Ingoesjetisch

Ingoesjetisch; гІалгІай мотт
Gesproken in	Rusland
Vitaliteit	potentieel bedreigd
Sprekers	500.000 (in Rusland)
Taalfamilie	* Noordoost-Kaukasisch Nach Ingoesjetisch; ; ;
Alfabet	Cyrillisch
Officiële status
Officieel in	* Rusland Ingoesjetië; ;
Taalcodes
ISO 639-1	–
ISO 639-2	inh
ISO 639-3	inh
	■ Verspreiding van het Ingoesjetisch
Portaal	Taal

Het Ingoesjetisch of Ingoesjisch^[1]^[2] (гІалгІай мотт, ghalghaj mott) is een Noordoost-Kaukasische taal, die wordt gesproken door de Ingoesjen.

Verspreiding en verwantschap

Het Ingoesjetisch is een ambtstaal van de Russische deelrepubliek Ingoesjetië. Daarnaast zijn er ook Ingoesjetische gemeenschappen in Tsjetsjenië en andere delen van Rusland. De taal heeft ruim 500,000 sprekers in Rusland.^[3] Binnen de Nach-Dagestaanse taalfamilie is het Ingoesjetisch verwant aan het Tsjetsjeens. De beide talen zijn tot op zekere hoogte wederzijds verstaanbaar.

Spraakkunst

Het Ingoesjetisch is een ergatieve taal. Er zijn acht naamvallen en zes naamwoordklassen. Het werkwoord wordt vervoegd naar tijd, aspect, wijs, getal en klasse, maar er is geen persoon.

Klankleer

Medeklinkers
		labiaal	alveolaar		post- alveolaar	palataal	velaar		uvulaar	epiglottaal	glottaal
		labiaal	centr.	lat.	post- alveolaar	palataal	pal.	—	uvulaar	epiglottaal	glottaal
nasaal		m	n
plosief	steml.	p	t				kʲ	k	q	ʡ	ʔ
	stemh.	b	d				ɡʲ	ɡ
	ejectief	pʼ	tʼ				kʲʼ	kʼ	qʼ
affricaat	steml.		t͡s		t͡ʃ
affricaat	ejectief		t͡sʼ		t͡ʃʼ
fricatief	steml.	f	s		ʃ			χ		ʜ	h
fricatief	stemh.	v ~ w	z		ʒ				ʁ
approximant		v ~ w		l		j
vibrant	steml.		r̥
vibrant	stemh.		r

Klinkers
	voor	centraal	achter
gesloten	i		u
midden	e	ə	o
open	æ		ɑː ~ ɑ

Schrift

Sinds 1938 wordt het Ingoesjetisch geschreven in het Cyrillisch, ter vervanging van het Latijnse alfabet dat sinds 1924 in gebruik was. Daarvoor werd het Arabische schrift gebruikt.

Cyrillisch alfabet
(1938-heden)
А а	Аь аь	Б б	В в	Г г	ГӀ гӀ	Д д	Е е
Ё ё	Ж ж	З з	И и	Й й	К к	Кх кх	Къ къ
КӀ кӀ	Л л	М м	Н н	О о	П п	ПӀ пӀ	Р р
С с	Т т	ТӀ тӀ	У у	Ф ф	Х х	Хь хь	ХӀ хӀ
Ц ц	ЦӀ цӀ	Ч ч	ЧӀ чӀ	Ш ш	Щ щ	Ъ ъ	Ы ы
Ь ь	Э э	Ю ю	Я я	Яь яь	Ӏ

Latijns alfabet
(1924-1938)
A a	B b	V v	G g	D d	Je je	E e	Ž ž
Z z	I i	J j	K k	L l	M m	N n	Ꞑ ꞑ
O o	P p	R r	S s	T t	U u	F f	X x
C c	Č č	Š š	Ju ju	Ja ja	H h	Gh gh	Kh kh
Ph ph	Th th	Ch ch	Čh čh	Q q	Qh qh	Ꜧ ꜧ	Ä ä
Ö ö	Ü ü

Referenties

Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Ingush language op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.

Zie de Ingoesjetische uitgave van Wikipedia.

↑ Stan Verschuuren. Nationalisme in Europa en de Sovjetunie: Emancipatie of onderdrukking in een nieuw gewaad. Van Gennep, 1991. / p. 120
↑ Amigoe. 1995-03-06
↑ Russische volkstelling 2021 per regio. Federale Staatsdienst voor de Statistiek (Rusland). Geraadpleegd op 1 september 2022.

[1] Stan Verschuuren. Nationalisme in Europa en de Sovjetunie: Emancipatie of onderdrukking in een nieuw gewaad. Van Gennep, 1991. / p. 120

[2] Amigoe. 1995-03-06

[3] Russische volkstelling 2021 per regio. Federale Staatsdienst voor de Statistiek (Rusland). Geraadpleegd op 1 september 2022.

[1]

[2]

[3]