Monologi waginy
Monologi waginy (ang. The Vagina Monologues) – sztuka teatralna Eve Ensler z roku 1996[1]. Na podstawie sztuki w roku 2002 nakręcono film[2]. Wyróżniona w r. 1997 nagrodą Obie Award[3].
Treść
[edytuj | edytuj kod]
Sztuka powstała na podstawie rozmów przeprowadzonych przez autorkę z ponad dwustoma kobietami z całego świata. Opowiada o przeżyciach kobiet, zarówno radosnych jak i traumatycznych, które doprowadziły bohaterki do negatywnego postrzegania seksu i kobiecości, jak również o traktowaniu waginy zarówno przez kobiety, jak i mężczyzn. Intencją autorki było, aby dzięki Monologom waginy kobiety były dumne ze swojej seksualności i umiały domagać się szacunku[1].
Kariera sceniczna
[edytuj | edytuj kod]Początkowo sztuka wystawiana była na nowojorskim Broadwayu jako monodram[4]. Po zdobyciu popularności wystawiana była na scenach ponad 140 krajów na całym świecie[5]. Ukazała się również w wersji książkowej, przełożona na ponad 20 języków[3]. W Polsce po raz pierwszy wystawiono sztukę w Teatrze STU w Krakowie. Premiera miała miejsce 26 kwietnia 2003, reżyserował Piotr Jędrzejas[6]. Następnie Monologi waginy wystawiono w 2011 roku na Uniwersytecie Warszawskim w reżyserii Karoliny Urbańskiej oraz w 2012 roku, także na UW, w reżyserii Hanny Kłoszewskiej[5].
W 2020 roku, po wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie terminacji ciąży rozpoczęły się protesty przeciwko zaostrzeniu przepisów aborcyjnych. Eve Ensler i organizacja V-Day poparły #StrajkKobiet i dołączyły do protestu, a Monologi waginy znów zostały wystawione w Polsce w formie internetowego performance’u z udziałem aktorek, zorganizowanego w serwisie YouTube przez Karolinę Roztocką (d. Urbańska)[7].
V-Day
[edytuj | edytuj kod]V-Day to globalny ruch na rzecz zaprzestania przemocy wobec kobiet i dziewczyn, który wiąże się z działalnością Eve Ensler[8]. Ruch zainaugurowano w roku 1998[1]. "V" w nazwie ruchu oznacza: Victory (zwycięstwo), Vagina (waginę) i Valentines (Walentynki). Jednym ze stałych działań ruchu V-Day jest wystawianie sztuki Monologi waginy w lutym każdego roku dzięki współpracy z wolontariuszami na całym świecie[9].
Do Polski kampanię V-Day sprowadziła w 2011 roku Karolina Urbańska, studentka Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego[10].
Kampania ma na celu zmianę nastawienia społecznego do kwestii przemocy wobec kobiet i dziewczyn, zarówno fizycznej, jak i psychicznej.
Znaczenie społeczne i krytyka
[edytuj | edytuj kod]Sztuka była krytykowana z różnych pozycji, zarówno tradycjonalistycznych i konserwatywnych, jak i postępowych. Konserwatyści zarzucali jej m.in. degradację seksu, demonizację mężczyzn, gloryfikację zgwałcenia kobiety przez kobietę, a także jednostronność, zbytnią seksualizację, propagowanie seksu przedmałżeńskiego[11]. Zarzucano również nieuwzględnienie ludzi innych ras oraz transseksualistów. Zarzucano autorce, że problemów płciowości nie da się zredukować do czystego seksualizmu[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Wyborcza.pl [online], www.wysokieobcasy.pl [dostęp 2020-11-13] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-14].
- ↑ Monologi Waginy / The Vagina Monologues. [dostęp 2020-11-13].
- ↑ a b Monologi waginy [online], Onet Kultura, 27 czerwca 2013 [dostęp 2020-11-13] (pol.).
- ↑ a b Oliver Laughland, Vagina Monologues playwright: 'It never said a woman is someone with a vagina', „The Guardian”, 16 stycznia 2015, ISSN 0261-3077 [dostęp 2020-11-13] (ang.).
- ↑ a b Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie "Niebieska Linia" – KAMPANIA V-DAY W POLSCE [online], www.niebieskalinia.pl [dostęp 2020-11-13].
- ↑ Monologi waginy, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2020-11-13].
- ↑ Anita Sokołowska, Julia Kamińska i inne gwiazdy w wyjątkowym performance o kobiecości [online], Viva.pl [dostęp 2020-11-13] (pol.).
- ↑ Redakcja Miasta Kobiet, Monologi Waginy i V-Day UW 2012 [online], MIASTO KOBIET, 10 stycznia 2012 [dostęp 2020-11-13] (pol.).
- ↑ V-Day | A Global Activist Movement to End Violence Against All Women, Girls and the Planet [online] [dostęp 2020-11-13] (ang.).
- ↑ Kampania autorki „Monologów waginy” w Polsce [online] [dostęp 2020-11-13] (pol.).
- ↑ Caitlin, With Faith and Hope: Critique of "The Vagina Monologues" [online], With Faith and Hope, 7 stycznia 2008 [dostęp 2020-11-13].