बार्बाडोसले एलिजाबेथ द्वितीयलाई आफ्नो राष्ट्रप्रमुखको रूपमा हटाएको थियो र ३० नोभेम्बर २०२१ मा गणतन्त्र बनेको थियो।[१३][१४] |
बेलिज | २१ सेप्टेम्बर १९८१ | महाअमेरिका | मध्य अमेरिका | ३७९,६३६ | एकात्मक राष्ट्रमण्डल प्रजाभूमि | |
बोत्स्वाना | ३० सेप्टेम्बर १९६६ | अफ्रिका | दक्षिणी अफ्रिका | २,३७७,८३१ | एकात्मक कार्यकारी राष्ट्रपतिसहितको संसदीय गणतन्त्र | |
ब्रुनाई | ७ मे १९८४ | एसिया | दक्षिणपूर्वी एसिया | ४३९,०२२ | एकात्मक इस्लामी पूर्ण राजतन्त्र | |
क्यामेरून | १ नोभेम्बर १९९५[१५] | अफ्रिका | मध्य अफ्रिका | २४,८३६,६७४ | एकात्मक अर्ध-राष्ट्रपतीय गणतन्त्र | देशको अधिकांश भाग क्यामरुनको पूर्व फ्रान्सेली जनादेश क्षेत्र (पछि संयुक्त राष्ट्र ट्रस्ट क्षेत्र) थियो, जसले १ जनवरी १९६० मा फ्रान्सबाट स्वतन्त्रता प्राप्त गरेको थियो। यो दक्षिणी क्यामरुनको धेरै सानो पूर्व बेलायती जनादेश / ट्रस्ट क्षेत्रसँग एकताबद्ध हुँदै १ अक्टोबर १९६१ मा संयुक्त अधिराज्यबाट स्वतन्त्रता प्राप्त गरेको थियो। |
क्यानडा | १९ नोभेम्बर १९२६ | महाअमेरिका | उत्तरी अमेरिका | ४०,३६२,२७० | सङ्घीय राष्ट्रमण्डल प्रजाभूमि |
क्यानडा सन् १९२६ को बाल्फोर घोषणा र वेस्टमिन्स्टरको विधान १९३१ को समयमा धेरै मूल स्वतन्त्र उपनिवेशहरू मध्ये पहिलो थियो।[१६]३१ मार्च १९४९ न्युफाउन्डल्यान्ड नामक एक अन्य मूल स्वतन्त्र उपनिवेशको शामिल भएको।[१७] क्यानडाको सम्बन्धमा वेस्टमिन्स्टर १९३१ को विधानको "अनुरोध र सहमति" प्रावधानहरू औपचारिक रूपमा समाप्त भएको थियो, जसद्वारा बेलायती संसदलाई क्यानाडमा विस्तारित कानूनहरू पारित गर्ने सामान्य शक्ति थियो। |
साइप्रस[D] | १३ मार्च १९६१[१८] | एसिया | पश्चिमी एसिया | १,१९७,६६७ | एकात्मक राष्ट्रपतीय गणतन्त्र | १६ अगस्ट १९६० मा संयुक्त अधिराज्यबाट स्वतन्त्रता प्राप्त गरेको थियो। बेलायतले अक्रोटिरी र धेकेलियामा सैन्य आधारहरू कायम राखेको छ। उत्तरी साइप्रस राष्ट्रमण्डलद्वारा मान्यता प्राप्त गरेको छैन। |
डोमिनिका | ३ नोभेम्बर १९७८ | महाअमेरिका | क्यारिबियन | ७२,९७५ | एकात्मक वेस्टमिन्स्टर गणतन्त्र | डोमिनिका स्वतन्त्र भएदेखि नै गणतन्त्र राज्यको रूपमा रहेको छ। |
एस्वातिनी | ६ सेप्टेम्बर १९६८ | अफ्रिका | दक्षिणी अफ्रिका | १,३३६,९३३ | एकात्मक पूर्ण राजतन्त्र | स्वाजिल्यान्डको रूपमा आवद्ध भएको, १९ अप्रिल २०१८ मा देशको नाम परिवर्तन गरेर एस्वातिनी राखिएको। |
फिजी[B] | १० अक्टोबर १९७० | ओसिनिया | मेलानेसिया | ९०९,०२४ | एकात्मक वेस्टमिन्स्टर गणतन्त्र | सन् १९८७ मा निलम्बित; सन् १९९७ मा, पुन सामेल भएको र ६ जुन २००० मा, पुन निलम्बनमा परेको;[१९] २० डिसेम्बर २००१ मा, निलम्बन फुकुवा गरिएको;[२०] फेरि ८ डिसेम्बर २००६ मा, सैन्य कू पश्चात् निलम्बनमा परेको।[२१][२२] २६ सेप्टेम्बर २०१४ मा, निलम्बन फुकुवा। |
गाबोन[B] | २५ जुन २०२२ | अफ्रिका | मध्य अफ्रिका | २,२३३,२७२ | एकात्मक राष्ट्रपतीय गणतन्त्र |
१७ अगस्ट १९६० मा, फ्रान्सबाट स्वतन्त्रता प्राप्त गरेको थियो। तेस्रो (मोजाम्बिक र रुवान्डा पछि) संयुक्त अधिराज्यसँग कुनै पूर्व औपनिवेशिक वा संवैधानिक सम्बन्ध बिना राष्ट्रमण्डलमा प्रवेश गरेको थियो। [२३] राष्ट्रपति अली बोन्गोलाई अपदस्थ गर्ने सैन्य कू पछि १८ सेप्टेम्बर २०२३ मा आंशिक रूपमा निलम्बित गरिएको थियो, राष्ट्रमण्डल मन्त्री स्तरीय समूहले सदस्यताको पूर्ण निलम्बनको बारेमा विचार गर्नु अघि देशलाई नयाँ चुनाव गर्न दुई वर्षको समय दिएको थियो। [२४][२५] |
गाम्बिया | १८ फेब्रुअरी १९६५ | अफ्रिका | पश्चिमी अफ्रिका | २,१५५,९५८ | एकात्मक राष्ट्रपतीय गणतन्त्र | ३ अक्टोबर २०१३ मा, नवउपनिवेशवादलाई उद्धृत गर्दै उध्रित गर्दै फिर्ता भएको।[२६][२७] सन् २०१६ मा गाम्बियाको राष्ट्रपतिको रूपमा अडामा ब्यारोको निर्वाचन पछि, यसले २२ जनवरी २०१८ मा राष्ट्रमण्डलमा पुन: सामेल हुन आवेदन पेश गरेको थियो।[२८]८ फेब्रुअरी २०१८ मा, पुन:आवद्ध भएको।[२९] |
घाना | ६ मार्च १९५७ | अफ्रिका | पश्चिमी अफ्रिका | २९,०८८,८४९ | एकात्मक राष्ट्रपतीय गणतन्त्र | |
ग्रेनाडा | ७ फेब्रुअरी १९७४ | महाअमेरिका | क्यारिबियन | १०७,८९४ | एकात्मक राष्ट्रमण्डल प्रजाभूमि | |
गयाना | २६ मे १९६६ | महाअमेरिका | दक्षिण अमेरिका | ७७३,८०८ | एकात्मक राष्ट्रपतीय गणतन्त्र | |
भारत | १५ अगस्ट १९४७ | एसिया | दक्षिणी एसिया | १,४२८,६२७,६६३ | सङ्घीय वेस्टमिन्स्टर गणतन्त्र | पूर्व फ्रान्सेली भारत (२ मे १९५० देखि चन्दननगर र १ नोभेम्बर १९५४ देखि पुदुच्चेरी, कराईकल, यनम र माहे), पूर्व पोर्तगाली भारत (१९ डिसेम्बर १९६१ देखि गोवा, दमन र दीव र सन् १९६१ देखि दादरा र नगर हवेली औपचारिक रूपमा) र सिक्किम (१६ मे १९७५ देखि)। |
जमैका | 6 August 1962 | महाअमेरिका | क्यारिबियन | २,८१९,८८८ | एकात्मक राष्ट्रमण्डल प्रजाभूमि | |
केन्या | १२ डिसेम्बर १९६३ | अफ्रिका | पूर्वी अफ्रिका | ४९,१६७,३८२ | एकात्मक राष्ट्रपतीय गणतन्त्र | |
किरिबाटी | १२ जुलाई १९७९ | ओसिनिया | माइक्रोनेसिया | ११७,६३६ | कार्यकारी राष्ट्रपतिको साथ एकात्मक संसदीय गणतन्त्र | |
लेसोथो | ४ अक्टोबर १९६६ | अफ्रिका | दक्षिणी अफ्रिका | २,१९९,४९२ | एकात्मक वेस्टमिन्स्टर राजतन्त्र[E] | |
मलावी | ६ जुलाई १९६४ | अफ्रिका | पूर्वी अफ्रिका | १८,५५८,७६८ | एकात्मक राष्ट्रपतीय गणतन्त्र | |
मलेसिया | ३१ अगस्ट १९५७[३०][३१] | एसिया | दक्षिणपूर्वी एसिया | ३१,५०५,२०८ | सङ्घीय वेस्टमिन्स्टर राजतन्त्र[E] | सन् १९५७ मा मलय महासङ्घको रूपमा सामेल भएको; १६ सेप्टेम्बर १९६३ मा सिङ्गापुर (जुन ९ अगस्ट १९६५ मा एक अलग देश बनेको), उत्तर बोर्नियो र सारावाकसँग यसको सङ्घको साथ मलेसियाको रूपमा पुनर्गठित।[३२] |
माल्दिभ्स | ९ जुलाई १९८२ | एसिया | दक्षिणी एसिया | ५१५,६९६ | एकात्मक राष्ट्रपतीय गणतन्त्र | २६ जुलाई १९६५ मा, संयुक्त अधिराज्यबाट स्वतन्त्रता प्राप्त गरेको थियो।[३३] ९ जुलाई १९८२ देखि २० जुलाई १९८५ सम्म विशेष सदस्यको रूपमा रहेको थियो।[३४] १३ अक्टोबर २०१६ मा, फिर्ता भएको।[३५][३६] १ फेब्रुअरी २००० मा, पुनः जोडिएको।[३७] |
माल्टा[F] | २१ सेप्टेम्बर १९६४ | युरोप | दक्षिणी युरोप | ४२२,२१२ | एकात्मक वेस्टमिन्स्टर गणतन्त्र | २१ सेप्टेम्बर १९६४ मा, संयुक्त अधिराज्यबाट स्वतन्त्रा प्राप्त गरेको र १३ डिसेम्बर १९७४ मा, माल्टा राज्य बनेको थियो। |
मौरिसस | १२ मार्च १९६८ | अफ्रिका | पूर्वी अफ्रिका | १,२८६,२४० | एकात्मक वेस्टमिन्स्टर गणतन्त्र | १२ मार्च १९९२ मा गणतन्त्र बनेको। |
मोजाम्बिक | १३ नोभेम्बर १९९५[३८] | अफ्रिका | पूर्वी अफ्रिका | २९,९७७,२३८ | एकात्मक अर्ध-राष्ट्रपतीय गणतन्त्र | पोर्तगाली भारतको पूर्व निर्भरता सन् १७५२ सम्म। २५ जुन १९७५ मा, पोर्तगाल बाट स्वतन्त्रता प्राप्त गरेको थियो। संयुक्त अधिराज्यसँग कुनै पूर्व औपनिवेशिक वा संवैधानिक सम्बन्ध बिना राष्ट्रमण्डलमा प्रवेश गर्ने पहिलो देश हो।[३९] |
नामिबिया | २१ मार्च १९९० | अफ्रिका | दक्षिणी अफ्रिका | २,६००,८५७ | एकात्मक अर्ध-राष्ट्रपतीय गणतन्त्र | दक्षिण अफ्रिकाबाट स्वतन्त्रता प्राप्त गरेको थियो।[४०] यसमा वाल्विस खाडी र पेन्गुइन टापु २८ फेब्रुअरी १९९४ मा, दक्षिण अफ्रिकाद्वारा स्थानान्तरण गरिएको थियो। |
नाउरू[B] | २९ नोभेम्बर १९६८ | ओसिनिया | माइक्रोनेसिया | १०,३८७ | कार्यकारी राष्ट्रपतिको साथ एकात्मक संसदीय गणतन्त्र | ३१ जनवरी १९६८ मा अस्ट्रेलिया, न्यूजिल्याण्ड र संयुक्त अधिराज्यको संयुक्त ट्रस्टीशिपबाट स्वतन्त्रता प्राप्त भयो। A special member from 29 November 1968 until 1 May 1999, when it became a full member,[४१] before reverting to special status in January 2006.[४२] A full member again since June 2011.[४३] |
न्युजिल्यान्ड | १९ नोभेम्बर १९२६ | पोलिनेसिया | अस्ट्रेलिया र न्युजिल्यान्ड | ४,६०९,७५५ | एकात्मक राष्ट्रमण्डल प्रजाभूमि | Granted nominal independence (Dominion status) on 26 September 1907. One of the original Dominions at the time of the Balfour Declaration of 1926 and the Statute of Westminster 1931, although the Statute was not adopted in New Zealand until 1947.[४४] Removed final links with the British Parliament in 1986. Removed the final link with the British legal system (Judicial Committee of the Privy Council) in 2003. |
नाइजेरिया | १ अक्टोबर १९६० | अफ्रिका | पश्चिम अफ्रिका | १९४,६१५,०५४ | सङ्घीय राष्ट्रपतीय गणतन्त्र | Incorporated the former British mandate/trust territory of Northern Cameroons on 31 May 1961. Suspended in 1995, suspension lifted in 1999.[४५] |
पाकिस्तान | १४ अगस्ट १९४७[C] | एसिया | दक्षिणी एसिया | २२९,४९४,४४१ | सङ्घीय वेस्टमिन्स्टर गणतन्त्र | Includes the city of Gwadar, transferred from Muscat and Oman on 8 September 1958. Included Bangladesh (then known as East Pakistan) until 1971.[१२] Left Commonwealth in 1972, rejoined 1990, effective retroactively from October 1989; suspended in 1999, suspension lifted in 2004; again suspended in 2007,[४६] suspension lifted in 2008.[४७] |
पपुवा न्युगिनी | १६ सेप्टेम्बर १९७५ | ओसिनिया | मेलानेसिया | ८,०३४,६३० | एकात्मक राष्ट्रमण्डल प्रजाभूमि | अस्ट्रेलियाबाट स्वतन्त्र भएको। |
रुवान्डा | २९ नोभेम्बर २००९[४८] | अफ्रिका | पूर्वी अफ्रिका | १२,३२२,९२० | एकात्मक राष्ट्रपतीय गणतन्त्र | १ जुलाई १९६२ मा, बेल्जियमबाट स्वतन्त्रता प्राप्त गरेको। मोजाम्बिक पछि संयुक्त अधिराज्यसँग कुनै पूर्व औपनिवेशिक वा संवैधानिक स्थिति बिना राष्ट्रमण्डलमा प्रवेश गर्ने दोस्रो देश बनेको।[३९] Admitted despite the Commonwealth Human Rights Initiative (CHRI) finding that "the state of governance and human rights in Rwanda does not satisfy Commonwealth standards", and that it "does not therefore qualify for admission".[४९] |
सेन्ट किट्स र नेभिस[B] | १९ सेप्टेम्बर १९८३ | महाअमेरिका | क्यारिबियन | ५६,६२६ | सङ्घीय राष्ट्रमण्डल प्रजाभूमि | |
सेन्ट लुसिया | २२ फेब्रुअरी १९७९ | महाअमेरिका | क्यारिबियन | १८९,००० | एकात्मक राष्ट्रमण्डल प्रजाभूमि | |
सेन्ट भिन्सेन्ट र ग्रेनाडिन्स | २७ अक्टोबर १९७९ | महाअमेरिका | क्यारिबियन | १०९,५०१ | एकात्मक राष्ट्रमण्डल प्रजाभूमि | विशेष सदस्य २७ अक्टोबर १९७९ देखि १ जुन १९८५ सम्म। |
सामोआ[B] | २८ अगस्ट १९७० | ओसिनिया | पोलिनेसिया | १९६,९५४ | एकात्मक वेस्टमिन्स्टर गणतन्त्र | १ जनवरी १९६२ मा, न्युजिल्यान्डबाट स्वतन्त्रता हासिल गरेको र पश्चिमी सामोआको रूपमा सामेल भएको। ४ जुलाई १९९७ मा, नाम परिवर्तन गरेको।[५०] |
सेसेल्स | २८ जुन १९७६ | अफ्रिका | पूर्वी अफ्रिका | ९८,२४८ | एकात्मक राष्ट्रपतीय गणतन्त्र | |
सिएरा लियोन | २७ अप्रिल १९६१ | अफ्रिका | पश्चिम अफ्रिका | ६,८१८,११७ | एकात्मक राष्ट्रपतीय गणतन्त्र | |
सिङ्गापुर[B] | १५ अक्टोबर १९६५ | एसिया | दक्षिणपूर्वी एसिया | ५,८८९,११७ | एकात्मक वेस्टमिन्स्टर गणतन्त्र | संयुक्त अधिराज्यबाट स्वतन्त्रता हासिल गरेको र १६ सेप्टेम्बर १९६३ मा, मलेसिया महासङ्घमा सामेल भएको। ९ अगस्ट १९६५ मा, स्वतन्त्र बनेको।
[५१] While joining in 1966, the effective date is from its date of independence.[५२] |
सोलोमोन द्वीप | ७ जुलाई १९७८ | ओसिनिया | मेलानेसिया | ६१४,४९७ | एकात्मक राष्ट्रमण्डल प्रजाभूमि | |
दक्षिण अफ्रिका | १९ नोभेम्बर १९२६ | अफ्रिका | दक्षिणी अफ्रिका | ५६,००७,४७९ | कार्यकारी राष्ट्रपतिको साथ एकात्मक संसदीय गणतन्त्र | ३१ मे १९१० मा, स्वतन्त्र उपनिवेशको रूपमा रहेको। १९२६ को बाल्फोर घोषणा र वेस्टमिन्स्टरको विधान १९३१ को समयमा मूल उपनिवेश मध्ये एक थियो। ३१ मे १९६१ मा, हटेको र १ जुन १९९४ मा, पुनः सामेल भएको।[५३] |
श्रीलङ्का | ४ फेब्रुअरी १९४८ | एसिया | दक्षिणी एसिया | २०,९७९,८११ | एकात्मक अर्ध-राष्ट्रपतीय गणतन्त्र | सिलोनको रूपमा सामेल भएको। पछि सन् १९७२ मा, नाम परिवर्तन गरेको र सोही वर्ष गणतन्त्र बनेको। |
तान्जानिया | ९ डिसेम्बर १९६१ | अफ्रिका | पूर्वी अफ्रिका | ५७,७९०,०६२ | एकात्मक राष्ट्रपतीय गणतन्त्र | [[टाङ्गानिका (सन् १९६१-१९६४)|टाङ्गानिका] ९ डिसेम्बर १९६१ मा राष्ट्रमण्डलमा सामेल भएको थियो, पछि जान्जिबारसँग एकीकरण भएर २६ अप्रिल १९६४ मा तान्जानियाको गठन भएको थियो।[५४] |
टोगो[B] | २५ जुन २०२२ | अफ्रिका | पश्चिम अफ्रिका | ८,६०८,४४४ | एकात्मक राष्ट्रपतीय गणतन्त्र | The country was the formerly French and British mandate territory (later UN trust territory) of Togoland after the First World War in 1919; British Togoland (which would be attached to the Gold Coast in 1956 and become Ghana on 6 March 1957) and French Togoland. Independence of French Togoland as Togo from France on 27 April 1960. |
टोङ्गा | ४ जुन १९७० | ओसिनिया | पोलिनेसिया | १०७,२२८ | एकात्मक संवैधानिक राजतन्त्र | |
ट्रिनिडाड र टोबागो | ३१ अगस्ट १९६२ | महाअमेरिका | क्यारिबियन | १,३७६,८०१ | एकात्मक वेस्टमिन्स्टर गणतन्त्र | ३१ अगस्ट १९६२ मा स्वतन्त्रता प्राप्त गरेको। ट्रिनिडाड र टोबागोको संसदले पारित गरेको ट्रिनिडाड र टोबागो संविधान ऐन १९७६ अन्तर्गत १ अगस्ट १९७६ मा गणतन्त्र बनेको। |
टुभालु[B] | १ अक्टोबर १९७८ | ओसिनिया | पोलिनेसिया | १०,११६ | एकात्मक राष्ट्रमण्डल प्रजाभूमि | विशेष सदस्य १ अक्टोबर १९७८ देखि १ सेप्टेम्बर २००० सम्म। |
युगान्डा | ९ अक्टोबर १९६२ | अफ्रिका | पूर्वी अफ्रिका | ४२,२८८,९६२ | एकात्मक राष्ट्रपतीय गणतन्त्र | |
संयुक्त अधिराज्य | १९ नोभेम्बर १९२६ | युरोप | उत्तरी युरोप | ६५,७४६,८५३ | एकात्मक राष्ट्रमण्डल प्रजाभूमि | सन् १९२६ को बालफोर घोषणापत्र र संयुक्त अधिराज्यको संसदले वेस्टमिन्स्टरको विधान १९३१ लागू गरेको थियो। संयुक्त अधिराज्य भित्र चार व्यक्तिगत राष्ट्रहरू छन्: इङ्ल्यान्ड, उत्तरी आयरल्यान्ड, स्कटल्यान्ड, र वेल्स समावेश छन्। |
भानुअटु[B] | ३० जुलाई १९८० | ओसिनिया | मेलानेसिया | २७९,९५३ | एकात्मक वेस्टमिन्स्टर गणतन्त्र | फ्रान्स र संयुक्त अधिराज्यबाट स्वतन्त्रता प्राप्त गरेको। |
जाम्बिया | २४ अक्टोबर १९६४ | अफ्रिका | पूर्वी अफ्रिका | १७,४७०,४७१ | एकात्मक राष्ट्रपतीय गणतन्त्र |
^ A. Unless otherwise noted, independence was gained from the United Kingdom on the date (shown in column 2) of joining the Commonwealth.
^ B. Not a member of the Commonwealth Foundation.
^ C. Though Pakistan celebrates 14 August 1947 as its independence day, independence was officially granted at midnight, 15 August 1947. Therefore, its date of joining the Commonwealth would be 15 August 1947.
^ D. Geographically a part of एसिया, considered a युरोपan country in political geography.
^ E. Constitutional monarchy that operates under a Westminster system. The monarch is not the same individual as the British monarch, hence making it not a राष्ट्रमण्डल प्रजाभूमि.
^ F. In geology, the Maltese Islands is located on the African Plate. The island group lies approx. २०० किमी (१२० माइल) south of the boundary between the African Plate and the Eurasian Plate.[५७] In political geography, Malta is considered a European country.
सन्दर्भ सामग्रीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- ↑ "FAQs", Commonwealth Secretariat, मूलबाट १४ मे २००८-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १६ जुन २००८।
- ↑ "Singapore Declaration of Commonwealth Principles 1971", Commonwealth Secretariat, मूलबाट ११ मे २००८-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १२ जुन २००८।
- ↑ "Head of the Commonwealth", Commonwealth Secretariat, मूलबाट ३० सेप्टेम्बर २००६-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १६ जुन २००८।
- ↑ "The Commonwealth–History–Dominion Status", Commonwealth of Nations, अन्तिम पहुँच १६ जुन २००८।
- ↑ "The Commonwealth–History–Modern Commonwealth", Commonwealth Secretariat, मूलबाट ११ मे २००८-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १६ जुन २००८।
- ↑ "Country Comparisons – Population", द वर्ल्ड फ्याक्टबुक, केन्द्रीय गुप्तचर संस्था, १९ मार्च २००९, मूलबाट २७ सेप्टेम्बर २०११-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २२ मार्च २००९। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २७ सेप्टेम्बर २०११ मिति
- ↑ "The Commonwealth", Commonwealth Secretariat, अन्तिम पहुँच ७ नोभेम्बर २०२३।
- ↑ "World population - Countrymeters", अन्तिम पहुँच ६ मार्च २०१८।
- ↑ "Australia", Commonwealth Secretariat, मूलबाट २००८-०२-१४-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २००८-०२-१५।
- ↑ राष्ट्रमण्डलको रूपमा कुनै समान प्रावधान छैन। तथापि, राष्ट्रमण्डल र राज्यहरू दुवैका लागि, संवैधानिक सम्मेलनले प्रभावकारी रूपमा राजालाई सरकारी शक्तिको कुनै पनि व्यक्तिगत अभ्यासबाट बाहिर राख्दछ। सन् १९८६ को घोषणा एउटा अपवाद थियो, जसलाई अस्ट्रेलियाली मन्त्रीहरूले अनुमोदन गरेका थिए।
- ↑ Kohen, Marcelo G. (२००६), Secession, London: Cambridge University Press, पृ: १२२, आइएसबिएन 978-0-521-84928-9।
- ↑ १२.० १२.१ "Wind of Change", Commonwealth of Nations, २०१६, अन्तिम पहुँच २०१६-१०-१५। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०२१-०३-१८ मिति
- ↑ "Barbados to become a parliamentary republic by November 30", Loop News Barbados, २७ जुलाई २०२१, अन्तिम पहुँच ३० जुलाई २०२१।
- ↑ "Barbados elects first ever president ahead of becoming गणतन्त्र", बीबीसी, २१ अक्टोबर २०२१, अन्तिम पहुँच २२ अक्टोबर २०२१।
- ↑ Pondi, Jean-Emmanuel (अक्टोबर १९९७), "Cameroon and the Commonwealth of Nations", The Round Table 86 (344): 563–570, डिओआई:10.1080/00358539708454389।
- ↑ "Canada – History", Commonwealth Secretariat, मूलबाट १८ अप्रिल २००८-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १५ फेब्रुअरी २००८।
- ↑ उद्दरण त्रुटी: अवैध
<ref>
चिनो;Dominion status
नामको सन्दर्भका लागि कुनै पाठ प्रदान गरिएको छैन - ↑ McIntyre, W. David (जनवरी २०००), "Britain and the creation of the Commonwealth Secretariat", Journal of Imperial and Commonwealth History 28 (1): 135–158, डिओआई:10.1080/03086530008583082।
- ↑ Ingram, Derek (जुलाई २०००), "Commonwealth Update", The Round Table 89 (355): 311–55, डिओआई:10.1080/00358530050083406।
- ↑ Ingram, Derek (अप्रिल २००२), "Commonwealth Update", The Round Table 91 (364): 131–59, डिओआई:10.1080/00358530220144148।
- ↑ Ingram, Derek; Soal, Judith (फेब्रुअरी २००७), "Commonwealth Update", The Round Table 96 (388): 2–28, डिओआई:10.1080/00358530701189734।
- ↑ Fiji suspended from the Commonwealth वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण २०११-०४-२९ मिति. Commonwealth Secretariat, 1 September 2009; retrieved 11 April 2011.
- ↑ Donmez, Ahmet Emin (३ जनवरी २०२२), "Gabon set to join British Commonwealth this year: President", Anadolu Agency, अन्तिम पहुँच ६ फेब्रुअरी २०२२।
- ↑ "Gabon partially suspended from the Commonwealth pending restoration of democracy", मूलबाट ३० सेप्टेम्बर २०२३-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १ अक्टोबर २०२३।
- ↑ "Gabon partially suspended from Commonwealth after coup", BBC News (अङ्ग्रेजीमा), २०२३-०९-२०, मूलबाट ४ अक्टोबर २०२३-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २०२३-१०-०३।
- ↑ "Statement by Commonwealth Secretary-General Kamalesh Sharma on The Gambia", The Commonwealth, ४ अक्टोबर २०१३, अन्तिम पहुँच ६ अक्टोबर २०१३।
- ↑ "Gambia quits the Commonwealth", The Guardian, २ अक्टोबर २०१३, अन्तिम पहुँच ५ अक्टोबर २०१३।
- ↑ "The Gambia presents formal application to re-join the Commonwealth" (Media Release), The Commonwealth, २३ जनवरी २०१८, अन्तिम पहुँच २४ जनवरी २०१८।
- ↑ "The Gambia rejoins the Commonwealth", Commonwealth Secretariat, ८ फेब्रुअरी २०१८।
- ↑ ढाँचा:Sourcetext
- ↑ ढाँचा:Sourcetext
- ↑ "Malaysia – History", Commonwealth Secretariat, मूलबाट ३ फेब्रुअरी २००८-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १५ फेब्रुअरी २००८।
- ↑ "Maldives – History", Commonwealth Secretariat, मूलबाट ५ जुलाई २००८-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १५ फेब्रुअरी २००८।
- ↑ "The Maldives and the Commonwealth", republic of Maldives, मूलबाट ३ डिसेम्बर २०१२-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ३० जनवरी २००९। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण ३ डिसेम्बर २०१२ मिति
- ↑ "Commonwealth Secretariat", २०१६-१०-१३, अन्तिम पहुँच २०१६-१०-१३।
- ↑ Safi, Michael (२०१६-१०-१३), "Maldives quits Commonwealth over alleged rights abuses", The Guardian (अङ्ग्रेजीमा), आइएसएसएन 0261-3077, अन्तिम पहुँच २०२३-०२-१०।
- ↑ "Maldives becomes 54th member of Commonwealth family", The Commonwealth, १ फेब्रुअरी २०२०।
- ↑ Ingram, Derek (अप्रिल १९९६), "Commonwealth Update", The Round Table 85 (338): 153–165, डिओआई:10.1080/00358539608454302।
- ↑ ३९.० ३९.१ "Rwanda becomes a member of the Commonwealth", BBC News, २९ नोभेम्बर २००९, अन्तिम पहुँच २९ नोभेम्बर २००९।
- ↑ Klaus Dierks (२ जनवरी २००५), "Chronology of Namibian History", www.klausdierks.com, Ch. 7: The period after Namibia'S independence, अन्तिम पहुँच २०२३-०२-१०।
- ↑ "Nauru Accedes to Full Membership of the Commonwealth", Commonwealth Secretariat, १२ अप्रिल १९९९, मूलबाट २६ अप्रिल २००९-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ३० जनवरी २००९।
- ↑ "Nauru–History", Commonwealth Secretariat, मूलबाट ३ सेप्टेम्बर २००८-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १५ फेब्रुअरी २००८।
- ↑ "Nauru back as full Commonwealth member", Radio New Zealand International, २६ जुन २०११, मूलबाट २४ जुलाई २०२०-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २३ अक्टोबर २०११।
- ↑ "New Zealand – History", Commonwealth Secretariat, मूलबाट २ मार्च २००८-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १५ फेब्रुअरी २००८।
- ↑ "Nigeria | The Commonwealth", thecommonwealth.org (अङ्ग्रेजीमा), अन्तिम पहुँच २०१७-०६-०५।
- ↑ "Pakistan suspended from the Commonwealth", Commonwealth Secretariat, २२ नोभेम्बर २००७, मूलबाट २५ अगस्ट २०१२-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १५ जुन २००८।
- ↑ "Commonwealth lifts Pakistan suspension", Commonwealth Secretariat, १२ मे २००८, मूलबाट २० जनवरी २०१२-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १५ जुन २००८।
- ↑ Josh Kron (२९ नोभेम्बर २००९), "Rwanda Joins the Commonwealth", द न्युयोर्क टाइम्स, अन्तिम पहुँच २९ नोभेम्बर २००९।
- ↑ "Rwanda's application for membership, Commonwealth Human Rights Initiative", मूलबाट १७ जुलाई २०१८-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २७ जुलाई २०२१।
- ↑ "Constitution Amendment Act (No 2) 1997", अन्तिम पहुँच २७ नोभेम्बर २००७।
- ↑ "Road to Independence", AsiaOne, मूलबाट १३ अक्टोबर २०१३-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच २८ जुन २००६। वेब्याक मेसिन अभिलेखिकरण १३ अक्टोबर २०१३ मिति
- ↑ ढाँचा:Sourcetext
- ↑ "South Africa", Commonwealth Secretariat, अन्तिम पहुँच २०१६-०१-२५।
- ↑ "Tanzania – History", Commonwealth Secretariat, मूलबाट ३ सेप्टेम्बर २००८-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच १५ फेब्रुअरी २००८।
- ↑ "Togo - History Background"।
- ↑ "Tuvalu Accedes to Full Membership of the Commonwealth", Commonwealth Secretariat, १४ अगस्ट २०००, मूलबाट ११ अक्टोबर २००८-मा सङ्ग्रहित, अन्तिम पहुँच ३० जनवरी २००९।
- ↑ Galea, Pauline (२००७), "Seismic history of the Maltese Islands and considerations on seismic risk: Earthquakes in Malta", Annals of Geophysics 50 (6): 725–740, अन्तिम पहुँच ५ जुन २०१५।
बाह्य कडीहरू
[सम्पादन गर्नुहोस्]- राष्ट्रमण्डलको समयरेखा
- "सदस्यहरू", राष्ट्रमण्डल सचिवालय, अन्तिम पहुँच २००८-०२-१५।
- "राष्ट्रमण्डल", राष्ट्रमण्डल, अन्तिम पहुँच २००८-०२-१५।
- "राष्ट्रमण्डल", Directgov, अन्तिम पहुँच २००८-०२-१५।