Kalendarz etiopski
Kalendarz etiopski (amh. የኢትዮጵያ ዘመን አቆጣጠር, czyt. ye'Ītyōṗṗyā zemen āḳoṭaṭer), także kalendarz gyyz – kalendarz używany w Etiopii oraz jako kalendarz liturgiczny w Erytrei przez prawosławny kościół erytrejski, tamtejszych wschodnich katolików i luterański Ewangelicki Kościół Etiopii Mekane Yesus.
Kalendarz etiopski bazuje na kalendarzu koptyjskim, który z kolei opiera się na kalendarzu egipskim.
Według kalendarza etiopskiego rok składa się z 12 miesięcy, liczących po 30 dni oraz jednego miesiąca grupującego pozostałe 5 dni (w roku przestępnym 6 dni).
Doba zaczyna się nie o północy, a ze wschodem słońca. Doba dzieli się na 24 godziny liczone dwa razy po 12 godzin dziennych i nocnych. Pierwsza godzina doby zaczyna się o godzinie 7:00 czasu wschodnioafrykańskiego (EAT). Godziny dzienne trwają do godziny 18:59 według EAT, a o 19:00 EAT zaczyna się pierwsza godzina nocna czasu etiopskiego.[1]. Podział na godziny nocne i dzienne nie nastręcza praktycznego problemu, ponieważ w Etiopii różnica czasu między najdłuższym, a najkrótszym dniem roku wynosi jedną godzinę (w Polsce ok. 8,5 godz.), czas zmroku i świtania jest niezwykle krótki, a wschód słońca następuje zawsze w pierwszej godzinie czasu etiopskiego.
Rachuba lat
[edytuj | edytuj kod]Kalendarz etiopski stosuje własną rachubę lat. Era liczy się od daty narodzenia Jezusa, wyliczonej przez Anonniosa z Aleksandrii na 9 r. n.e.
Na oznaczenie daty według systemu etiopskiego stosuje się skrót AM (od amharskiego Amätä Məhrät - "rok łaski, rok miłosierdzia") i tak np. oznaczenie 1999 AM oznacza gregoriańskie lata 2006/2007.
Numer roku etiopskiego jest o 8 mniejszy od gregoriańskiego od 1 stycznia do 10 września (11 września w roku przestępnym), a następnie o 7 lat mniejszy przez pozostałą część roku gregoriańskiego.
12 września 2007 r. według kalendarza gregoriańskiego rozpoczął się rok 2000 w kalendarzu etiopskim.
Nazwy miesięcy
[edytuj | edytuj kod]| Nazwa miesiąca w językach: gyyz, amharskim i tigrina | Nazwa koptyjska | Początek miesiąca według kalendarza gregoriańskiego | Początek miesiąca według kalendarza gregoriańskiego w roku przestępnym |
|---|---|---|---|
| Mäskäräm (መስከረም) | Tut | 11 września | 12 września |
| Ṭəqəmt(i) (ጥቅምት) | Babah | 11 października | 12 października |
| Ḫədar (ኅዳር) | Hatur | 10 listopada | 11 listopada |
| Taḫśaś (ታኅሣሥ) | Kiyahk | 10 grudnia | 11 grudnia |
| Ṭərr(i) (ጥር) | Tubah | 9 stycznia | 10 stycznia |
| Yäkatit (Tn. Läkatit) (የካቲት) | Amshir | 8 lutego | 9 lutego |
| Mägabit (መጋቢት) | Baramhat | 10 marca | 10 marca |
| Miyazya (ሚያዝያ) | Baramundah | 9 kwietnia | 9 kwietnia |
| Gənbot (ግንቦት) | Bashans | 9 maja | 9 maja |
| Säne (ሰኔ) | Ba'unah | 8 czerwca | 8 czerwca |
| Ḥamle (ሓምሌ) | Abib | 8 lipca | 8 lipca |
| Nähase (ነሓሴ) | Misra | 7 sierpnia | 7 sierpnia |
| Ṗagʷəmen/Ṗagumen (ጳጐሜን/ጳጉሜን) | Nasi | 6 września | 6 września |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Natural Born Vagabond™ Etiopia kolebka ludzkości http://naturalbornvagabond.com/etiopia-krotki-przewodnik
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Aberra Molla: The Ethiopic Calendar. Ethiopian Computers & Software. [dostęp 2012-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-05)]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Przelicznik kalendarza etiopskiego. funaba.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-12)].