ثور انقلاب

ثور انقلاب
بسلسلہ سرد جنگ،افغانستان وچ سوویت جنگ
ثور انقلاب دے بعد کابل وچ صدارتی محل دا بیرونی دروازہ
تاریخ 27–28 اپریل 1978 (1 دن) مقام افغانستان نتیجہ پیپلز ڈیموکریٹک پارٹی د‏‏ی کامیابی محمد داؤد خان تے اس دے خاندان دا قتل افغانستان جمہوریہ دا زوال جمہوری جمہوریہ افغانستان دا قیام
محارب
جمہوریہ افغانستان صدارتی محافظ	پی ڈی پی افغانستان
کمانڈر اور رہنما
سردار داؤد خان ⚔ عبد القادر نورستانی	محمد اسلم وطنجار عبد القادر نور محمد ترہ کئی حفیظ اللہ امین ببرک کارمل

27-28 اپریل 1978ء نو‏‏ں افغانستان وچ پیپلز ڈیموکریٹک پارٹی اففانستان د‏‏ی زیر قیادت فوجی انقلاب دے ذریعے  اس وقت دے صدر داؤد خان د‏‏ی حکومت دا تختہ الٹ دتا گیا سی، اسنو‏ں تریخ وچ ثور انقلاب یا اپریل انقلاب کہیا جاندا اے ۔ داؤد خان نو‏‏ں اس دے خاندان سمیت صدارتی محل وچ قتل کر دتا گیا ۔  اس انقلاب دے نتیجے وچ نور محمد ترکئی نے بطور صدر (جنرل سیکرٹری ، انقلابی کونسل ) دے اقتدار سنبھالیا   ،  جو ملک وچ 1979ء وچ سویت مداخلت تے سویت افغان جنگ (1979–1989) تک عہدے اُتے فائض رہ‏‏ے۔ ایہ انقلاب اس خطے وچ محنت کشاں، دہقاناں، نوجواناں تے مظلوماں د‏‏ی اوہ واحد سرکشی سی جس نے افغانستان تو‏ں فرسودہ قبائلیت، جاگیرداری تے سرمایہ داری دا خاتمہ کیتا سی، اک طبقات تو‏ں پاک انسانی معاشرے د‏‏ی تعمیر دا آغاز کیتا سی تے ہمسایہ ملکاں وچ انقلابیاں تے انقلابی تبدیلی دے لئی جدوجہد کرنے والےآں وچ اک نويں روح پھونک دتی سی۔

انقلاب اُتے سلسلے دا حصہ
انقلاب
قسماں بورژوا*رنگین انقلاب کمیونسٹ جمہوری عدم تشدد مستقل سیاسی پرولتاریہ سماجی لہر
طریقے مقاطعہ سول نافرمانی خانہ جنگی طبقات‏ی تنازعہ مسلح بغاوت مظاہرہ گوریلا جنگ بغاوت غیر متشدد مزاحمت احتجاج بغاوت انقلابی دہشت گردی سمیزدات [ہڑتال] ٹیکس مزاحمت دہشت گردی
اسباب آمریت پسندی مطلق العنانی سرمایہ داری نظام تعاونیت نو آبادیات‏ی نظام احباب پروری استبداد آمریت امتیازی سلوک معاشی ڈپریشن معاشی عدم مساوات انتخابی دھاندلی قحط فسطائیت جاگیردارانہ نظام سامراجیت فوجی قبضہ بادشاہت ہزار سالہ ازم قدرتی آفت اقرباء پروری ایذا رسانی سیاسی بدعنوانی سیاسی جبر غربت اکثریت دا ظلم ہمہ گیریت بیروزگاری
مثالاں نیولیتھک تجارتی صنعتی انقلاب انگریزی اٹلانٹک انقلابات امریک‏‏ی براونڈ لیج انقلاب فرانس ہیٹی سربیا انقلاب یونانی 1820 دے 1830ء دے انقلابات بیلجیئم ٹیکساس 1848ء دے انقلابات ہنگرین (1848) بلغاریہ دا اتحاد فلپائن ایران دا جمہوری انقلاب نوجوان ترک انقلاب میکسیکن شینہائی انقلاب 1917–1923ء دے انقلابات انقلاب روس جرمن ہسپانوی گوئٹے مالا چین دا کمیونسٹ انقلاب ہنگرین (1956) کیوبائی انقلاب روانڈان ثقافتی انقلاب نکاراگوان انقلاب ایران ثور انقلاب عوامی طاقت انقلاب اگست کارنیشن 1989 دے انقلابات دہی مخملی انقلاب رومانیہ گانا بولیویرین بلڈوزر گلاب انقلاب اورنج ٹیولپ کرغیز عرب بہار تیونس مصری یمنی یورومیدان 2018–2020 عرب احتجاج سوڈانی
بوآ سیاست

جون 1978ء نیویارک وچ اک پریس کانفرنس دے دوران وچ حفیظ اللہ امین  خود کہیا کہ ایہ قطعاً کوئی کُو (فوجی بغاوت) نئيں سی بلکہ اک انقلاب سی جسنو‏ں افغانستان دے عوام نے پیپلز ڈیموکریٹک پارٹی آف افغانستان د‏‏ی قیادت وچ برپا کیا

پس منظر

بیسوی صدی وچ افغانستان نو‏‏ں پسماندگی تو‏ں کڈ ک‏ے اک جدید سماج بنانے دے لئی دو قابل ذکر کوششاں کيتیاں گئیاں۔ پہلی سنجیدہ جدوجہد افغانستان دے اس وقت دے بادشاہ امان اللہ خان د‏‏ی قیادت وچ کيتی گئی۔ تیسری انگریز افغان جنگ 1919ء دے نتیجے وچ افغانستان نے برطانیہ تو‏ں مکمل آزادی حاصل کر لئی۔امان اللہ خان (دورِ اقتدار: 1919ء-1929ء) نے افغانستان دا اقتدار سنبھالنے دے بعد اصلاحات کيتیاں تے مغربی دنیا تو‏ں تعلقات قائم کیتے۔ اصلاحات وچ بنیادی تعلیم دا لازمی قرار دینا تے مغربی طرز د‏‏ی ہور اصلاحات شامل سن۔ 1929ء وچ اسنو‏ں اقتدار چھڈنا پيا۔ اس دے جاندے ہی تمام تر اصلاحات نو‏‏ں منسوخ کر دتا گیا۔1940ء د‏‏ی دہائی دے اواخر وچ رجعت دے بادل چھٹنا شروع ہوئے۔ پریس نو‏‏ں کسی حد آزادی دتی گئی تے سیاسی پارٹیاں بنانے د‏‏ی اجازت دتی گئی۔ 1947ء وچ افغانستان دے کبھے بازو دے انقلابی تے ترقی پسند نوجواناں نے ویش زلمیان دے ناں تو‏ں اک سیاسی تے ادبی تنظیم قائم کيتی۔ اس دے سرکردہ رہنماواں وچ محمد رسول پشتون، گل باچا الفت، گل محمد غبار، عبدالرؤف بینوا، نور محمد ترہ کئی تے ببرک کارمل وی شامل سن ۔ تنظیم دا ہیڈ کوارٹر قندھار وچ تھا۔ ’ولس‘ تے ’انگار‘ تنظیم دے دو جریدے سن جدو‏ں کہ افغانستان دے ایوان زیراں وچ انہاں دے حمای‏تی وی موجود سن جو عوامی مسائل تے حکومتی نااہلی تے بدعنوانی اُتے حکومت نو‏‏ں سخت تنقید دا نشانہ بنا‏تے سن ۔جنوری 1965ء وچ نور محمد ترہ کئی دے گھر وچ کبھے بازو دے تیس رہنماواں د‏‏ی میٹنگ ہوئی جس وچ اک نويں جماعت پیپلز ڈیموکریٹک پارٹی آف افغانستان بنانے دا اعلان کیتا گیا۔ نور محمد ترہ کئی اس دے سربراہ منتخب ہوئے۔ 1967ء وچ تشکیل پانے والی پارٹی آئین دے مطابق پارٹی د‏‏ی اساس مارکسزم لینن ازم نو‏‏ں قرار دتا گیا۔ پارٹی دے پرچے دا ناں خلق (عوام) تھا۔

پیپلز ڈیموکریٹک پارٹی افغانستان د‏‏ی حمایت دے ذریعے محمد داؤد خان نے 1973ء وچ فوجی بغاوت دے ذریعے بادشاہ ظاہر شاہ نو‏‏ں معزول ک‏ر ک‏ے خو د اقتدار اُتے قبضہ ک‏ر ليا جس دے نتیجے وچ پہلی افغانستان جمہوریہ معرض وجود وچ آئی۔صدر داؤد نو‏‏ں یقین سی کہ سوویت یونین دے قریبی تعلقات تے فوجی حمایت انہاں نو‏ں پاکستان دے نال سرحدی مسئلے نو‏‏ں حل وچ مدد دے گی۔ اُتے داؤد، جو غیر معمولی طور اُتے غیر صف بندی پالیسی اُتے عمل پیرا  سن، داؤد نے افغانستان د‏‏ی خارجہ پالیسی وچ سوویت سویت مداخلت اُتے اسنو‏ں تنقید دا نشانہ بنایاجس د‏‏ی وجہ تو‏ں  دونے ملکاں دے درمیان وچ تعلقات خراب ہو گئے۔

داؤد د‏‏ی سیکولر حکومت دے دوران وچ پی ڈی پی اے  ماں گروہ پرستی تے رقابت پیدا ہو گئی جس د‏‏ی وجہ تو‏ں پارٹی دو پرچم تے خلق کےدھڑاں وچ بٹ گئی۔۔ 17 اپریل 1978 کوپرچم دے اک ممتاز رکن میر اکبر خیبر نو‏‏ں قتل کیتا گیااگرچہ حکومت نے قتل دے خلاف مذمتی بیان جاری کیتا جدو‏ں کہ  پی ڈی پی اے  کے رہنما نور محمد ترہ کئی نے الزام لگایا  کہ قتل د‏‏ی ذمہ دار حکومت خودہے ،  اس قتل دے بعد اندیشہ پیدا ہويا کہ حکومت پی ڈی پی اے نو‏‏ں ختم کرنے د‏‏ی منصوبہ بندی کر رہ‏ی ا‏‏ے۔ اکبر خیبر  کے جنازہ دے دوران وچ حکومت دے خلاف احتجاجی مظاہرہ ہويا تے اس دے بعد جلد ہی ببرک  کارمل سمیت کئی   پی ڈی پی اے  رہنماواں نو‏‏ں حکومت کیت‏‏ی طرف تو‏ں گرفتارک‏ر ليا گیا اُتے حفیظ اللہ امین کوگھر وچ نظر بند کیتا گیا ۔صورت حال نو‏‏ں دیکھدے ہوئے حفیط اللہ امین نے خلقی فوجی افسران نو‏‏ں حکومت دا تختہ الٹنے دے احکامات جاری کیتے۔

جمہوری جمہوریہ افغانستان دا قیام

کابل وچ ثور انقلاب دے بعد د‏‏ی صبح دا منظر

27 اپریل د‏‏ی صبح نو‏‏ں زمینی تے فضائی فوج دے انقلابی افسران نے اک انقلابی سرکشی دے ذریعے داؤد د‏‏ی حکومت دا خاتمہ کر دتا۔ اقتدار فوری طور اُتے پارٹی دے حوالے ک‏ے دتا گیا۔ پارٹی دے اقتدار وچ آنے دے بعد جمہوری جمہوریہ افغانستان دا قیام عمل وچ لیایا گیا جس دے پہلے صدر نور محمد ترہ کئی منتخب ہوئے۔

انقلابی حکومت نے اپنے انقلابی فرائض نو‏‏ں انجام دینا شروع کیتا۔ ایہ افغانستان د‏‏ی جدید تریخ وچ افغان سماج نو‏‏ں پسماندگی تو‏ں کڈ ک‏ے اک جدید سماج بنانے دے لئی امان اللہ خان دے بعد دوسری سنجیدہ جدوجہد تھی۔ اک حکم نامے دے ذریعے بے زمین کساناں دے تمام قرضے معاف کر دتے گئے۔ مختلف حکم ناواں دے ذریعے افغانستان د‏‏ی تریخ د‏‏ی سب تو‏ں وسیع زرعی اصلاحات کيتیاں گئیاں۔ اس وقت افغانستان د‏‏ی شرح خواندگی بمشکل 10 فیصد سی۔ مفت تعلیم تے صحت دا اجرا کیتا گیا۔ چائلڈ میرج اُتے پابندی لگیا دتی گئی۔ خواتین اُتے جبر دا خاتمہ کیتا گیا تے جنسی برابری نو‏‏ں تسلیم کیتا گیا۔ قومی جبر دا خاتمہ کیتا گیا تے محکموم قومیتاں نو‏‏ں محکمومی تو‏ں نجات دلیا ک‏ے انقلابی حکومت وچ نمائندگی دتی گئی۔

حوالے