ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ
ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ | |
|---|---|
 ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ 2013 ਵਿੱਚ | |
| ਜਨਮ | ਹੇਮਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ 28 ਸਤੰਬਰ 1929 |
| ਮੌਤ | 6 ਫਰਵਰੀ 2022 (ਉਮਰ 92) |
| ਹੋਰ ਨਾਮ | ਸਵਰ ਕੋਕੀਲਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕੋਇਲ |
| ਪੇਸ਼ਾ |
|
| ਸਰਗਰਮੀ ਦੇ ਸਾਲ | 1942–2022 |
| ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ |
|
| ਪੁਰਸਕਾਰ | |
| ਸਨਮਾਨ |
|
| ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ, ਰਾਜ ਸਭਾ | |
| ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ 22 ਨਵੰਬਰ 1999 – 21 ਨਵੰਬਰ 2005 | |
| ਸੰਗੀਤਕ ਕਰੀਅਰ | |
| ਦਸਤਖ਼ਤ | |
 | |
ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ (28 ਸਤੰਬਰ 1929 - 6 ਫਰਵਰੀ 2022)[1] ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਗਾਇਕਾ ਸੀ। ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਪਿੱਠਵਰਤੀ ਗਾਇਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਤ ਉਹ ਦੂਜੀ ਭਾਰਤੀ ਗਾਇਕ ਸੀ। ਉਹ ਗਾਇਕਾਵਾਂ ਊਸ਼ਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ, ਮੀਨਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਅਤੇ ਆਸ਼ਾ ਭੋਸਲੇ ਦੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਗਾਇਕੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1942 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਤਕਰੀਬਨ ਇੱਕ ਹਜਾਰ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮਾਂ, ਛੱਤੀ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਗੀਤ ਗਾਏ ਸਨ।[2] ਸੱਤ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੇ ਕਰੀਅਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸੰਗੀਤ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ 'ਭਾਰਤ ਦੀ ਕੋਇਲ' (ਨਾਈਟਿੰਗੇਲ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ) ਅਤੇ ਕੁਈਨ ਆਫ਼ ਮੈਲੋਡੀ ਵਰਗੇ ਸਨਮਾਨਤ ਖ਼ਿਤਾਬ ਹਾਸਲ ਕਰਵਾਏ ਹਨ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਮਰਾਠੀ ਵਿੱਚ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪੂਰੇ ਕਰੀਅਰ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਹਨ। 1989 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਨੂੰ ਦਾਦਾ ਸਾਹਿਬ ਫਾਲਕੇ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 2001 ਵਿੱਚ, ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਰਤਨ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਰਵਉੱਚ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਸਨਮਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਐਮ. ਐਸ. ਸੁੱਬਾਲਕਸ਼ਮੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਦੂਜੀ ਗਾਇਕਾ ਹੈ। ਫਰਾਂਸ ਨੇ 2007 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸਰਵਉੱਚ ਨਾਗਰਿਕ ਪੁਰਸਕਾਰ, ਆਫਿਸਰ ਆਫ ਦਿ ਲੀਜਨ ਆਫ ਆਨਰ, ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ।
ਉਹ ਤਿੰਨ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਿਲਮ ਅਵਾਰਡ, 15 ਬੰਗਾਲ ਫਿਲਮ ਜਰਨਲਿਸਟਸ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਅਵਾਰਡ, ਚਾਰ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਬੈਸਟ ਫੀਮੇਲ ਪਲੇਬੈਕ ਅਵਾਰਡ, ਦੋ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਸਪੈਸ਼ਲ ਅਵਾਰਡ, ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਲਾਈਫਟਾਈਮ ਅਚੀਵਮੈਂਟ ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਸੀ। 1974 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਰਾਇਲ ਅਲਬਰਟ ਹਾਲ, ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ ਬਣੀ।
ਉਸ ਦੇ ਚਾਰ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਸਨ: ਮੀਨਾ ਖਾਦੀਕਰ, ਆਸ਼ਾ ਭੋਸਲੇ, ਊਸ਼ਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਅਤੇ ਹ੍ਰਿਦੈਨਾਥ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ – ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੀ।
ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਦੀ ਮੌਤ 6 ਫਰਵਰੀ 2022 ਨੂੰ ਸਵੇਰੇ 8:12 ਵਜੇ ਕੋਵਿਡ-19 ਨਾਲ ਹੋਣ ਅਤੇ ਬ੍ਰੀਚ ਕੈਂਡੀ ਹਸਪਤਾਲ, ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕਈ ਅੰਗਾਂ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਮੁੱਢਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
[ਸੋਧੋ]
ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਦਾ ਜਨਮ ਇੱਕ ਗੋਵਨਤਕ ਮਰਾਠਾ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਇੰਦੌਰ ਵਿੱਚ 28 ਸਤੰਬਰ 1929 ਨੂੰ ਹੋਇਆ। ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਦੇ ਪਿਤਾ ਪੰਡਿਤ ਦੀਨਾਨਾਥ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਇੱਕ ਕਲਾਸੀਕਲ ਗਾਇਕ ਅਤੇ ਅਦਾਕਾਰ ਸਨ। ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ, ਸ਼ਿਵੰਤੀ (ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਧਾਮਤੀ) ਜੋ ਕਿ ਥਲਨੇਰ, ਬੰਬਈ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸੀ (ਹੁਣ ਉੱਤਰ ਪੱਛਮੀ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ) ਦੀ ਇੱਕ ਗੁਜਰਾਤੀ ਔਰਤ ਸੀ, ਦੀਨਾਨਾਥ ਦੀ ਦੂਜੀ ਪਤਨੀ ਸੀ; ਉਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਤਨੀ ਨਰਮਦਾ, ਜਿਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ, ਸ਼ਿਵੰਤੀ ਦੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਸੀ।[3]
ਲਤਾ ਦੇ ਦਾਦਾ, ਗਣੇਸ਼ ਭੱਟ ਨਵਾਤੇ ਹਾਰਡੀਕਰ (ਅਭਿਸ਼ੇਕੀ), ਇੱਕ ਪੁਜਾਰੀ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੋਆ ਦੇ ਮਾਂਗੁਏਸ਼ੀ ਮੰਦਿਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਵ ਲਿੰਗ ਦਾ ਅਭਿਸ਼ੇਕਮ ਕੀਤਾ[4], ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਦਾਦੀ, ਯੇਸੂਬਾਈ ਰਾਣੇ, ਗੋਆ ਦੇ ਗੋਮੰਤਕ ਮਰਾਠਾ ਸਮਾਜ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਸੀ। ਲਤਾ ਦੇ ਨਾਨਾ ਗੁਜਰਾਤੀ ਵਪਾਰੀ ਸੇਠ ਹਰੀਦਾਸ ਰਾਮਦਾਸ ਲਾਡ ਸਨ, ਜੋ ਥਲਨੇਰ ਦੇ ਇੱਕ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਵਪਾਰੀ ਅਤੇ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ ਸਨ; ਅਤੇ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਨਾਨੀ ਤੋਂ ਗੁਜਰਾਤੀ ਲੋਕ ਗੀਤ ਜਿਵੇਂ ਪਾਵਾਗੜ੍ਹ ਦੇ ਗਰਬਾਸ ਸਿੱਖੇ।[5]
ਦੀਨਾਨਾਥ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਸ਼ਹਿਰ ਮੰਗੇਸ਼ੀ, ਗੋਆ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਉਪਨਾਮ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਅਪਣਾਇਆ। ਲਤਾ ਦੇ ਜਨਮ ਸਮੇਂ ਉਸਦਾ ਨਾਮ "ਹੇਮਾ" ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਇੱਕ ਨਾਟਕ, ਭਾਵਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਔਰਤ ਪਾਤਰ, ਲਤਿਕਾ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਕੇ ਲਤਾ ਰੱਖਿਆ।[6]
ਲਤਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਬੱਚੀ ਸੀ। ਮੀਨਾ, ਆਸ਼ਾ, ਊਸ਼ਾ, ਅਤੇ ਹ੍ਰਿਦੈਨਾਥ, ਜਨਮ ਕ੍ਰਮ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸ ਦੇ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਹਨ; ਸਾਰੇ ਨਿਪੁੰਨ ਗਾਇਕ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਹਨ।
ਲਤਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਸੰਗੀਤਕ ਨਾਟਕਾਂ (ਮਰਾਠੀ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ, ਉਸ ਨੇ ਸਕੂਲ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਆਸ਼ਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ ਸਨ, ਉਹ ਅਕਸਰ ਆਪਣੀ ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਲਿਆਉਂਦੀ ਸੀ।
ਬੰਗਾਲੀ ਕੈਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਨੇ ਬੰਗਾਲੀ ਵਿੱਚ 185 ਗੀਤ ਗਾਏ ਹਨ[7], 1956 ਵਿੱਚ ਹੇਮੰਤ ਕੁਮਾਰ ਦੁਆਰਾ ਰਚੇ ਗਏ ਹਿੱਟ ਗੀਤ "ਪ੍ਰੇਮ ਏਕਬਾਰੀ ਐਸੇਚਿਲੋ ਨੀਰੋਬੇ" ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਉਸੇ ਸਾਲ, ਉਸ ਨੇ ਭੂਪੇਨ ਹਜਾਰਿਕਾ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ "ਰੋਂਗੀਲਾ ਬੰਸ਼ੀਤੇ" ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਹਿੱਟ ਵੀ ਸੀ। 1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ "ਜਾਰੇ ਉਦੇ ਜਰੇ ਪੰਛੀ", "ਨਾ ਜੀਓਨਾ", ਅਤੇ "ਓਗੋ ਆਰ ਕਿਛੂ ਤੋ ਨੋਏ" ਵਰਗੀਆਂ ਹਿੱਟ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸਤਰ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਸਲਿਲ ਚੌਧਰੀ ਦੁਆਰਾ ਰਚੀ ਗਈ ਸੀ, ਅਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕ੍ਰਮਵਾਰ "ਜਾ" ਵਜੋਂ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਢਾਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਰੇ ਉਡ ਜਾ ਰੇ ਪੰਚੀ ਅਤੇ ਮਾਇਆ ਵਿੱਚ "ਤਸਵੀਰ ਤੇਰੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ" ਅਤੇ ਪਰਖ ਵਿੱਚ "ਓ ਸੱਜਣਾ" ਗਾਇਆ। 1960 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ "ਆਕਾਸ਼ ਪ੍ਰਦੀਪ ਜੋਲ" ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ, ਇੱਕ ਸਮੈਸ਼ ਹਿੱਟ ਅੱਜ ਵੀ ਹੈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ "ਏਕਬਰ ਬਿਦੇ ਦੇ ਮਾ ਘਰੇ ਆਸ਼ੀ," "ਸਾਤ ਭਾਈ ਚੰਪਾ," "ਕੇ ਪ੍ਰਥਮ ਕਚੇ ਐਸੇਚੀ," "ਨਿਝਮ ਸੰਧਿਆਏ," "ਚੰਚਲ ਮੋਨ ਅਨਮੋਨਾ," "ਅਸ਼ਰਹ ਸ੍ਰਬੋਂ," "ਬੋਲਚੀ ਤੋਮਰ" ਵਰਗੇ ਹਿੱਟ ਗੀਤ ਗਾਏ। ਸੁਧੀਨ ਦਾਸਗੁਪਤਾ, ਹੇਮੰਤ ਕੁਮਾਰ, ਅਤੇ ਚੌਧਰੀ ਵਰਗੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੈਨੇ," ਅਤੇ "ਆਜ ਮੋਨ ਚੇਏਚੇ" ਵੀ ਗਾਏ।
ਹੋਰ ਗਾਇਕਾਂ ਨਾਲ ਸਹਿਯੋਗ
[ਸੋਧੋ]
1940 ਤੋਂ 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੱਕ, ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਨੇ ਆਸ਼ਾ ਭੋਸਲੇ, ਸੁਰੱਈਆ, ਸ਼ਮਸ਼ਾਦ ਬੇਗਮ, ਊਸ਼ਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ, ਕਿਸ਼ੋਰ ਕੁਮਾਰ, ਮੁਹੰਮਦ ਰਫੀ, ਮੁਕੇਸ਼, ਤਲਤ ਮਹਿਮੂਦ, ਮੰਨਾ ਡੇ, ਹੇਮੰਤ ਕੁਮਾਰ, ਜੀ.ਐਮ.ਦੁਰਾਨੀ, ਅਤੇ ਮਹਿੰਦਰ ਕਪੂਰ ਨਾਲ ਗੀਤ ਗਾਏ। 1964 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ "ਮੈਂ ਭੀ ਲੜਕੀ ਹੂੰ" ਵਿੱਚ ਪੀ.ਬੀ. ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸ ਨਾਲ "ਚੰਦਾ ਸੇ ਹੋਗਾ" ਗਾਇਆ।[8]
1976 ਵਿੱਚ ਮੁਕੇਸ਼ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। 1980 ਵਿੱਚ ਮੁਹੰਮਦ ਰਫ਼ੀ ਅਤੇ ਕਿਸ਼ੋਰ ਕੁਮਾਰ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ।[9] ਮੁਹੰਮਦ ਰਫੀ ਨਾਲ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਦੇ ਆਖਰੀ ਦੋਗਾਣੇ 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ ਸਨ; ਉਸ ਨੇ ਸ਼ਬੀਰ ਕੁਮਾਰ, ਸ਼ੈਲੇਂਦਰ ਸਿੰਘ, ਨਿਤਿਨ ਮੁਕੇਸ਼ (ਮੁਕੇਸ਼ ਦਾ ਪੁੱਤਰ), ਮਨਹਰ ਉਧਾਸ, ਅਮਿਤ ਕੁਮਾਰ (ਕਿਸ਼ੋਰ ਕੁਮਾਰ ਦਾ ਪੁੱਤਰ), ਮੁਹੰਮਦ ਅਜ਼ੀਜ਼, ਵਿਨੋਦ ਰਾਠੌੜ, ਅਤੇ ਐਸਪੀ ਬਾਲਸੁਬ੍ਰਾਹਮਣੀਅਮ ਨਾਲ ਗਾਉਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ।[10]
1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਨੇ ਪੰਕਜ ਉਦਾਸ, ਮੁਹੰਮਦ ਅਜ਼ੀਜ਼, ਅਭਿਜੀਤ ਭੱਟਾਚਾਰੀਆ, ਉਦਿਤ ਨਾਰਾਇਣ, ਕੁਮਾਰ ਸਾਨੂ, ਅਤੇ ਸੁਰੇਸ਼ ਵਾਡੇਕਰ ਨਾਲ ਦੋਗਾਣਾ ਗਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।[11] 90 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦਾ ਉਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕੰਮ 'ਦਿਲਵਾਲੇ ਦੁਲਹਨੀਆ ਲੇ ਜਾਏਂਗੇ 'ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ "ਮੇਰੇ ਖਵਾਬੋ ਮੈਂ ਜੋ ਆਏ", "ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਤੁਝਕੋ ਤੋ ਪਿਆਰ ਸਜਨਾ", "ਤੁਝੇ ਦੇਖਾ ਤੋ ਯੇ ਜਾਣ ਸਨਮ", ਅਤੇ "ਮਹਿੰਦੀ ਲਗਾ ਕੇ ਰੱਖਣਾ" ਵਰਗੇ ਗੀਤ ਸਨ।[12]
2000 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਦੇ ਦੋਗਾਣੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਦਿਤ ਨਰਾਇਣ ਅਤੇ ਸੋਨੂੰ ਨਿਗਮ ਦੇ ਨਾਲ ਸਨ। 2005-06 ਉਸ ਦੇ ਆਖਰੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਸਾਲ ਸਨ: ਬੇਵਫਾ 'ਚ "ਕੈਸੇ ਪੀਆ ਸੇ" ਅਤੇ ਲੱਕੀ 'ਚ "ਸ਼ਾਇਦ ਯਹੀ ਤੋ ਪਿਆਰ ਹੈ": ਨੋ ਟਾਈਮ ਫਾਰ ਲਵ, ਅਦਨਾਨ ਸਾਮੀ ਨਾਲ ਅਤੇ ਰੰਗ ਦੇ ਬਸੰਤੀ ਵਿੱਚ "ਲੁੱਕਾ ਛੁਪੀ" ( 2006 ਫਿਲਮ) ਏ. ਆਰ. ਰਹਿਮਾਨ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ। ਉਸ ਨੇ ਪੁਕਾਰ 'ਚ "ਏਕ ਤੂ ਹੀ ਭਰੋਸਾ" ਗਾਇਆ। ਇਸ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗੀਤ ਵੀਰ-ਜ਼ਾਰਾ ਦੇ ਸਨ, ਜੋ ਉਦਿਤ ਨਰਾਇਣ, ਸੋਨੂੰ ਨਿਗਮ, ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਰੂਪ ਕੁਮਾਰ ਰਾਠੌੜ ਅਤੇ ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ ਨਾਲ ਗਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਡੰਨੋ ਵਾਈ2 (2014) ਦਾ "ਜੀਨਾ ਹੈ ਕਯਾ" ਉਸ ਦੇ ਨਵੀਨਤਮ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।[13]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ https://groups.google.com/forum/#!msg/soc.culture.punjab/70oTLxYj6kA/64MPNvNUtXEJ
- ↑ http://www.jagbani.com/news/jagbani_199237/[permanent dead link]
- ↑ Vashi, Ashish (29 September 2009). "Meet Lata-ben Mangeshkar!". The Times of India. Ahmedabad.
- ↑ "Book on Lata Mangeshkar: A Musical Journey out by January 2016". The Economic Times. Retrieved 2020-10-31.
- ↑ Bharatan, Raju (2016-08-01). Asha Bhosle: A Musical Biography (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Hay House, Inc. pp. 5–7. ISBN 978-93-85827-16-7.
- ↑ Khubchandani, Lata (2003). Gulzar; Govind Nihalani; Saibal Chatterjee (eds.). Encyclopaedia of Hindi Cinema. Popular Prakashan. pp. 486–487. ISBN 81-7991-066-0.
- ↑ "Lata Mangeshkar: The nightingale's tryst with Rabindra Sangeet". The Statesman. 28 September 2018. Retrieved 4 December 2018.
- ↑ Arunachalam, Param (2015-09-26). "Bollywood Retrospect: Lata Mangeshkar's 10 best duets". DNA India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Archived from the original on 2020-10-30. Retrieved 2020-10-31.
- ↑ Ganesh, Raj (2020-05-02). "Lata Mangeshkar To Dedicate 100 Singers' Unique Tribute To Corona Warriors on 3 May". Outlookindia. Archived from the original on 2020-10-13. Retrieved 2020-10-31.
- ↑ Bhimani, Harish (1995). In Search of Lata Mangeshkar (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Indus. pp. 56–59. ISBN 978-81-7223-170-5.
- ↑ Gupta, Vinita. Swarkokila Lata Mangeshkar (in ਹਿੰਦੀ). pp. 76–81. ISBN 978-93-82901-88-4.
- ↑ Bharatan, Raju (1995). Lata Mangeshkar: A Biography (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). UBS Publishers' Distributors. pp. 78–83. ISBN 978-81-7476-023-4.
- ↑ Mangeshkar, Lata (January 0101). Lata Mangeshkar (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Prabhat Prakashan. ISBN 978-81-8430-461-9.