Przejdź do zawartości

Constantin von Economo

Artykuł na Medal
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Constantin Alexander Economo, baron San Serff
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

21 sierpnia 1876
Braiła

Data i miejsce śmierci

21 października 1931
Wiedeń

Zawód, zajęcie

lekarz

Alma Mater

Uniwersytet Wiedeński

Uczelnia

Uniwersytet Wiedeński

Faksymile
Multimedia w Wikimedia Commons

Constantin Alexander Economo, baron San Serff (ur. 21 sierpnia 1876 w Braile, zm. 21 października 1931 w Wiedniu) – rumuńsko-austriacki lekarz neurolog i pionier awiacji. Niezależnie od Jean René Crucheta opisał śpiączkowe zapalenie mózgu (encephalitis lethargica epidemica, zapalenie mózgu von Economo), dokonał też pionierskich badań nad fizjologią snu i cytoarchitektoniką kory mózgowej. Odkrył neurony wrzecionowate. W jego dorobku naukowym znajdują się cztery monografie i około 140 artykułów, które napisał na przestrzeni 33 lat pracy naukowej. Jako pierwszy obywatel Austrii otrzymał międzynarodową licencję pilota.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Młodość i edukacja

[edytuj | edytuj kod]

Constantin Alexander Economo urodził się 21 sierpnia 1876 roku w Braile, w rodzinie arystokratycznej. Jego ojcem był Johannes Economo (1834–1921), grecki przemysłowiec, baron od 1904, a matką Hélène Economo z domu Murati (1848–1923)[1][2]. Jego rodzice pobrali się w Budapeszcie w 1866 roku[2]. Rodzina Economo pochodziła z okolic Edessy, a rodzina Muratich z Seres. W Monarchii Austro-Węgierskiej rodzina von Economo, która przyjęła obywatelstwo austriackie na krótko przed I wojną, należała do szanowanych greckich rodów, o takich nazwiskach jak Karajan, Ypsilanti, Dumbas czy Christomano. W rodzinie Economo było kilku wysoko postawionych hierarchów Greckiego Kościoła Prawosławnego; wuj Johannesa Economo był ostatnim biskupem w rodzinie. Nazwisko Economos oznacza po grecku „zarządca parafii”[2].

Constantin był piątym dzieckiem Johannesa i Hélène. Dwoje rodzeństwa Constantina (pierwszy Constantin i Maria) zmarło w niemowlęctwie, poza nimi miał siostry Sophię i Marię oraz braci Demetriusa, Johannesa i Leo. Rodzina przeniosła się do Triestu, gdy miał rok i tam dorastał. Był doskonałym atletą, od najmłodszych lat mówił po grecku, francusku, włosku i niemiecku[1][3]. W wieku 14 lat, zainspirowany książką Cesare Lombroso Genio e follia (1864), zapragnął studiować medycynę, ale po ukończeniu gimnazjum w 1893 ojciec Constantina przekonał go do studiowania inżynierii. Po dwóch latach w Wiedeńskiej Wyższej Szkole Technicznej (Technische Hochschule Wien), gdzie uczył się obok inżynierii technologii lotnictwa, jednak otrzymał od ojca zgodę na zmianę kierunku studiów.

Economo był pilnym i zdolnym studentem, pierwszą pracę naukową ukończył jeszcze w latach studenckich. Rodzina dbała o jego finanse: podczas pobytu w Wiedniu mieszkał w Hotelu Sacher. W biografii uczonego jego małżonka wspomina jednak, że Constantin stołował się w pośledniejszych hotelach, by za zaoszczędzone pieniądze (z i tak niemałego kieszonkowego) móc kupować więcej książek[4]. W połowie studiów, podczas kilkumiesięcznych wakacji 1898/1899, Constantin odbył sześciomiesięczną podróż z bratem Demetriusem przez Stany Zjednoczone, Kanadę, Japonię, Chiny i Indie.

Jeszcze podczas studiów pracował w Instytucie Histologicznym Victora von Ebnera i jako asystent w Instytucie Fizjologii Siegmunda Exnera. 31 stycznia 1901 w Wiedniu otrzymał doktorat. Następny rok spędził specjalizując się u Hermanna Nothnagela w wiedeńskiej klinice, po czym odbył intensywną podróż naukową („Studienreise”) po Europie; w 1903 przebywał w Paryżu studiując psychiatrię u Valentina Magnana i Alexisa Joffroya oraz neurologię pod okiem Pierre’a Mariego i Fulgence’a Raymonda; przez krótki czas zajmował się hipnozą u Hippolyte'a Bernheima w Nancy; następnie przez trzy miesiące poznawał anatomię i fizjologię u Albrechta von Bethego i Juliusa R. Ewalda w Strasburgu, przez pół roku neurohistologię u Alois Alzheimera w Monachium, neurologię i psychiatrię u Hermanna Oppenheima i Georga Ziehena w Berlinie oraz neuroanatomię porównawczą u Carla Isidora Coriego w Trieście.

W 1906 powrócił do Wiednia, gdzie spędził następne 25 lat. Mieszkanie von Economo znajdowało się na Rathausstrasse 13, Wien I. W mieszkaniu przy tej samej ulicy (Rathausstrasse 7) dwadzieścia lat wcześniej swoją praktykę rozpoczął Freud[2]. W Wiedniu von Economo podjął pracę w klinice psychiatrycznej tamtejszego Allgemaines Krankenhaus u późniejszego noblisty Juliusa Wagnera-Jauregga, jako jego asystent.

Kariera pilota

[edytuj | edytuj kod]
Constantin von Economo jako pilot, 1910

Constantin von Economo był też jednym z pionierów awiacji. W 1907 zainteresował się lotnictwem i baloniarstwem[2][5][6]. W Paryżu nauczył się pilotować balon i wkrótce otrzymał licencję pilota (numer 10); licencję pilota balonów miał też Aristide de Economo[7]. W Mourmelon-sur-Marne w 1908 zakupił aeroplan Voisina i w 1912 dostał międzynarodową licencję pilota jako pierwszy obywatel Austrii[2]. Na maszynie Voisina odbył brawurowy lot z Wiener Neustadt do Kottingbrunn, co zajęło mu rekordowe, jak na początek XX wieku, 55 minut[4]. Od 1910 przez szesnaście lat był prezydentem założonego w 1901 Österreichischer Aero Club[8]. W 1911 jego pokaz lotu samolotem Etrich Taube podziwiał cesarz Franciszek Józef, a w 1913 von Economo spotkał się z Ferdinandem von Zeppelinem. Podczas dużych manewrów wojskowych w 1912 pilotował własną maszynę i został powołany na C. K. pilota[1]. Służył w lotnictwie na Pierwszym Froncie Tyrolskim (froncie Isonzo) w szwadronie stacjonującym w Lavis podczas I wojny i otrzymał wiele odznaczeń. Razem z przyjacielem Alexandrem Cassinone orędował za ustanowieniem lotniska w Aspern (powstało w 1913, jako że lotnisko w Neustadt znajdowało się zbyt daleko od Wiednia, a lokalizacja wybrana w 1909 – Simmering-Heide – okazała się być nieodpowiednia[1]). Z okazji 30. rocznicy powstania Österreichischer Aero Club w 1931 roku, na krótko przed śmiercią, wygłosił mowę, w której wyraził przekonanie, że w XX wieku ludzkość przezwycięży grawitację i zdobędzie przestrzeń kosmiczną[1].

Badania 1916-1931

[edytuj | edytuj kod]

W 1916 został odesłany do Wiednia, gdzie w klinice Wagnera-Jauregga zajmował się leczeniem urazów mózgu. Badał też przypadki choroby Wilsona[9], hemibalizmu, stwardnienia rozsianego, paranoia querulans[10][11] i dipsomanii. Dokonał wtedy istotnych obserwacji nad przypadkami nowej, nieznanej wcześniej choroby, której epidemia właśnie rozpoczynała się w Europie. W kwietniu 1917 przedstawił przed członkami Wiedeńskiego Towarzystwa Psychiatrycznego referat, w którym opisał śpiączkowe zapalenie mózgu, a 10 maja 1917 jego praca ukazała się w „Wiener klinische Wochenschrift”. W 1929 wydana została jego klasyczna monografia poświęcona tej chorobie, dzięki czemu eponim zapalenia mózgu von Economo jest wciąż w użyciu.

Constantin von Economo został profesorem nadzwyczajnym psychiatrii i neurologii w 1913, a w 1921 profesorem zwyczajnym. 10 czerwca 1919 w Katedrze św. Szczepana w Wiedniu ożenił się z córką austriackiego generała, księcia Alois von Schönburga-Hartensteina, Karoline (Lili) Schönburg-Hartenstein (1892–1986)[12]. Małżeństwo pozostało jednak bezdzietne. W 1928 otrzymał propozycję zastąpienia Wagnera-Jauregga na stanowisku dyrektora wiedeńskiej Kliniki Psychiatrii i Neurologii, ale odrzucił ją, ponieważ nie chciał, by jego praca była podporządkowana obowiązkom administracyjnym.

W 1928 był pierwszym uczonym uhonorowanym nagrodą Akademii Ateńskiej[13]. W 1929 odwiedził Stany Zjednoczone i asystował przy operacji neurochirurgicznej przeprowadzanej przez Harveya Cushinga w Bostonie[2]. 3 grudnia tego roku przedstawił Towarzystwu Lekarzy i Chirurgów na Uniwersytecie Columbia referat poświęcony swoim badaniom neuroanatomicznym nad ośrodkiem snu[14].

W 1931 został dyrektorem nowo utworzonego Instytutu Badań nad Mózgiem połączonego z kliniką psychiatryczną.

W 1924, na krótko przed wydaniem Die Cytoarchitektonik der Hirnrinde des erwachsenes Menschen, von Economo miał pierwszy napad dusznicy bolesnej. W sierpniu 1931 na Festiwalu w Salzburgu obejrzał przedstawienie Fidelio, następnie wyjechał do Brna na 1. Międzynarodowy Kongres Neurologiczny, który odbył się w dniach 31 sierpnia–4 września i w którego organizacji Economo miał znaczny udział. Po powrocie do Wiednia 8 września dostał zawału serca powikłanego udarem mózgu. 21 października von Economo zmarł we własnym domu[15][16].

Po śmierci

[edytuj | edytuj kod]

O śmierci von Economo w nekrologach z żalem zawiadomili m.in. Otto Marburg[17][18], Alexander Pilcz[19], Hugo Spatz[20], Erwin Stransky[21], Ernst Sträussler[22] i Wagner von Jauregg. Constantin von Economo został pochowany w rodzinnym grobowcu na Cmentarzu Św. Anny w Trieście[23]. Wspomnienia o Constantinie von Economo zostały spisane przez wdowę po nim, Karoline von Economo, i Juliusa Wagnera-Jauregga[24][25]. Biografię von Economo napisali też belgijski neurolog i neuropatolog Ludo van Bogaert oraz francuski historyk medycyny, bratanek Constantina von Economo, Jean Théodoridès[26]. Krótsze opracowania biograficzne napisali m.in. Otto Marburg[27][28] i Franz Seitelberger[29][30]. Ten ostatni określił von Economo jako „największego austriackiego neurologa”[26]. W ostatnich latach dwa przeglądowe artykuły przedstawiające bogaty dorobek von Economo opublikował Lazaros C. Triarhou[2][31], który podjął się również opracowania reedycji „Atlas of Cytoarchitectonics of the Adult Human Cerebral Cortex” (Karger 2008, ISBN 978-3-8055-8289-6). W dniach 11–12 marca 2008 w Trieście odbyło się specjalne sympozjum poświęcone cytoarchitektonice kory mózgowej naczelnych, specjalnymi gośćmi były Elena i Gabriella Economo[32].

W 1976 austriacka poczta wydała w stulecie urodzin von Economo okolicznościowy znaczek (Stanley Gibbons no. 1765; Scott no. 1040)[33]. Popiersie neurologa dłuta Maxa Kremsera (1965) znajduje się w holu (Arkadenhof) Uniwersytetu Wiedeńskiego[4]. Na froncie domu w Wiedniu, w którym mieszkał uczony, znajduje się okolicznościowa tablica:

Constantin von Economo der große Hirnforscher und Menschenfreund wohnte von 1905–1931 in diesem Hause. (Constantin von Economo, wielki badacz mózgu i przyjaciel ludzkości, żył w tym domu w latach 1905–1931)

W 10. dzielnicy Wiednia znajduje się Economostraße[4].

Współcześni opisywali von Economo jako niezwykłego człowieka wielkiego charakteru, naukowca w najlepszym sensie tego słowa. Żona neurologa opisywała osobowość Konstantina jako miłą, spokojną, harmonijną; von Economo miał umiejętność odróżniania rzeczy ważnych od nieistotnych. Był bardzo oczytany i miał szerokie zainteresowania; zajmując się problemem, poświęcał mu się bez reszty. Przy lampce nocnej trzymał Odyseję, Nowy Testament i Fausta[2]. Pamiętany był za dowcipne wyrażenia i pomysłowe jeux-de-mots. Był utalentowanym mówcą. Miał uzdolnienia artystyczne; jego ryciny z prac neurologicznych określane są jako małe dzieła sztuki[2].

Nominacja do nagrody Nobla

[edytuj | edytuj kod]

Wiadomo, że von Economo był trzykrotnie nominowany do Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny za prace nad śpiączkowym zapaleniem mózgu: w 1926 przez A. Kousisa, profesora historii medycyny Uniwersytetu w Atenach, w 1930 przez Henry’ego Marcusa, profesora neurologii Instytutu Karolinska i w 1932 razem z Harveyem Cushingiem przez Friedricha von Müllera, profesora medycyny Uniwersytetu w Monachium[34].

Dorobek naukowy

[edytuj | edytuj kod]
Grafika z klasycznej pracy von Economo o cytoarchitektonice kory mózgowej

Ze 139 opublikowanych prac naukowych Economo, 49 dotyczy encephalitis lethargica i powiązanych tematów, a 14 – anatomii, fizjologii i patologii snu[31], 26 psychopatologii i neuropatologii klinicznej oraz doświadczalnej. Łączna liczba stron dzieł zebranych Economo wynosi około 4 200[2].

Badania neurohistologiczne i nad cytoarchitektoniką

[edytuj | edytuj kod]

Prace von Economo na polu neurohistologii dotyczyły na początku rozwoju przysadki kur i gołębi. Jako 23-letni student medycyny opublikował pracę Zur Entwicklung der Vogelhypophyse (O rozwoju ptasiej przysadki)[35]. W 1925 razem z Georgiem N. Koskinasem wydał Die Cytoarchitektonik der Hirnrinde des erwachsenen Menschen, elegancki i dokładny atlas cytoarchitektury ludzkiej kory mózgowej[36]. Praca spotkała się od razu z uznaniem neuroanatomów[37], jest ceniona i wznawiana do dziś[38]. Dwa lata później ukazała się mniejsza objętościowo praca, klasyczna już monografia Zellaufbau der Grosshirnrinde des Menschen: zehn Vorlesungen[39]. Von Economo razem z Koskinasem opracowali technikę pionowych przekrojów przez każdy zwój mózgu, co pozwoliło im przedstawić dalece dokładniejszą mapę cytoarchitektury pól kory mózgowej niż Korbinianowi Brodmannowi kilka lat wcześniej[40]. Von Economo pracował nad kolejnym dziełem poświęconym cytoarchitektonice rdzenia kręgowego (Myeloarchitektonik der Hirnrinde des erwachsenen Menschen), ale jego praca pozostała nieukończona[41]. Duże, wrzecionowate, dwubiegunowe neurony 5. warstwy kory przedniej zakrętu obręczy i kory czołowo-wyspowej określane są do dziś mianem neuronów von Economo[42].

Prezentacja techniki Pollera sporządzania odlewów mózgu, pierwszy etap polegający na rozprowadzeniu roztworu Negocollu (w strzykawce) szczoteczką na powierzchni półkuli mózgu. Przypuszczalnie sfotografowana osoba to sam Economo[31]

Economo opracował, w oparciu o metodę wiedeńskiego antropologa Alphonsa Pollera, nową technikę sporządzania pośmiertnych modeli mózgu i przeżyciowych modeli czaszki[43][44][45]. Model głowy Constantina von Economo sporządzony przez Pollera posłużył za wzór marmurowego popiersia uczonego znajdującego się w Arkadenhof Uniwersytetu Wiedeńskiego[31]. Metoda opierała się na koloidalnej substancji zwanej Negocollem, ciekłej po ogrzaniu w roztworze wodnym, tężejącej w temperaturze ciała, nie uszkadzającej przy tym delikatnej kory mózgowej. Roztwór Negocollu był rozprowadzany na powierzchni mózgowia (świeżego lub utrwalonego w formalinie) przy pomocy szpatułki lub miękkiej szczoteczki. Negocollowy odlew był utrwalany przy pomocy warstwy innego środka, mającego konsystencję wosku Celeritu. Po sporządzeniu, w kolejności, odlewu bocznej powierzchni i przyśrodkowej powierzchni półkuli mózgu, mózgowie było usuwane, a utrwalony odlew wypełniano trzecim środkiem o nazwie Hominit[31].

Badania nad śpiączkowym zapaleniem mózgu

[edytuj | edytuj kod]

Opisując śpiączkowe zapalenie mózgu von Economo przedstawił w pełni symptomatologię choroby, wprowadzając podział na trzy główne typy schorzenia (somnolencyjno-oftalmoplegiczny, hiperkinetyczny, amiostatyczno-akinetyczny) i jako pierwszy opisał zmiany w istocie czarnej pacjentów zmarłych z powodu przewlekłej postaci choroby, niezależnie od Konstantina Trietiakowa, który w tym samym 1919 roku przedstawił zwyrodnienie nigralne jako charakterystyczną cechę neuropatologiczną choroby Parkinsona[46]. Tym samym von Economo poczynił znaczący wkład w poznanie etiologii schorzeń układu pozapiramidowego[47]. Razem z von Wiesnerem udało mu się przepasażować chorobę na naczelne, przez podtwardówkową inokulację tkanek pobranych od zmarłego pacjenta. Zakażona małpa zdechła w przeciągu 48 godzin; autopsja wykazała nacieczenie zapalne naczyń krwionośnych i wynaczynienia krwi.

Część artykułów poświęconych śpiączkowemu zapaleniu mózgu powstała jako odpowiedź na głosy podające w wątpliwość pierwszeństwo Economo w opisaniu choroby, przede wszystkim na artykuł Jeana-René Crucheta i jego współpracowników, Moutiera i Calmettesa, którzy w 1917 roku opisali dwa przypadki encéphalomyélite subaiguë diffuse[48]. von Economo bezpardonowo zaatakował Crucheta w szeregu sprostowań opublikowanych w europejskich czasopismach, określając jego argumenty jako „nieokreślone i ogólnikowe pretensje do pierwszeństwa”, nawiązujące do nie przekonującego opisu przypadku, mogącego równie dobrze odnosić się do kiły, guza, psychozy wojennej, padaczki, hemiplegii jak i innej postaci zapalenia mózgu, rdzenia lub nerwów. Cruchet był nieświadomy epidemii choroby i nie udało mu się przenieść choroby na świnki morskie. Mimo to, we Francji do dziś spotyka się określenie choroby Crucheta-von Economo.

Sam von Economo zwrócił uwagę na wczesny opis choroby autorstwa Arnolda Nettera, lekarza ze Szpitala Trousseau w Paryżu, który opisał encephalitis lethargica rok po Constantinie. By wyjaśnić kwestię pierwszeństwa, Economo napisał artykuł po francusku, opublikowany w Schweizer Archiv für Neurologie und Psychiatrie[49] i opatrzony komentarzem redaktora naczelnego pisma, Constantina von Monakowa[50].

Badania nad snem

[edytuj | edytuj kod]
Schemat zamieszczony w pracy Economo z 1926 przedstawiający mózg i granicę przejścia śródmózgowia w międzymózgowie (kropkowana linia a), na której znajduje się ośrodek zawiadujący snem

Podczas badań nad śpiączkowym zapaleniem mózgu Economo doszedł do wniosku, że istnieje ośrodek w mózgowiu zawiadujący snem i czuwaniem, który określał jako Schlafstauerungszentrum. Doprowadziły go do tego obserwacje pacjentów z zapaleniem mózgu, u których w najczęstszym typie choroby (somnolencyjno-oftalmoplegicznym), obok somnolencji występowało porażenie mięśni dźwigaczy powieki. Znał też obserwacje wiedeńskiego neuroanatoma i okulisty Ludwiga Mauthnera (1840–1894), który w 1880 opisał fizjologiczny obrzęk mózgu skojarzony ze snem w okolicy wodociągu Sylwiusza i nakrywki. Ponadto w jednym z wcześniejszych doświadczeń u kota, u którego lezja konarów mózgu była niezamierzenie rozległa i rozciągała się na cały dół międzykonarowy, von Economo zaobserwował nieprzerwany sen zwierzęcia przez 15 dni[51][52][53].

Na podstawie badań neuropatologicznych von Economo zaproponował w 1929 lokalizację ośrodka zawiadującego snem na pograniczu śródmózgowia i międzymózgowia, do przodu od jąder nerwu okoruchowego, z odrębnymi częściami dla czynności czuwania (Wachteil) i snu (Schlafteil)[54][55]. Jego przewidywania okazały się być trafne. Po II wojnie światowej Walle Nauta i inni doświadczalnie wykazali, że lezja bocznej tylnej części podwzgórza indukuje sen. Giuseppe Moruzzi i Horace Magoun zidentyfikowali wstępujący aktywujący twór siatkowaty, regulujący procesu snu i czuwania na poziomie przodomózgowia.

W 1930 Economo wysunął hipotezę patogenezy narkolepsji – opierając się na doświadczeniu z rzadkimi przypadkami uszkodzeń tylnej części hipokampa napisał, że „jest bardzo prawdopodobne, aczkolwiek nie dowiedzione, że narkolepsja [opisana przez] Gelineau, Westphala i Redlicha bierze się z nieznanej jeszcze choroby tego obszaru”[56][57].

Prace

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Dzieła Constantina von Economo.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e Andy Taylor NINETY YEARS OF AVIATION IN AUSTRIA Austrian Philatelic Society
  2. ↑ a b c d e f g h i j k Triarhou LC. The signalling contributions of Constantin von Economo to basic, clinical and evolutionary neuroscience. „Brain research bulletin”. 3 (69), s. 223–43, kwiecień 2006. DOI: 10.1016/j.brainresbull.2006.02.001. PMID: 16564418. 
  3. ↑ Premuda L. La formazione intellettuale e scientifica di Constantin von Economo, Rassegn. „Stud Psichiatr”. 6, s. 1327, 1977. 
  4. ↑ a b c d Wolfgang Regal/Michael Nanut: Die rätselhafte Schlafsucht (Altes Medizinisches Wien 57). ÄrzteWoche. [dostęp 2008-05-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-12)].
  5. ↑ J.F.J. Archibald, Aërial fox and geese, Scribner’s Magaz. 56 (1914) s. 659–667.
  6. ↑ L. van Bogaert, J. Theodorides, Constantin von Economo: The Man and the Scientist, Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien, 1979.
  7. ↑ [http://www.ballooninghistory.com/whoswho/appendix2AV.html Summary of FAI-LICENSED BALLOON PILOTS of small countries 1908-1913]. Who's Who in Balloning. [dostęp 2009-08-13].
  8. ↑ I. Fischer, Biographisches Lexikon der Hervorragenden Ärzte der Letzten 50 Jahre, Bd. 1, Österreichisches Biographisches Lexikon, Wien, 1932.
  9. ↑ C. von Economo, Wilsons Krankheit und das Syndrôme du corps strié, Zeitschr Ges Neurol. Psychiatr. (Berlin) 43 (1918) 173–209
  10. ↑ K. von Economo, Die hereditären Verhältnisse bei der Paranoia querulans. (Festschrift zur Feier des 25 Jährigen Professoren-Jubiläums von Hofrat Prof. Dr. Julius Wagner R. von Jauregg), Jahrb. Psychiatr. Neurol. (Lipsk) 36 (1914) 418–442.1918
  11. ↑ C. von Economo, Die hereditären Verhältnisse bei der Paranoia querulans (Referat: K. Löwenstein, Berlin), Zeitschr Ges Neurol Psychiatr (Refer. Ergebn.) 12 (1916) 420–421.
  12. ↑ Schönburg. Paul Theroff's Royal Genealogy Site. [dostęp 2018-11-02].
  13. ↑ S. Menardos, Festive session of the Academy of Athens for 25 March, Proc Acad Athens 3 (1928) 280–282.
  14. ↑ von Economo C. Sleep as a problem of localization (Paper read before the College of Physicians and Surgeons, Columbia University, New York, December 3, 1929). „J Nerv Ment Dis”, s. 249–259, 1930. 
  15. ↑ Julius Wagner-Jauregg. Dr. Constantin Baron Economo von San Serff †. „Wiener klinische Wochenschrift”. 44. 44, 1931. 
  16. ↑ Karplus IP. Constantin Baron Economo von San Serff. „Klinische Wochenschrift”. 10. 51, s. 2375, 19 grudnia 1931. DOI: 10.1007/BF01755954. 
  17. ↑ O. Marburg, Constantin Economo, Freiherr von San Serf, Schweiz. Arch. Neurol. Psychiatr. (Zurych) 29 (1932) 187–189.
  18. ↑ O. Marburg, Konstantin Economo Freiherr von San Serff. Gedenkrede anläßlich der Trauersitzung des Vereins f¨ur Psychiatrie und Neurologie in Wien am 10 November, Deutsche Zeitschr. Nervenheilk. 123 (1932) 219–229.
  19. ↑ A. Pilcz, Professor Dr. Constantin von Economo, Wiener Med Wochenschr. 81 (1931) 1450.
  20. ↑ H. Spatz, Constantin von Economo, Münch Med Wochenschr. 78 (1931) 2161–2163.
  21. ↑ E. Stransky, Chronik: Constantin Economo, Med. Klin (Berlin) 27 (1931) 1662.
  22. ↑ E. Sträussler, Constantin von Economo, Zeitschr Ges Neurol Psychiatr (Berlin) 139 (1932) 649–657.
  23. ↑ J. Théodoridès, Constantin von Economo (1876–1931) savant, humaniste, homme d’action, C R Cong. Int Hist Méd. (Basel) 19 (1966) 624–636.
  24. ↑ K.F. Schönburg-Hartenstein von Economo, J. von Wagner-Jauregg, Constantin Freiherr von Economo: Sein Leben und Wirken, zweite Aufl., Mayer & Comp, Wiedeń, 1934, 88 p.
  25. ↑ Baron Constantin von Economo : his life and work / by his wife and by J. von Wagner-Jauregg, translated from the second German edition by Ramsay Spillman. Burlington, Vermont: Free Press Interstate Printing Corporation, 1937, s. 126 ss..
  26. ↑ a b L. van Bogaert, J. Théodoridès, Constantin von Economo: The Man and the Scientist, Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wiedeń, 1979.
  27. ↑ O. Marburg, Konstantin Economo Freiherr von San Serff. Gedenkrede anläßlich der Trauersitzung des Vereins für Psychiatrie und Neurologie in Wien am 10 November, Deutsche Zeitschr Nervenheilk 123 (1932) 219–229.
  28. ↑ O. Marburg, Constantin Economo, Freiherr von San Serf, Schweiz Arch Neurol Psychiatr (Zürich) 29 (1932) 187–189.
  29. ↑ F. Seitelberger, Nachruf für Constantin von Economo, Wiener Med. Wochenschr. 101 (1951) 907.
  30. ↑ Seitelberger F. Das wissenschaftliche Werk Constantin von Economos. „Wiener klinische Wochenschrift”, s. 729–731, 1966. 
  31. ↑ a b c d e Triarhou LC. The percipient observations of Constantin von Economo on encephalitis lethargica and sleep disruption and their lasting impact on contemporary sleep research. „Brain Res Bull”. 69. 3, s. 244-58, 2006. DOI: 10.1016/j.brainresbull.2006.02.002. PMID: 16564419. 
  32. ↑ lectures. afroditi.uom.gr. [dostęp 2018-11-02].
  33. ↑ L F Haas. Constantin von Economo (1876–1931). J Neurol Neurosurg Psychiatry 2002; 73: 81 PDF
  34. ↑ The Nomination Database for the Nobel Prize in Physiology or Medicine, 1901-1953. [dostęp 2011-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-19)]. (ang.).
  35. ↑ Economo CJ. Zur Entwicklung der Vogelhypophyse. „Sitzungsber. Kaiserl Akad Wiss Math Naturwiss Cl”, s. 281–298, 1899. 
  36. ↑ von Economo C, Koskinas GN: Die Cytoarchitektonik der Hirnrinde des erwachsenen Menschen. Wien-Berlin: Springer, 1925.
  37. ↑ Smith GE:Die Cytoarchitektonik der Hirnrinde des erwachsenen Menschen. J Anat. 1927 Jan; 61(Pt 2): 264-266
  38. ↑ L.C. Triarhou, The Economo-Koskinas atlas revisited: cytoarchitectonics and functional context, „Stereotactic and Functional Neurosurgery”, 85 (5), 2007, s. 195-203, DOI: 10.1159/000103258, PMID: 17534132.
  39. ↑ von Economo C: Zellaufbau der Grosshirnrinde des Menschen : zehn Vorlesungen. Berlin: Verlag von Julius Springer, 1927.
  40. ↑ Korbinian Brodmann: Vergleichende Lokalisationslehre der Grosshirnrinde : in ihren Principien dargestellt auf Grund des Zellenbaues. Lipsk: Johann Ambrosius Barth Verlag, 1909.
  41. ↑ Lazaros C. Triarhou. Constantin von Economo (1876–1931). „Journal of Neurology”. 254. 4, s. 550-551, 2007. DOI: 10.1007/s00415-006-0308-7. 
  42. ↑ Watson KK, Jones TK, Allman JM. Dendritic architecture of the von Economo neurons. „Neuroscience”. 141. 3, s. 1107-12, 2006. PMID: 16797136. 
  43. ↑ C. von Economo, Wie sollen wir Elitegehirne verarbeiten? Zeitschr Ges Neurol Psychiatr (Berlin) 121 (1929) 323–409
  44. ↑ C. von Economo, Wie sollen wir Elitegehirne verarbeiten? (Mit 22 Abbildungen im Text), Verlag von Julius Springer, Berlin, 1929, 87 p.
  45. ↑ C. von Economo, Wie sollen wir Elitegehirne verarbeiten? (Referat: Tramer, Solothurn), Schweiz. Arch. Neurol. Psychiatr. (Zurich) 24 (1930) 306–309.
  46. ↑ Tretiakoff C. Contribution a l’etude de l’anatomie pathologique du locus niger de Soemmering avec quelques dedutions relatives a la pathogenie des troubles du tonus musculaire et de la maladie de Parkinson. „These de Paris”, 1919. 
  47. ↑ Ransmayr G. Constantin von Economo's contribution to the understanding of movement disorders. „Mov Disord”. 22. 4, s. 469-75, 2007. PMID: 17290463. 
  48. ↑ Cruchet R, Moutier F, Calmettes F. Quarante cas d'encephalomyelite subaigue. „Bulletins et Memoires de la Societe Medicale des Hopitaux de Paris”. 41, s. 614–661, 1917. 
  49. ↑ von Economo C. Considérations sur l’épidémologie de l’Encéphalite léthargique et sur ses différentes formes. „Schweizer Archiv für Neurologie und Psychiatrie (Zurych)”. 6, s. 276–293, 1920. 
  50. ↑ von Monakow C. Zusatz zum vorstehenden Aufsatz des Herrn C. von Economo. „Schweizer Archiv für Neurologie und Psychiatrie (Zurych)”. 6, s. 293–294, 1920. 
  51. ↑ C.J. von Economo, J.P. Karplus, Pedunculusdurchschneidungen und experimentelle Chorea, Deutsche Zeitschr. Nervenheilk. (Leipzig) 36 (1909) 166–172.
  52. ↑ C.J. von Economo, J.P. Karplus, Zur Physiologie und Anatomie des Mittelhirns. Pesdurchtrennungen mit Rindenreizungen, experimenteller Chorea, Beitr¨agen zur Faseranatomie des Hirnstamms usw, Arch Psychiat Nervenheilk. 46 (1910) 275–356.
  53. ↑ C.J. von Economo, J.P. Karplus, Zur Physiologie und Anatomie des Mittelhirns. Pesdurchtrennungen mit Rindenreizungen, experimenteller Chorea, Beitr¨agen zur Faseranatomie des Hirnstamms usw. Fortsetzung und Schluss, Arch. Psychiat. Nervenheilk. 46 (1910) 377–429.
  54. ↑ Die Encephalitis lethargica, ihre Nachkrankheiten und ihre Behandlung. Berlin-Wien: Urban und Schwarzenberg, 1929.
  55. ↑ von Economo C. Schlaftheorie. „Ergebnisse der Physiologie”. 28 (1), s. 312-339, 1929. DOI: 10.1007/BF01924583. 
  56. ↑ „It is very probable though not yet proved, that the narcolepsy of Gelineau, Westphal, and Redlich has its primary cause in a yet unknown disease of that region.”
  57. ↑ von Economo C. Sleep as a problem of localization. J Nervous Mental Disord 1930;71:249–259.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Constantin_von_Economo&oldid=75033534”