György Cziffra[edytuj]
Data i miejsce urodzenia |
5 listopada 1921 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
15 stycznia 1994 |
Instrumenty | |
Gatunki | |
Zawód | |
Odznaczenia | |
György Cziffra (ur. 5 listopada 1921 w Budapeszcie, zm. 15 stycznia 1994[1] w Longpont-sur-Orge) – węgierski pianista i kompozytor pochodzenia romskiego.
Zasłynął jako wielki interpretator dzieł Ferenca Liszta. Był też wybitnym odtwórcą utworów Fryderyka Chopina i Roberta Schumanna. Dokonał wielu nagrań, m.in. dla wytwórni EMI, Philips i Hungaroton[2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Studiował w Akademii Muzycznej im. F. Liszta w Budapeszcie, m.in. u Ernsta von Dohnányi’ego. Za próbę ucieczki z Węgier w czasach stalinowskich, był więziony w obozie pracy w latach 1950–1953. Po wyjściu na wolność wznowił działalność koncertową. W 1956 zbiegł pieszo do Austrii, gdzie w listopadzie dał sensacyjny recital w Brahms-Saal w Wiener Musikverein w Wiedniu. Następnie przeprowadził się z rodziną do Francji, gdzie w 1968 roku uzyskał obywatelstwo francuskie.
Cziffra dokonał wielu transkrypcji utworów orkiestrowych na fortepian, między innymi „Lotu trzmiela” Rimskiego-Korsakowa, wymagających brawurowej techniki pianistycznej.
Po tragicznej śmierci w 1981 roku syna György jr., znanego dyrygenta, pianista ograniczył swoje występy[3][4].
Odznaczony został krzyżem oficerskim Legii Honorowej, krzyżem oficerskim Orderu Narodowego Zasługi i komandorią Orderu Sztuki i Literatury[5]. W 1993 roku otrzymał krzyż komandorski węgierskiego Orderu Zasługi[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Reuters, Gyorgy Cziffra, Pianist And Artists' Patron, 72, „The New York Times”, 18 stycznia 1994, ISSN 0362-4331 [dostęp 2019-02-12] (ang.).
- ↑ György Cziffra. discogs.com [dostęp 2020-02-15]
- ↑ Cziffra i inni, Cannons & flowers : the memoirs of Georges Cziffra, Hexham, Northumberland, England: APR, 1996, ISBN 1-870295-05-6, OCLC 42516375 [dostęp 2019-02-12] .
- ↑ György Cziffra. pl.chopin.nifc.pl. [dostęp 2016-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-15)]. (pol.).
- ↑ Mort du pianiste qui réincarna la musique de Franz Liszt [online], L’Humanité, 17 stycznia 1994 [dostęp 2020-02-14] [zarchiwizowane z adresu 2022-05-20] (fr.).
- ↑ Cziffra György. Cziffra Fesztivál. [dostęp 2020-02-14]. (węg.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- György Cziffra w bazie AllMusic (ang.)
- ISNI: 0000000110062190
- VIAF: 114148064
- LCCN: n85160919
- GND: 134353420
- NDL: 031833292
- LIBRIS: 20dhn3dl3zs9l8w
- BnF: 138929014
- SUDOC: 026808161
- SBN: UFIV138961
- NLA: 35954751
- NKC: xx0018528
- BNE: XX900361
- NTA: 102647801
- BIBSYS: 6038625
- Open Library: OL1141871A
- PLWABN: 9810583552505606
- NUKAT: n2005112035
- J9U: 987007398669105171
- LNB: 000340481
- CONOR: 124185699
- KRNLK: KAC2020M1453
- LIH: LNB:BCOB;=qP
- NSZL: 284893
- Absolwenci Uniwersytetu Muzycznego im. Ferenca Liszta
- Francuscy pianiści
- Ludzie urodzeni w Budapeszcie
- Romscy instrumentaliści
- Węgierscy pianiści
- Węgierscy Romowie
- Urodzeni w 1921
- Zmarli w 1994
- Oficerowie Legii Honorowej
- Odznaczeni Orderem Narodowym Zasługi (Francja)
- Komandorzy Orderu Sztuki i Literatury
- Odznaczeni Orderem Zasługi (Węgry)