Magnus Carlsen
 Magnus Carlsen (2024) | |
| Pełne imię i nazwisko |
Sven Magnus Øen Carlsen |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
30 listopada 1990 |
| Obywatelstwo | |
| Tytuł szachowy |
arcymistrz (2004) |
| Ranking FIDE |
2831 (01.10.2024)[1] |
| Ranking krajowy FIDE |
1[2] |
| FIDE Top 100 |
1[3] |
| Strona internetowa | |
Sven Magnus Øen Carlsen (wym. norw. [svɛn ˈmɑ̀ŋnʉs øːn ˈkɑːɭsn̩], ur. 30 listopada 1990 w Tønsbergu) – norweski szachista, arcymistrz od 2004. Mistrz świata w szachach klasycznych w latach 2013–2023, pięciokrotny mistrz świata w szachach szybkich i siedmiokrotny mistrz świata w szachach błyskawicznych. Posiadacz rekordu najdłuższej serii bez porażki w szachach klasycznych na najwyższym poziomie – 125 partii. Uznany przez Międzynarodową Federację Szachową za najlepszego gracza w historii szachów[4].
Kariera szachowa
[edytuj | edytuj kod]Pierwsze szachowe turnieje rozegrał w roku 2001, szybko ściągając na siebie uwagę szachowych ekspertów. Dwa lata później posiadał już tytuł mistrza międzynarodowego, a w roku 2004 otrzymał tytuł arcymistrza, stając się drugim najmłodszym w historii zawodnikiem (po Siergieju Kariakinie), któremu nadano ten tytuł.
Sukcesy i ważniejsze występy w kolejnych latach:
- 2002 – II m. w mistrzostwach świata juniorów do 12 lat w Heraklionie,
- 2003 – III m. w mistrzostwach Europy juniorów do lat 14 w Budvie,
- 2004 – zwycięstwo w turnieju Corus C w Wijk aan Zee, srebrny medal w mistrzostwach Norwegii w Oslo, występ na mistrzostwach świata w Trypolisie (porażka w I rundzie z Lewonem Aronianem), trzykrotne wypełnienie norm arcymistrzowskich (pierwsza w Wijk aan Zee, kolejne w Moskwie i Dubaju), uzyskanie liczby Morphy’ego 5 wskutek partii z Wiktorem Korcznojem,
- 2005 – I m. w mistrzostwach Norwegii w Molde, zwycięstwo w otwartym turnieju w Gausdal, X m. w Pucharze Świata w Chanty-Mansyjsku i sukces w postaci awansu do meczów pretendentów,
- 2006 – w styczniu po raz pierwszy przekroczył granicę 2600 punktów rankingowych, I-II m. w turnieju Corus B w Wijk aan Zee, I m. w silnie obsadzonym turnieju szachów szybkich w Reykjavíku (m.in. zwycięstwo 2-0 w półfinale z Viswanathanem Anandem), II m. w turnieju Midnight Sun w Tromsø, zdobycie tytułu mistrza Norwegii po pokonaniu w barażu Simena Agdesteina (3-1), zwycięstwo (wraz z Liviu-Dieterem Nisipeanu oraz Władimirem Małachowem) w turnieju Bosna w Sarajewie,
- 2007 – w lipcu po raz pierwszy przekroczył granicę 2700 punktów rankingowych, II-III m. (wraz z Aleksandrem Moroziewiczem) w turnieju elity w Morelii i Linares[5], I m. w turnieju Classics 2007 w Gausdal[6], występ w rozegranych w Eliście meczach pretendentów (porażka w I rundzie z Lewonem Aronianem)[7], I m. w Biel Chess Festival (po pokonaniu w dogrywce Aleksandra Oniszczuka)[8],
- 2008 – I-II m. (wspólnie z Lewonem Aronianem) w turnieju Corus A w Wijk aan Zee, II m. (za Viswanathanem Anandem) w Linares[9], dz. I m. (wspólnie z Wugarem Gaszimowem i Wang Yue) w I turnieju FIDE Grand Prix 2008/2009 w Baku[10], I m. w Foros (turniej Aerosvit-2008)[11], II-III m. (za Weselinem Topałowem, wspólnie z Lewonem Aronianem) w turnieju Final Chess Masters w Bilbao,
- 2009 – I m. w León (po zwycięstwie w finale nad Wasilijem Iwanczukiem)[12], I m. w Nankinie (turniej elity Nanjing Pearl Spring Chess Tournament, z wynikiem 8/10 pkt i uzyskanym rankingiem 3002 pkt)[13], 1 listopada został piątym w historii szachistą, który przekroczył granicę 2800 punktów rankingowych, I m. w mistrzostwach świata w szachach błyskawicznych[14], I m. w turnieju London Chess Classic w Londynie[15],
- 2010 – najmłodszy w historii lider światowej listy rankingowej (na liście 1 stycznia 2010, w wieku 19 lat)[16], I m. w turnieju Corus A w Wijk aan Zee[17], I m. w turnieju Kings’ Tournament w Baznie[18], prestiżowe zwycięstwo nad mistrzem świata Viswanathanem Anandem w finale turnieju szachów szybkich Arctic Securities Chess Stars w Kristiansundzie[19], zwycięstwo w meczu przeciwko szachistom z całego świata (wspieranym przez Maxime Vachiera-Lagrave, Hikaru Nakamurę i Judit Polgár)[20], I m. w turnieju Nanjing Pearl Spring Chess Tournament w Nankinie[21], I m. w turnieju London Chess Classic w Londynie[22],
- 2011 – dz. I m. (wspólnie z Siergiejem Kariakinem) w turnieju Kings Tournament w Bukareszcie[23], I m. w Biel[24], I m. w turnieju Chess Masters Firnal w São Paulo i Bilbao[25], dz. I m. w Moskwa (memoriał Michaiła Tala, wspólnie z Lewonem Aronianem)[26],
- 2012 – I m. w Moskwie (memoriał Michaiła Tala)[27], II m. (za Siergiejem Kariakinem) w mistrzostwach świata w szachach szybkich w Astanie[28], dz. I m. w São Paulo/Bilbao (wspólnie z Fabiano Caruaną)[29], I m. w turnieju Chess Classic w Londynie[30],
- 2013 – I m. w Wijk aan Zee (turniej Tata Steel–A)[31], I m. w turnieju pretendentów w Londynie[32], I m. w turnieju 1st Sinquefield Cup w Saint Louis[33], zwycięstwo w meczu o mistrzostwo świata 6½: 3½ nad Viswanathanem Anandem[34],
- 2014 – I m. w turnieju Chess Challenge w Zurychu[35], I m. w memoriale Wugara Gaszimowa w Şəmkirze[36], dwukrotnie I m. w mistrzostwach świata w szachach szybkich[37] oraz w szachach błyskawicznych[38], w Dubaju, zwycięstwo 6½: 4½ nad Viswanathanem Anandem w meczu o mistrzostwo świata w Soczi i obrona tytułu[39],
- 2015 – I m. w turnieju Tata Steel w Wijk aan Zee[40], I m. (po pokonaniu w dogrywce Arkadija Naiditscha) w turnieju 3rd GRENKE Chess Classic w Baden-Baden[41],
- 2015 – I m. w mistrzostwach świata w szachach szybkich w Berlinie zdobywając 11,5 pkt. w 15 grach[42],
- 2016 – zwycięstwo w meczu o mistrzostwo świata 9:7 (po dogrywce) nad Siergiejem Kariakinem[43],
- 2018 – zwycięstwo w meczu o mistrzostwo świata 9:6 (po dogrywce) nad Fabianem Caruaną, zwycięstwo w mistrzostwach świata w szachach błyskawicznych w Sankt Petersburgu, zdobywając 17,5 pkt. w 21 partiach,
- 2021 – zwycięstwo w meczu o mistrzostwo świata 7½: 3½ nad Janem Niepomniaszczim,
- 2022 – zwyciężył po raz piąty w Norway Chess title nad drugim Şəhriyar Məmmədyarovm, zdobywając 16,5 pkt. z 30 pkt. możliwych do zdobycia[44][45].
- 2022 – wygrał w turnieju Croatia Rapid & Blitz przed drugim Maximem Vachierem-Lagravem, zdobywając 22,5 pkt. w 18 partiach[46],
- 2022 – zwyciężył w turnieju FTX Crypto Cup, gdzie zdobył 16 punktów nad drugim Rameshbabu Praggnanandhaą i trzecim Alirezą Firuzdżą, którzy zdobyli po 15 punktów[47],
- 2022 – wygrał w turnieju Champions Chess Tour: Julius Baer Generation Cup, gdzie w finale zmierzył się z Arjunem Erigaisim, którego pokonał w pierwszym dniu, zdobywając 2,5 pkt w 3 partiach, a w drugim dniu wygrał w obydwu partiach[48],
- 2022 – zajął III m. za drugim Janem Niepomniaszczim i pierwszym Hikaru Nakamurą w turnieju o tytuł Mistrza Świata w szachach Fischera[49],
- 2022 – zwycięstwo na mistrzostwach świata w szachach szybkich[50],
- 2022 – zwycięstwo na mistrzostwach świata w szachach błyskawicznych[51],
- 2023 – zwycięstwo na turnieju Rapid & Blitz Poland 2023[52],
- 2023 – zwycięstwo w Pucharze Świata w szachach 2023[53],
- 2023 – zwycięstwo na mistrzostwach świata w szachach szybkich[54],
- 2023 – zwycięstwo na mistrzostwach świata w szachach błyskawicznych[55],
- 2024 – zwycięstwo we Freestyle Chess G.O.A.T. Challenge[56],
- 2024 – zwycięstwo w Superbet Rapid & Blitz Poland 2024[57],
- 2024 – zwycięstwo w Casablanca Chess[58],
- 2024 – zwycięstwo w Norway Chess 2024[59].
Wielokrotnie reprezentował Norwegię w turniejach drużynowych, m.in.: pięciokrotnie na olimpiadach szachowych (w latach 2004, 2006, 2008, 2010, 2014)[60] oraz na drużynowych mistrzostwach Europy (w roku 2007), zdobywając srebrny medal za indywidualny wynik na I szachownicy[61].
Najwyższy ranking w dotychczasowej karierze osiągnął 1 maja 2014, z wynikiem 2882 punktów zajmował wówczas 1. miejsce na światowej liście FIDE[62]. Jest to najwyższy w historii ranking uzyskany przez szachistę. Po pobiciu tego rekordu, w wywiadzie dla tygodnika Polityka powiedział[63]:
Szachy traktuję jako batalię idei. Ja mam swoje plany, a mój przeciwnik własne. Cała zabawa polega na tym, by udowodnić, że moja ocena sytuacji jest trafniejsza. Im większy opór, tym przyjemność większa.
W latach 2009–2010 Magnus Carlsen współpracował z byłym wieloletnim mistrzem świata, Garrim Kasparowem, który karierę zakończył w 2005 roku[64][65]. W 2012 Kasparow wyraził opinię, iż jego zdaniem Carlsen mógłby stosunkowo szybko osiągnąć poziom 2900 punktów rankingowych, gdyby tylko „zaczął pracować na poważnie”[66].
W 2013 został wybrany do corocznego zestawienia tygodnika „Time”, obejmującego 100 najbardziej wpływowych ludzi na świecie, w kategorii Tytani[67][68]. W 2013 został norweskim sportowcem roku[69][70] oraz otrzymał tytuł Osobowości Roku 2013 w Norwegii[71].
20 lipca 2022 ogłosił, że nie zagra w meczu o mistrzostwo świata w 2023 przeciwko Janowi Niepomniaszcziemu i rezygnuje z obrony tytułu[72][73][74].
5 września wycofał się z turnieju Sinquefield Cup, dzień później po przegraniu z Hansem Niemannem, na razie powód wycofania z turnieju nie jest znany[75]. 26 września 2022 wydał oświadczenie, twierdząc, że Hans Niemann nie pierwszy raz oszukiwał, a podczas gry z nim w turnieju Sinquefield Cup twierdzi, że Hans Niemann nie był skoncentrowany na partii[76]. 20 października 2022 został pozwany, w tym jego firma Play Magnus Group, przez Hansa Niemanna za zniesławienie na kwotę 100 mln $[77]. W czerwcu 2023 pozew został oddalony[78]. W sierpniu 2023 doszedł do porozumienia z Hansem Niemannem[79].
W sierpniu 2023 roku wygrał Puchar Świata w szachach po raz pierwszy w karierze[80]. W 2023 roku obronił wywalczone rok wcześniej tytuły mistrza świata w szachach szybkich i błyskawicznych[81].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
2004 -
Warszawa 2005 -
Linares 2007 -
Londyn 2010 -
2012 -
2014 -
2016 -
2019 -
2021 -
2023
.JPG)
_cropped.jpg)
_(cropped).jpg)
.jpg)
.jpg)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Carlsen, Magnus [online], World Chess Federation – FIDE [dostęp 2024-05-21].
- ↑ Period: May 2024. Rank Norway. Międzynarodowa Federacja Szachowa, 1 maja 2024. [dostęp 2024-05-21].
- ↑ FIDE Top players – Standard Top 100 Players May 2024 [online], ratings.fide.com [dostęp 2024-05-21] (ang.).
- ↑ André Schulz: Carlsen speaks against lifting the suspensions on Russia and Belarus. chessbase.com, 2024-09-22. [dostęp 2024-10-22]. (ang.).
- ↑ Anand wins Morelia/Linares 2007 by a full point.
- ↑ Gausdal Classics 2007.
- ↑ Candidates Matches 2007.
- ↑ 40th Biel Chess Festival 2007.
- ↑ Linares 2008: Anand wins Super-GM.
- ↑ First FIDE Grand Prix in Baku.
- ↑ Aerosvit 2008: Carlsen wins by a full point.
- ↑ XXII León Masters 2009: Carlsen beats Ivanchuk in final. [dostęp 2009-06-11].
- ↑ Nanjing 2009: Carlsen wins Pearl Spring with 3002 performance. [dostęp 2009-10-09].
- ↑ World Blitz Championship 2009: Carlsen wins by three-point margin. [dostęp 2009-11-18].
- ↑ Carlsen wins London Chess Classic 2009 [online] [dostęp 2009-12-17].
- ↑ It’s official: Magnus Carlsen is number one!. [dostęp 2010-01-01].
- ↑ Tata Steel Chess: Biography of Carlsen, Magnus. tatasteelchess.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-12-26)].
- ↑ Kings’ Tournament Medias Bazna/Romania 2010.
- ↑ Carlsen beats Anand, wins Arctic Securities Rapid.
- ↑ Magnus pounds The World in RAW Chess Challenge.
- ↑ Nanjing R10: Magnus wins with 2900+ performance.
- ↑ London Chess Classic 2010. [dostęp 2010-12-16].
- ↑ Media Kings Rd10: Carlsen-Karjakin draw, Carlsen wins Medias 2011.
- ↑ Biel Rd.10: Morozevich wins game, Carlsen set and match.
- ↑ Bilbao Masters – Carlsen takes first after blitz tiebreak.
- ↑ Tal Memorial 2011 – Aronian, Carlsen tie for first; Carlsen wins on tiebreak.
- ↑ Седьмой Мемориал Таля 2012. russiachess.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-02)].
- ↑ Karjakin wins the Astana World Rapid Chess Championship 2012.
- ↑ 5th Final Masters Sao Paulo Bilbao 2012.
- ↑ LCC R9: Carlsen first, Kramnik second, both with big wins.
- ↑ Tata R13: Carlsen wins Wijk 2013 by 1½ points.
- ↑ Candidates 2013 – leaders lose, Carlsen qualifies.
- ↑ Sinquefield 06: Magic Magnus Swindles. chessbase.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-27)].
- ↑ Magnus Carlsen is World Chess Champion 2013!
- ↑ Carlsen wins Zurich Chess Challenge.
- ↑ Gashimov R10: From Fool to King.
- ↑ Magnus Carlsen is World Rapid Chess Champion!
- ↑ World Blitz: Triple Crown Achieved!
- ↑ Magnus Carlsen is FIDE World Chess Champion 2014!
- ↑ Carlsen gewinnt in Wijk aan Zee.
- ↑ Carlsen wins GRENKE Classic after armageddon tie-break.
- ↑ Mistrzostwa Świata w Szachach Szybkich i Błyskawicznych 2015. akademia-szachowa-mat.pl. [dostęp 2022-08-04].
- ↑ Mecz o mistrzostwo świata: Carlsen obronił tytuł!! [online], pzszach.pl [dostęp 2022-08-04] (pol.).
- ↑ Magnus Carlsen wins 5th Norway Chess title [online], chess24.com [dostęp 2022-06-11] (ang.).
- ↑ Norway Chess 2022: Carlsen clinches fifth title [online], fide.com [dostęp 2022-06-15] (ang.).
- ↑ Magnus Carlsen wins Croatia Rapid & Blitz [online], chess24.com [dostęp 2022-07-25] (ang.).
- ↑ Magnus Carlsen Wins FTX Crypto Cup [online], chess.com [dostęp 2022-08-22] (ang.).
- ↑ Champions Chess Tour: Magnus Carlsen pokonał Arjuna Erigaisiego w finale [online], polsatsport.pl [dostęp 2022-09-26] (pol.).
- ↑ Hikaru Nakamura Mistrzem Świata w szachach Fischera [online], chess.com [dostęp 2022-10-31] (pol.).
- ↑ Jack Rodgers (JackRodgers), Carlsen Wins 4th Rapid World Championship, Tan Takes Women’s Title [online], Chess.com [dostęp 2022-12-28] (ang.).
- ↑ MŚ w szachach błyskawicznych: Magnus Carlsen został mistrzem po raz szósty [online], polsatsport.pl [dostęp 2022-12-31] (pol.).
- ↑ Carlsen najlepszy w Warszawie! [online], infoszach.pl [dostęp 2023-08-22] (pol.).
- ↑ Magnus Carlsen po dogrywce pokonał Rameshbabę Pragnanandhę i pierwszy raz w karierze zdobył Puchar Świata w szachach [online], gloswielkopolski.pl [dostęp 2023-08-24] (pol.).
- ↑ Imponujący wyczyn. Carlsen po raz piąty mistrzem świata [online], www.polsatsport.pl, 28 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-28] (pol.).
- ↑ Venkatachalam Saravanan, 6-Win Streak Helps Carlsen To Take 7th Title; Gunina Pips Kosteniuk To The Post [online], Chess.com, 30 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-30] (ang.).
- ↑ Colin McGourty, Carlsen Beats Caruana To Win Freestyle Chess G.O.A.T. Challenge [online], Chess.com, 16 lutego 2024 [dostęp 2024-05-13] (ang.).
- ↑ Colin McGourty, Carlsen wygrywa Superbet Rapid & Blitz Poland 2024 [online], Chess.com, 12 maja 2024 [dostęp 2024-05-13] (pol.).
- ↑ Vanessa West, Carlsen Wins Casablanca Chess, Climbs Kasparov’s Everest [online], Chess.com, 19 maja 2024 [dostęp 2024-05-21] (ang.).
- ↑ Jan Kozak, Carlsen wygrywa Norway Chess, Ding wypada z czołówki świata! [online], Infoszach, 8 czerwca 2024 [dostęp 2024-06-10] (pol.).
- ↑ OlimpBase.
- ↑ OlimpBase.
- ↑ Top lists records: Carlsen, Magnus.
- ↑ „Opus Magnus”, Polityka nr 5/2013 [dostęp 2012-07-13].
- ↑ Breaking news: Carlsen and Kasparov join forces [online] [dostęp 2009-09-08].
- ↑ Kasparov on ending his work with Carlsen. [dostęp 2011-01-18]. (ang.).
- ↑ Magnus Carlsen in the news. [dostęp 2012-12-08]. (ang.).
- ↑ The 2013 TIME 100.
- ↑ Magnus Carlsen: „Titan”. chessbase.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-30)].
- ↑ Narciarze zaszachowani na gali mistrzów sportu. Sukces biathlonistów. norweskikiosk.blog.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-02)].
- ↑ Idrettsgallaen 2014.
- ↑ Szachista lepszy od narciarzy. Magnus carlsen osobowością roku. norweskikiosk.blog.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-02)].
- ↑ Magnus Carlsen rezygnuje z obrony tytułu szachowego mistrza świata [online], rmf24.pl [dostęp 2022-07-20] (pol.).
- ↑ Magnus Carlsen to give up World Championship title [online], chess24.com [dostęp 2022-07-20] (ang.).
- ↑ Breaking: Carlsen Not To Defend World Title [online], chess.com [dostęp 2022-07-20] (ang.).
- ↑ Magnus Carlsen wycofuje się z turnieju Sinquefield Cup [online], chess.com [dostęp 2022-09-06] (pol.).
- ↑ Magnus Carlsen nie gryzie się w język! „Uważam, że Niemann oszukiwał więcej razy” [online], przegladsportowy.onet.pl [dostęp 2022-09-27] (pol.).
- ↑ Podejrzewają go o oszustwo, zażądał wielomilionowego odszkodowania [online], eurosport.tvn24.pl [dostęp 2022-10-22] (pol.).
- ↑ Oddalono pozew Hansa Niemanna o zniesławienie na 100 milionów dolarów [online], sport.tvp.pl [dostęp 2023-08-23] (pol.).
- ↑ Tym skandalem żyło całe środowisko. Mistrz świata przyznał się do błędu [online], Przegląd Sportowy Onet [dostęp 2023-10-02] (pol.).
- ↑ Carlsen wygrywa Puchar Świata po raz pierwszy w karierze!. chess.com. [dostęp 2023-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).
- ↑ MŚ w szachach błyskawicznych. Siódmy triumf Magnusa Carlsena, 10. miejsce Dudy. TVP Sport. [dostęp 2023-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Simen Agdestein Wonderboy: How Magnus Carlsen became the Youngest Chess Grandmaster in the World, Interchess 2004, ISBN 90-5691-131-7.
- Individual Calculations: Carlsen, Magnus (ang.)
- Title Applications (GM): Carlsen, Magnus (ang.)
- Magnus Carlsen – Store norske leksikon (norw.)
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Magnus Carlsen – wybrane partie szachowe (ang.)
- Magnus Carlsen – profil na stronie FIDE (ang.)
- Magnus Carlsen – now we are eighteen (ang.)
- Wirtuozi szachów: Magnus Carlsen
- Chessgraphs.com rating history for Magnus Carlsen, graphed in comparison to other top chess players
Kontrola autorytatywna (osoba):