Wiener Philharmoniker

Wiener Philharmoniker ten tijde van Mahler

De Wiener Philharmoniker is een in Wenen gevestigd Oostenrijks symfonieorkest, dat in 1842 werd opgericht. Naast concerten in de thuisbasis, de Wiener Musikverein, en diverse andere zalen, is het ook het orkest van de Weense Staatsopera onder de naam Orchester der Wiener Staatsoper.

Geschiedenis

De dirigent en componist Otto Nicolai begon in 1842 met een Philharmonische Akademie, die jaarlijks enkele concerten verzorgde. Vanaf het begin was het een geheel onafhankelijk orkest waarin de leden bij meerderheid van stemmen besluiten nemen. Onder leiding van verschillende grote dirigenten bereikte het orkest spoedig een tot dan toe ongekend hoog niveau. Tot de dirigenten die het orkest leidden, behoren Hans Richter, Gustav Mahler, Richard Strauss, Bruno Walter, Clemens Krauss en Wilhelm Furtwängler. Na 1933 heeft het orkest geen chef-dirigent meer gekend. Niettemin valt een aantal dirigenten te noemen die vaak de Wiener Philharmoniker hebben gedirigeerd, onder wie Herbert von Karajan, Josef Krips, Claudio Abbado, Leonard Bernstein, Carlos Kleiber, Riccardo Muti, Karl Böhm en Bernard Haitink.

Werkwijze

Om orkestlid te worden moet men eerst drie jaar bij het orkest van de Weense Staatsopera gespeeld hebben. De leden van het orkest beslissen na deze tijd of men tot de Wiener Philharmoniker wordt toegelaten. Lange tijd konden vrouwen geen lid van dit orkest worden, al mochten zij incidenteel wel meespelen. Vanaf september 2008 wordt de positie van eerste concertmeester aan de Weense Staatsopera bezet door een vrouw. Typerend voor het orkest is de zogeheten Duitse opstelling, met achteraan de contrabassen. De typische intense klank van de violen, de ietwat laag gestemde hobo, de krachtige Weense hoorns en de open pauken, en niet het minst het gevoel voor rubato dragen bij aan de zeer herkenbare orkestklank. Dit orkest behoort tot de beroemdste orkesten ter wereld en werd in 2006 door Le Monde de la musique bovenaan een rangschikking geplaatst, gevolgd door het Amsterdamse Koninklijk Concertgebouworkest en de Berliner Philharmoniker. Het orkest maakt vele geluidsopnamen in de fameuze Großer Saal van de Wiener Musikverein.

Nieuwjaarsconcert

Op 31 december 1939 stelde Clemens Krauss de traditie van de Nieuwjaarsconcerten in met muziek van en rond de componistenfamilie Strauss. Sinds de wereldwijde uitzending hiervan op televisie bereikt het orkest jaarlijks een geschat publiek van zowat 60 miljoen kijkers in meer dan veertig landen.

Zie Nieuwjaarsconcert van de Wiener Philharmoniker voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Ook een sinds 2004 jaarlijks terugkerend evenement is het Sommernachtskonzert, het zomerconcert in de tuin van Schloss Schönbrunn. Dit concert wordt Europawijd uitgezonden, is gratis te bezoeken en wordt jaarlijks bezocht door meer dan 100.000 bezoekers. De dirigent en het programma variëren elk jaar, maar traditiegetrouw wordt Wiener Blut van Johann Strauss jr. gespeeld, sinds 2015 veelal als afsluiter.

Discografie (selectie)

De eerste opname van de Wiener Philharmoniker dateert uit 1937. Onder leiding van Bruno Walter werd Mahlers Das Lied von der Erde opgenomen op Columbia-78 toerenplaten. Sindsdien heeft het orkest een zeer uitgebreide discografie opgebouwd op langspeelplaten, cd's en dvd's. Hieronder een uiterst beperkte selectie.

Albums

Album met eventuele hitnotering(en) in de Nederlandse Album Top 100	Datum van verschijnen	Datum van binnenkomst	Hoogste positie	Aantal weken	Opmerkingen
Chopin - The piano concertos	2009	16-05-2009	98	1	Pianoconcert nr. 1 (Chopin) en Pianoconcert nr. 2 (Chopin) met Lang Lang (piano) en Zubin Mehta (dirigent)

Album met hitnotering(en) in de Vlaamse Ultratop 200 albums	Datum van verschijnen	Datum van binnenkomst	Hoogste positie	Aantal weken	Opmerkingen
Nieuwjaarsconcert / Walsen - Strauss	1995	23-12-1995	9	6
Neujahrskonzert 2011	07-01-2011	22-01-2011	90	1	met Franz Welser-Möst
New year's concert 2013 / Neujahrskonzert 2013	2013	12-01-2013	167	1*	met Franz Welser-Möst

Tegenwoordig zijn er ook opnames van deze concerten te vinden op o.a. iTunes.

Dvd's

Dvd's met hitnoteringen in de DVD Top 30	Datum van verschijnen	Datum van binnenkomst	Hoogste  positie	Aantal  weken	Opmerkingen
Neujahrskonzert 2012	2012	28-01-2012	18	1	met Mariss Jansons
Neujahrskonzert 2014	2014	08-02-2014	21	1	met Daniel Barenboim
Neujahrskonzert 2016	2016	06-02-2016	1(1wk)	5	met Mariss Jansons
Neujahrskonzert 2017	2017	04-02-2017	2	6	met Gustavo Dudamel
Neujahrskonzert 2018	2018	03-02-2018	6	5	met Riccardo Muti

Zie ook

• Haus der Musik, museum met voor een deel aandacht aan het orkest

Externe links

• Wiener Philharmoniker
• Musikverein, Wenen
• Wiener-Staatsoper.at

Bronnen, noten en/of referenties

Mediabestanden

Zie de categorie Vienna Philharmonic Orchestra van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.