Antyfaszystowska Rada Wyzwolenia Narodowego Jugosławii
Antyfaszystowska Rada Wyzwolenia Narodowego Jugosławii[1] (serb.-chorw. Antifašističko vijeće narodnog oslobođenja Jugoslavije, AVNOJ) – tymczasowy organ przedstawicielski Demokratycznej Federacyjnej Jugosławii, który powstał w listopadzie 1942 roku[2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Zjazd założycielski odbył się w dniach 26–27 listopada 1942 w Bihaciu, m.in. z inicjatywy Komunistycznej Partii Jugosławii. AVNOJ zrzeszał uczestników antyfaszystowskiego ruchu oporu. W statucie AVNOJ wskazano, że członkostwo było możliwe bez względu na narodowość, religię i przynależność partyjną. W listopadzie 1943 roku stał się najwyższym organem ustawodawczym. Na jego czele stanął Ivan Ribar[2].
Na drugim zjeździe (Jajce, 29–30 listopada 1943) Narodowy Komitet Wyzwolenia Jugosławii (NKOJ) ustanowiono rządem tymczasowym Jugosławii, rząd na uchodźstwie zdelegalizowano, a jego działalność w zakresie stosunków międzynarodowych poddano rewizji. Królowi Piotrowi II zakazano powrotu do kraju, choć kwestię likwidacji monarchii pozostawiono otwartą. Zdecydowano natomiast o federalizacji państwa. Josip Broz Tito został mianowany marszałkiem Jugosławii[2].
Na trzecim i ostatnim zjeździe (Belgrad, 7–10 sierpnia 1945) przeprowadzono zmiany terytorialne, nadając Wojwodinie i Kosowu autonomię w ramach Socjalistycznej Republiki Serbii oraz dzieląc Sandżak pomiędzy Czarnogórę i Serbię. AVNOJ przemianowano na Tymczasowe Zgromadzenie Narodowe, które przygotowywało się do uchwalenia nowej konstytucji[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Antyfaszystowska Rada Wyzwolenia Narodowego Jugosławii, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-01-02].
- ↑ a b c d AVNOJ – Hrvatska enciklopedija. enciklopedija.hr. [dostęp 2023-01-02]. (chorw.).