Hematologia
Hematologia (od gr. haima „krew”) – priorytetowa dziedzina kliniczna medycyny[1] zajmująca się diagnostyką i leczeniem nowotworowych i nienowotworowych chorób krwi i układu krwiotwórczego, a także zaburzeń krwi występujących w pierwotnych schorzeniach innych narządów[2]; również dziedzina naukowa zajmująca się badaniami krwi i układu krwiotwórczego w stanach zdrowia i choroby[3]. W Polsce konsultantem krajowym hematologii od 25 marca 2019 jest prof. dr hab. n. med. Ewa Lech-Marańda[4].
Hematologia wyodrębniła się w 2. połowie XX wieku, co było związane z rozwojem wiedzy o krwi i narządach krwiotwórczych. W miarę poszerzania wiedzy na temat poszczególnych zagadnień hematologicznych nastąpiła dalsza specjalizacja. Powstała transfuzjologia, zajmująca się przetaczaniem krwi i preparatów krwiopochodnych, a także immunologia oraz serologia zajmujące się odpornością i schorzeniami z nią związanymi. Następuje stały postęp w hematologii związany z rozwojem nauk podstawowych i prowadzeniem badań klinicznych, szczególnie z zakresu immunologii, biochemii i medycyny molekularnej.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Ważne odkrycia w historii hematologii:
| Data | Wydarzenie | Badacz |
|---|---|---|
| 1642 | odkrycie erytrocytów | Antonie van Leeuwenhoek |
| 1842 | odkrycie trombocytów | Alexandre Donne |
| 1901 | odkrycie grup krwi | Karl Landsteiner |
| 1910 | pierwszy opis anemii sierpowatej | |
| 1925 | pierwszy opis talasemii | Thomas Cooley[5] |
| 1938 | opis niedokrwistości Diamonda i Blackfana | |
| 1945 | odczyn antyglobulinowy Coombsa | |
| 1945 | użycie krioprecypitatu do leczenia hemofilii | |
| 1961 | zastosowanie koncentratów płytkowych do leczenia krwawień w małopłytkowościach | |
| 1972 | zastosowanie aferezy do ekstrakcji składnika komórkowego krwi | |
| lata 90. XX wieku | upowszechnienie rekombinowanych ludzkich czynników krzepnięcia | |
| lata 90. XX wieku | zastosowanie czynników wzrostowych w hematologii |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 grudnia 2022 r. w sprawie określenia priorytetowych dziedzin medycyny (Dz.U. z 2022 r. poz. 2814)
- ↑ Program specjalizacji w dziedzinie HEMATOLOGII (moduł podstawowy i moduł specjalistyczny) dla lekarzy nieposiadających odpowiedniej specjalizacji II stopnia lub tytułu specjalisty w odpowiedniej dziedzinie medycyny. Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, 2018-11-13. [dostęp 2021-05-26].
- ↑ Hematologia. W: Wielka Encyklopedia Medyczna. Enrico Cravetto (red.). T. 7: gab–her. Warszawa: Planeta DeAgostini, 2011, s. 363. ISBN 978-83-268-0307-9.
- ↑ Konsultanci krajowi. Ministerstwo Zdrowia. [dostęp 2021-05-26].
- ↑ Paweł Turowski, Małgorzata Uhrynowska, Ewa Brojer. Talasemie — patofizjologia, podstawy molekularne i diagnostyka. „Hematologia”. t. 4 nr 3., s. 240, 2013. ISSN 2081-0768. (pol.).
