Dama gwarliwa
| Lorius garrulus[1] | |||
| (Linnaeus, 1758) | |||
 Dama gwarliwa w Jurong Bird Park w Singapurze | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
dama gwarliwa | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
Dama gwarliwa[5] (Lorius garrulus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny papug wschodnich (Psittaculidae) zamieszkujący Moluki. Czasem również jest określana jako lora żółtogrzbieta[6].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Dama gwarliwa mierzy około 30 cm oraz waży 180–250 g. Samce i samice wyglądają identycznie. W ubarwieniu dominuje czerwień. Skrzydła i uda są zielone[7]. U nasady skrzydeł widoczna żółta plama. Obecność żółtej plamy na grzbiecie zależy od podgatunku[8]. Czerwony ogon zakończony jest czarnozieloną końcówką. Dziób pomarańczowy. Oczy są pomarańczowoczerwone, a pierścień wokół nich szary. Młode przypominają dorosłe, lecz ich dziób jest brązowawy, a oczy brązowe[7].
Podgatunki
[edytuj | edytuj kod]IOC wyróżnia 3 podgatunki damy gwarliwej[9]:
- Lorius garralus morotaianus (van Bemmel, 1940) – zamieszkuje wyspy Morotai oraz Rau. Na grzbiecie obecna blada żółta plama rozmyta zielonym;
- Lorius garralus garralus (Linnaeus, 1758) – wyspy Halmahera, Widi oraz Ternate. Grzbiet czerwony;
- Lorius garralus flavopalliatus Salvadori, 1877 – Kasiruta, Bacan, Wyspy Obi oraz Mandioli. Wyraźna, żółta plama na grzbiecie, skrzydła są jaśniejsze niż u pozostałych podgatunków[7].
Pożywienie
[edytuj | edytuj kod]Na wolności damy gwarliwe żywią się pyłkiem, nektarem, owocami i kwiatami[7]. W niewoli karmione są specjalnym pokarmem dla lor oraz dodatkowo podawane też są owoce, warzywa i niewielkie ilości miękkich nasion[6].
Rozród
[edytuj | edytuj kod]Samica składa najczęściej 2 jaja. Inkubacja trwa 28 dni. Pisklęta karmione są przez oboje rodziców. Po upływie ponad dwóch miesięcy młode opierzają[6]. W wieku 10–11 tygodni opuszczają dziuplę[7].
Status i ochrona
[edytuj | edytuj kod]IUCN uznaje damę gwarliwą za gatunek narażony (VU – Vulnerable). Trend liczebności populacji jest spadkowy. Głównym zagrożeniem jest nielegalny obecnie odłów tych ptaków do niewoli – jest to najpopularniejszy ptak eksportowany ze wschodniej Indonezji[4]. Gatunek ten jest ujęty w II załączniku konwencji waszyngtońskiej (CITES)[10].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Lorius garrulus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Collar, N. & Boesman, P.: Chattering Lory (Lorius garrulus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-11)].
- ↑ a b c D. Lepage: Chattering Lory Lorius garrulus. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2022-11-10]. (ang.).
- ↑ a b Lorius garrulus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Loriini Selby, 1836 (Wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-07].
- ↑ a b c Esther J.J. Verhoef-Verhallen, Papugi, kakadu, papużki faliste i lory - rząd: Papugi - Psittaciformes, [w:] Zofia Gawryś (red.), Encyklopedia Europejskich i egzotycznych ptaków ozdobnych, Warszawa: Bellona, 2006, ISBN 83-11-10474-3.
- ↑ a b c d e Chattering Lory (Lorius garrulus), [w:] Parrot Encyclopedia [online], World Parrot Trust [dostęp 2020-03-13].
- ↑ Marcin Jan Gorazdowski, Ptaki ozdobne, Marek Zakrzewski (red.), Warszawa, s. 33, ISBN 978-83-7073-538-8.
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-07]. (ang.).
- ↑ Lorius garrulus. [w:] Species+ [on-line]. UNEP-WCMC, CITES Secretariat. [dostęp 2022-11-10]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).