Pierre Boulez

Pierre Boulez
Data i miejsce urodzenia	26 marca 1925 ; Montbrison
Pochodzenie	francuskie
Data i miejsce śmierci	5 stycznia 2016 ; Baden-Baden
Instrumenty	fortepian
Gatunki	muzyka poważna, muzyka współczesna, muzyka elektroniczna
Zawód	kompozytor, dyrygent
Wydawnictwo	CBS, Sony, Deutsche Grammophon
Powiązania	Cleveland Orchestra, Filharmonia Nowojorska,; Orchestre de Paris,; Staatskapelle Berlin,; Wiener Philharmoniker
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Pierre Boulez (ur. 26 marca 1925 w Montbrison, zm. 5 stycznia 2016 w Baden-Baden^[1]) – francuski kompozytor, dyrygent i organizator życia muzycznego.

Uznawany za jednego z najwybitniejszych współczesnych dyrygentów. Ma na swoim koncie wiele występów i nagrań muzyki, głównie romantycznej, współczesnej i chóralnej.

Był jednym z głównych twórców powojennej awangardy, związanym z serializmem oraz muzyką elektroniczną. Sławę międzynarodową zdobył jako dyrygent, najpierw jako promotor Domains Musicales w swej ojczyźnie, następnie zostając gościnnym dyrygentem Cleveland Orchestra w 1967, a rok później – dyrektorem BBC Symphony Orchestra (do 1974) i New York Philharmonic (do 1977). W 1970 na zaproszenie prezydenta Francji Georges’a Pompidou został dyrektorem Institut de Recherche et de Coordination Acoustique/Musique (IRCAM) i sprawował tę funkcję do 1991. W 1976 r. założył Ensemble InterContemporain, zespół muzyczny specjalizujący się w wykonawstwie muzyki nowej, działający przy Philharmonie 2 w Paryżu.

W 1985 został laureatem prestiżowej duńskiej Nagrody Fundacji Muzycznej Léonie Sonning. W 2009 roku otrzymał Nagrodę Kioto w dziedzinie sztuki i filozofii^[2].

Odznaczenia

1975 – Order Pour le Mérite (Niemcy)^[3]
1979 – Honorowy Komandor Orderu Imperium Brytyjskiego (Wielka Brytania)^[4]
1983 – Odznaka Honorowa za Naukę i Sztukę (Austria)^[5]
2001 – Krzyż Wielki Orderu Świętego Jakuba od Miecza (Portugalia)^[6]
2012 – Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (Polska)^[7]^[8]

Kompozycje

Dzieła kompozytorskie
Lata pracy	Tytuł dzieła	Forma muzyczna
1972 -1974	…explosante-fixe…	Utwór na instrumenty elektroniczne i tradycyjne
1944 -1945	Nocturne	Nokturn na fortepian
1944 -1945	Preludium, Tokata i Scherzo	Utwór fortepianowy
1945	Notations zestaw dwunastu utworów	Utwór fortepianowy
1945	Psalmodies, zestaw trzech utworów	Utwór fortepianowy
1945	Theme and Variations	Utwór fortepianowy
1945 -1946	Kwartet na 4 fale Martenota	Muzyka elektroniczna
1946	Sonata fortepianowa No. 1	Sonata
1946	Sonatina na flet i fortepian	Sonatina
1946	Le visage nuptial na alt, sopran, 2 fale Martenota, fortepian i perkusję	Utwór wokalno-instrumentalny
1947 -1948	Sonata fortepianowa No. 2	Sonata
1948	Le soleil des eaux	Musical
1948 -1961	Livre pour quatour	Kwartet smyczkowy
1950	Essais trzy utwory	Utwór na perkusję
1950 -1951	Polyphonie X	Utwór kameralny
1950 -1965	Le soleil des eaux	Utwór wokalno-instrumentalny
1951 -1952	Etudes	Muzyka elektroniczna
1951 -1952	Structures I	Duet fortepianowy
1951 -1989	Le visage nuptial	Utwór wokalno-instrumentalny
1953 -1955	Le marteau sans maître	Utwór wokalno-instrumentalny
1955	Orestie	Musical
1955	Symphonie mécanique	Muzyka filmowa
1955 -1963	Sonata fortepianowa No. 3	Sonata
1956 -1961	Structures, Book II, for 2 pianos	Duet fortepianowy
1957	Le crépuscule de Yang Koueï-fei	Musical radiowy
1957 -1958	Improvisations sur Mallarmé II (trzecia część Pli selon pli)	Utwór na sopran, harfę, instrumenty klawiszowe i perkusję
1957 -1962	Improvisations sur Mallarmé I (druga część Pli selon pli)	Utwór na sopran i orkiestrę
1958	Poésie pour pouvoir	Muzyka elektroniczna z orkiestrą
1958 -1968	Figures – Doubles – Prisms	Utwór orkiestralny
1959 -1960	Tombeau (piąta część „Pli selon pli”)	Utwór na sopran i orkiestrę
1959 -1984	Improvisations sur Mallarmé III (czwarta część Pli selon pli)	Utwór na sopran i orkiestrę
1960 -1990	Don (pierwsza część Pli selon pli)	Utwór na sopran i orkiestrę
1961 -1968	Domaines, na klarnet i 21 instrumentów w sześciu grupach	Koncert na klarnet
1961 -1968	Domaines	Utwór na klarnet solo
1962	Mon Faust	Musical
1965	Éclat	Utwór na dziewięciu perkusistów i sześciu instrumentalistów
1968 -1988	Livre pour cordes	Utwór na orkiestrę smyczkową
1969	Pour Dr. Kalmus	Utwór na flet, klarnet, skrzypce, altówkę i wiolonczelę
1970	Éclat/Multiples (niedokończone)	Koncert na perkusję
1970 -1986	Cummings ist der Dichter	Utwór wokalno-instrumentalny
1974	Ainsi parla Zarathoustra	Musical
1974 -1975	Rituel: In Memoriam Bruno Maderna	Utwór orkiestralny
1977	Messagesquisse	Koncert skrzypcowy
1978 -1980	Notations I-IV	Utwór orkiestralny
1980 -1984	Répons	Muzyka elektroniczna z zespołem instrumentalnym
1982 -1995	Dialogue de l'ombre double	Muzyka elektroniczna z zespołem instrumentalnym
1984	Dérive I	Utwór na zespół instrumentalny
1985	Mémoriale	Koncert na flet
1987 -1992	Initiale	Utwór na orkiestrę dętą
1988 -1990	Dérive II	Utwór kameralny
1991	Anthèmes	Utwór na skrzypce solo
1991 -1993	…explosante-fixe…	Muzyka elektroniczna z zespołem instrumentalnym
1995 -1998	sur Incises	Utwór na zespół instrumentalny
1997	Anthèmes II	Utwór na skrzypce i instrument elektroniczny

Przypisy

↑ RenaudR. Machart RenaudR., Mort du compositeur et chef d’orchestre Pierre Boulez [online], lemonde.fr, 6 stycznia 2016 [dostęp 2016-01-06] [zarchiwizowane z adresu 2016-01-06] (fr.).
↑ Pierre Boulez. Kyoto Prize. [dostęp 2018-10-03]. (ang.).
↑ Pierre Boulez. Orden Pour le Mérite für Wissenschaften und Künste. [dostęp 2020-04-08]. (niem.).
↑ Michael Kennedy: The Concise Oxford Dictionary of Music. Oxford: Oxford University Press, 2004, s. 91. ISBN 0-19-860884-5.
↑ Anfragebeantwortung. parlament.gv.at. s. 1840. [dostęp 2020-01-28]. (niem.).
↑ Entidades Estrangeiras Agraciados com Ordens Portuguesas. Ordens Honoríficas Portuguesas. [dostęp 2020-04-08]. (port.).
↑ Wysokie odznaczenia za zasługi w upowszechnianiu twórczości Karola Szymanowskiego [online], paryz.msz.gov.pl, 15 grudnia 2012 [dostęp 2013-01-23] [zarchiwizowane z adresu 2014-05-15] .
↑ Lista laureatów Medalu Zasłużony Kulturze Gloria Artis [online], Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego [dostęp 2016-04-14] [zarchiwizowane z adresu 2024-06-30] .

Linki zewnętrzne

IRCAM - Pierre Boulez

[lemonde-1] RenaudR. Machart RenaudR., Mort du compositeur et chef d’orchestre Pierre Boulez [online], lemonde.fr, 6 stycznia 2016 [dostęp 2016-01-06] [zarchiwizowane z adresu 2016-01-06] (fr.).

[2] Pierre Boulez. Kyoto Prize. [dostęp 2018-10-03]. (ang.).

[pourlemerite-3] Pierre Boulez. Orden Pour le Mérite für Wissenschaften und Künste. [dostęp 2020-04-08]. (niem.).

[oxford-4] Michael Kennedy: The Concise Oxford Dictionary of Music. Oxford: Oxford University Press, 2004, s. 91. ISBN 0-19-860884-5.

[5] Anfragebeantwortung. parlament.gv.at. s. 1840. [dostęp 2020-01-28]. (niem.).

[6] Entidades Estrangeiras Agraciados com Ordens Portuguesas. Ordens Honoríficas Portuguesas. [dostęp 2020-04-08]. (port.).

[Gloria_Artis-7] Wysokie odznaczenia za zasługi w upowszechnianiu twórczości Karola Szymanowskiego [online], paryz.msz.gov.pl, 15 grudnia 2012 [dostęp 2013-01-23] [zarchiwizowane z adresu 2014-05-15] .

[Gloria_Artis_Ministerstwo-8] Lista laureatów Medalu Zasłużony Kulturze Gloria Artis [online], Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego [dostęp 2016-04-14] [zarchiwizowane z adresu 2024-06-30] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Muzyka	Olivier Messiaen (1985) John Cage (1989) Witold Lutosławski (1993) Iannis Xenakis (1997) György Ligeti (2001) Nikolaus Harnoncourt (2005) Pierre Boulez (2009) Cecil Taylor (2013) Richard Taruskin (2017) Zakir Hussain (2022)
Sztuka	Isamu Noguchi (1986) Renzo Piano (1990) Roy Lichtenstein (1995) Nam June Paik (1998) Tadao Andō (2002) Issey Miyake (2006) William Kentridge (2010) Fukumi Shimura (2014) Joan Jonas (2018) Nalini Malani (2023)
Kino i Teatr	Andrzej Wajda (1987) Peter Stephen Paul Brook (1991) Akira Kurosawa (1994) Maurice Béjart (1999) Tamao Yoshida (2003) Pina Bausch (2007) Tamasaburō Bandō V (2011) John Neumeier (2015) Ariane Mnouchkine (2019) William Forystyhe (2024)
Filozofia i Etyka	Paul Thieme (1988) Karl Raimund Popper (1992) Willard Van Orman Quine (1996) Paul Ricœur (2000) Jürgen Habermas (2004) Charles Margrave Taylor (2008) Gayatri Chakravorty Spivak (2012) Martha Nussbaum (2016) Bruno Latour (2021)

1950.	Igor Strawinski (1959)
1960.	Leonard Bernstein (1965) Birgit Nilsson (1966) Witold Lutosławski (1967) Benjamin Britten (1968) Boris Christow (1969)
1970.	Sergiu Celibidache (1970) Artur Rubinstein (1971) Yehudi Menuhin (1972) Dmitrij Szostakowicz (1973) Andrés Segovia (1974) Dietrich Fischer-Dieskau (1975) Mogens Wöldike (1976) Olivier Messiaen (1977) Jean-Pierre Rampal (1978) Janet Baker (1979)
1980.	Marie-Claire Alain (1980) Mstisław Rostropowicz (1981) Isaac Stern (1982) Rafael Kubelík (1983) Miles Davis (1984) Pierre Boulez (1985) Swiatosław Richter (1986) Heinz Holliger (1987) Peter Schreier (1988) Gidon Kremer (1989)
1990.	György Ligeti (1990) Eric Ericson (1991) Georg Solti (1992) Nikolaus Harnoncourt (1993) Krystian Zimerman (1994) Jurij Baszmiet (1995) Per Nørgård (1996) András Schiff (1997) Hildegard Behrens (1998) Sofija Gubajdulina (1999)
2000.	Michala Petri (2000) Anne-Sophie Mutter (2001) Alfred Brendel (2002) György Kurtág (2003) Keith Jarrett (2004) John Eliot Gardiner (2005) Yo-Yo Ma (2006) Lars Ulrik Mortensen (2007) Arvo Pärt (2008) Daniel Barenboim (2009)
2010.	Cecilia Bartoli (2010) Kaija Saariaho (2011) Jordi Savall (2012) Simon Rattle (2013) Martin Fröst (2014) Thomas Adès (2015) Herbert Blomstedt (2016) Leonidas Kawakos (2017) Mariss Jansons (2018) Hans Abrahamsen (2019)
2020.	Barbara Hannigan (2020) Unsuk Chin (2021) Pierre-Laurent Aimard (2022) Evelyn Glennie (2023) Emmanuel Pahud (2024) Den Danske Strygekvartet (2025)

1960–1969	Bing Crosby (1963) Frank Sinatra (1965) Duke Ellington (1966) Ella Fitzgerald (1967) Irving Berlin (1968)
1970–1979	Elvis Presley (1971) Louis Armstrong (1972) Mahalia Jackson (1972)
1980–1989	Fred Astaire (1981) Chuck Berry (1984) Charlie Parker (1984) Leonard Bernstein (1985) Benny Goodman (1986) The Rolling Stones (1986) Andrés Segovia (1986) Roy Acuff (1987) Benny Carter (1987) Enrico Caruso (1987) Ray Charles (1987) Fats Domino (1987) Woody Herman (1987) Billie Holiday (1987) B.B. King (1987) Isaac Stern (1987) Igor Strawinski (1987) Arturo Toscanini (1987) Hank Williams Sr. (1987) Fred Astaire (1989) Pablo Casals (1989) Dizzy Gillespie (1989) Jascha Heifetz (1989) Lena Horne (1989) Leontyne Price (1989) Bessie Smith (1989) Art Tatum (1989) Sarah Vaughan (1989)
1990–1999	Nat King Cole (1990) Miles Davis (1990) Vladimir Horowitz (1990) Paul McCartney (1990) John Lennon (1991) Marian Anderson (1991) Bob Dylan (1991) Kitty Wells (1991) Jimi Hendrix (1992) James Brown (1992) John Coltrane (1992) Muddy Waters (1992) Chet Atkins (1993) Little Richard (1993) Thelonious Monk (1993) Bill Monroe (1993) Pete Seeger (1993) Fats Waller (1993) Bill Evans (1994) Aretha Franklin (1994) Artur Rubinstein (1994) Patsy Cline (1995) Peggy Lee (1995) Henry Mancini (1995) Curtis Mayfield (1995) Barbra Streisand (1995) Dave Brubeck (1996) Marvin Gaye (1996) Georg Solti (1996) Stevie Wonder (1996) Bobby Blue Bland (1997) The Everly Brothers (1997) Judy Garland (1997) Stéphane Grappelli (1997) Buddy Holly (1997) Charles Mingus (1997) Oscar Peterson (1997) Frank Zappa (1997) Bo Diddley (1998) The Mills Brothers (1998) Roy Orbison (1998) Paul Robeson (1998) Johnny Cash (1999) Sam Cooke (1999) Otis Redding (1999) Smokey Robinson (1999) Mel Tormé (1999)
2000–2009	Harry Belafonte (2000) Woody Guthrie (2000) John Lee Hooker (2000) Mitch Miller (2000) Willie Nelson (2000) The Beach Boys (2001) Tony Bennett (2001) Sammy Davis Jr. (2001) Bob Marley (2001) The Who (2001) Count Basie (2002) Rosemary Clooney (2002) Perry Como (2002) Al Green (2002) Joni Mitchell (2002) Etta James (2003) Johnny Mathis (2003) Glenn Miller (2003) Tito Puente (2003) Simon & Garfunkel (2003) Van Cliburn (2004) The Funk Brothers (2004) Ella Jenkins (2004) Sonny Rollins (2004) Artie Shaw (2004) Doc Watson (2004) Eddy Arnold (2005) Art Blakey (2005) The Carter Family (2005) Morton Gould (2005) Janis Joplin (2005) Led Zeppelin (2005) Jerry Lee Lewis (2005) Jelly Roll Morton (2005) Joe Willie „Pinetop” Perkins (2005) The Staple Singers (2005) David Bowie (2006) Cream (2006) Merle Haggard (2006) Robert Johnson (2006) Jessye Norman (2006) Richard Pryor (2006) The Weavers (2006) Joan Baez (2007) Booker T. and the M.G.’s (2007) Maria Callas (2007) Ornette Coleman (2007) The Doors (2007) The Grateful Dead (2007) Bob Wills (2007) Burt Bacharach (2008) The Band (2008) Cab Calloway (2008) Doris Day (2008) Itzhak Perlman (2008) Max Roach (2008) Earl Scruggs (2008) Gene Autry (2009) The Blind Boys of Alabama (2009) The Four Tops (2009) Hank Jones (2009) Brenda Lee (2009) Dean Martin (2009) Tom Paxton (2009)
2010–2019	Leonard Cohen (2010) Bobby Darin (2010) David „Honeyboy” Edwards (2010) Michael Jackson (2010) Loretta Lynn (2010) André Previn (2010) Clark Terry (2010) Julie Andrews (2011) Roy Haynes (2011) Dolly Parton (2011) The Ramones (2011) George Beverly Shea (2011) Juilliard String Quartet (2011) The Kingston Trio (2011) George Jones (2012) Diana Ross (2012) Antônio Carlos Jobim (2012) Ravi Shankar (2013) Charlie Haden (2013) Lightnin' Hopkins (2013) Carole King (2013) The Beatles (2014) Armando Manzanero (2014) Kris Kristofferson (2014) The Isley Brothers (2014) Clifton Chenier (2014) Bee Gees (2015) Buddy Guy (2015) George Harrison (2015) Pierre Boulez (2015) Ruth Brown (2016) Celia Cruz (2016) Earth, Wind & Fire (2016) Herbie Hancock (2016) Jefferson Airplane (2016) Linda Ronstadt (2016) Run-D.M.C. (2016) Shirley Caesar (2017) Ahmad Jamal (2017) Charley Pride (2017) Jimmie Rodgers (2017) Nina Simone (2017) Sly Stone (2017) The Velvet Underground (2017) Hal Blaine (2018) Neil Diamond (2018) Emmylou Harris (2018) Louis Jordan (2018) The Meters (2018) Queen (2018) Tina Turner (2018) Black Sabbath (2019) George Clinton i Parliament (2019) Billy Eckstine (2019) Donny Hathaway (2019) Julio Iglesias (2019) Sam & Dave (2019) Dionne Warwick (2019)
2020–2029	Chicago (2020) Roberta Flack (2020) Isaac Hayes (2020) Iggy Pop (2020) John Prine (2020) Public Enemy (2020) Sister Rosetta Tharpe (2020) Grandmaster Flash and the Furious Five (2021) Lionel Hampton (2021) Marilyn Horne (2021) Salt-n-Pepa (2021) Selena (2021) Talking Heads (2021) Bonnie Raitt (2022) Bobby McFerrin (2023) Nirvana (2023) Ma Rainey (2023) Slick Rick (2023) Nile Rodgers (2023) The Supremes (2023) Ann Wilson (2023) Nancy Wilson (2023) Laurie Anderson (2024) The Clark Sisters (2024) Gladys Knight (2024) N.W.A (2024) Donna Summer (2024) Tammy Wynette (2024)