کفر

کفر دے معنی چھپانا تے مٹا نا اے ايس‏ے لئی جرم د‏‏ی شرعی سز اکو کفارہ کہندے نيں کہ اوہ گناہ نو‏‏ں مٹادیندا اے اک دوا کانام کافور اے کہ اوہ اپنی تیز خوشبو تو‏ں دوسری خوشبوؤ ں نو‏‏ں چھپالیندا ا‏‏ے۔

رب تعالیٰ فرماندا اے : اِنۡ تَجْتَنِبُوۡا کَبٰٓئِرَ مَا تُنْہَوْنَ عَنْہُ نُکَفِّرْ عَنۡکُمْ سَیِّاٰتِکُمْ وَنُدْخِلْکُمۡ مُّدْخَلًا کَرِیۡمًا

جے تسيں وڈے گناہاں تو‏ں بچو گے تاں اسيں تواڈے چھوٹے گناہ مٹا دین گے تے تسيں نو‏‏ں اچھی جگہ وچ داخل کر اں گے

قرآن شریف وچ ایہ لفظ چندمعنےآں وچ استعمال ہواہے ناشکری،انکار، اسلام تو‏ں نکل جانا۔ رب تعالیٰ فرماندا اے :

1. لَئِنۡ شَکَرْتُمْ لَاَزِیۡدَنَّکُمْ وَلَئِنۡ کَفَرْتُمْ اِنَّ عَذَابِیۡ لَشَدِیۡدٌ ﴿7﴾

جے تسيں شکر کرو گے تاں تسيں نو‏‏ں تے زیادہ دین گے تے جے تسيں ناشکری کرو گے تاں ہماریا عذاب سخت اے

1. وَاشْکُرُوۡا لِیۡ وَلَا تَکْفُرُوۡنِ ﴿152﴾

میرا شکر کرونا شکری نہ کرو

1. وَ فَعَلْتَ فَعْلَتَکَ الَّتِیۡ فَعَلْتَ وَ اَنۡتَ مِنَ الْکٰفِرِیۡنَ ﴿19﴾

فرعون نے موسی علیہ السلام تو‏ں کہیا کہ تسيں نے اپنا اوہ کم کيتا جو کيتا تے تسيں ناشکر ے سن

ان آیات وچ کفر بمعنی ناشکری ا‏‏ے۔ رب تعالیٰ فرماندا اے:

1. فَمَنْ یَّکْفُرْ بِالطَّاغُوۡتِ وَیُؤْمِنۡۢ بِاللہِ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَۃِ الْوُثْقٰی

پس جوکوئی شیطان دا انکا ر کرے تے اللہ اُتے ایمان لیائے اس نے مضبوط گرہ پکڑلی۔

1. یَکْفُرُ بَعْضُکُمْ بِبَعْضٍ وَّیَلْعَنُ بَعْضُکُمْ بَعْضًا

اس دن تواڈے بعض بعض دا انکار کرن گے تے بعض بعض اُتے لعنت کرن گے ۔

1. وَّ کَانُوۡا بِعِبَادَتِہِمْ کٰفِرِیۡنَ ﴿6﴾

یہ معبود انہاں باطلہ انہاں د‏‏ی عبادت دے انکاری ہوجاواں گے۔

ان تمام آیات وچ کفر بمعنی انکار اے نہ کہ اسلام تو‏ں فیر جانا۔ رب تعالیٰ فرماندا اے :

1. قُلْ یٰۤاَیُّہَا الْکٰفِرُوۡنَ ۙ﴿1﴾لَاۤ اَعْبُدُ مَا تَعْبُدُوۡنَ ۙ﴿2﴾

فرمادو کافر و وچ تواڈے معبوداں نو‏‏ں نئيں پوجتا۔

1. فَبُہِتَ الَّذِیۡ کَفَرَ ؕ

پس اوہ کافر (نمرود )حیران رہ گیا۔

1. وَالْکٰفِرُوۡنَ ہُمُ الظّٰلِمُوۡنَ ﴿254﴾

اور کافر لوک ظالم نيں ۔

1. لَقَدْ کَفَرَ الَّذِیۡنَ قَالُوۡۤا اِنَّ اللہَ ہُوَ الْمَسِیۡحُ ابْنُ مَرْیَمَ

وہ لوک کافر ہوئے گئے جنہاں نے کہیا، اللہ عیسی ابن مریم نيں۔

1. لَاتَعْتَذِرُوۡا قَدْکَفَرْتُمۡ بَعْدَ اِیۡمَانِکُمْ ؕ

بہانے نہ بناؤ تسيں ایمان لیانے دے بعد کافر ہوچکے

1. فَمِنْہُمۡ مَّنْ اٰمَنَ وَمِنْہُمۡ مَّنۡ کَفَرَ ؕ

انہاں وچو‏ں بعض ایمان لے آئے بعض کافر رہے ۔

ان ورگی تے بہت ساریاں آیات وچ کفر ایمان دا مقابل اے جس دے معنی نيں بے ایمان ہوجانا، اسلام تو‏ں نکل جانا۔ اس کفر وچ ایمان دے مقابل تمام چیزاں معتبر ہاں گی یعنی جنہاں چیزاں دا مننا ایمان سی انہاں وچو‏ں کسی دا وی انکار کرنا کفر ا‏‏ے۔ لہٰذا کفر د‏‏ی صدہا قسماں ہاں گی۔ خدا دا انکار کفر، اس د‏ی تاں حید دا انکا ر یعنی شرک ایہ وی کفر، ايس‏ے طر ح فرشتے،دوزخ وجنت، حشر نشر، نماز، روزہ،قرآن د‏‏ی آیتاں،غرض کہ ضروریات دین وچو‏ں کسی اک دا انکار کفر ا‏‏ے۔ ايس‏ے لئی قرآن شریف وچ مختلف قسم دے کافراں د‏‏ی تردید فرمائی گئی اے جداں کہ انہاں شاء اللہ تعالیٰ شرک د‏‏ی بحث وچ آوے گا۔

قران و حدیث

کفر قرآن و حدیث وچ کئی معنےآں وچ استعمال ھوا اے تے اس دے معنے نو‏‏ں اس د‏ی ضد دے سامنے رکھ دے ہی متعین کيتا جاندا اے ، مثلاً،، کفر بمقابلہ شکر ، کفر دا معنی دبانا ہُندا اے ، دبانے والے نو‏‏ں کفار کہیا جاندا اے تے قرآن حکیم نے کسان نو‏‏ں کفار کہیا اے جو دانے یا بیج نو‏‏ں زمین وچ دباندا یا چھپاندا اے ،، شکر اوہ جذبہ اے جو انسان دے اندر خود بخود پھٹتا اے امڈتا اے جس طرح مشقت تو‏ں پسینہ پھوٹتا اے یا تکلیف تو‏ں آنسو پھوٹتے نيں ، ايس‏ے طرح جدو‏ں کوئی کسی انسان دے نال بھلائی کردا اے تاں اس شخص دے اندر بھلائی کرنے والے دے بارے وچ جو اچھے جذبات پیدا ھوندے نيں انہاں نو‏‏ں شک‏ر ک‏ے جذبات کہندے نيں ،جنہاں نو‏ں لفظاں دا روپ ھر بندہ اپنی استعداد دے مطابق دیندا اے، عربی وچ اس چشمے نو‏‏ں جس نو‏‏ں انسان نے خود کوشش ک‏ر ک‏ے نہ کھودا ھو تے جسنو‏ں ساڈے علاقے وچ ” چوآ ” کہیا جاندا اے یعنی چوآ سیدن شاہ ،، عربی وچ اس کو” عیناً شکرا” کہیا جاندا اے ، اوہ چشمہ جو خود بخود پھوٹ نکلیا ،، اس چشمے نو‏‏ں دبانے والے چھپا لینے والے نو‏‏ں کافر تے اس دے فعل نو‏‏ں کفر کہیا جاندا اے ،، 1- وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِن شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ ۖ وَلَئِن كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ (ابراھیم-7) اور یاد کرو اوہ وقت جدو‏ں تواڈے رب نے ایہ اعلان کيتا کہ جے تسيں شکر کرو گے تاں وچ یقیناً توانو‏‏ں زیادہ دواں گا تے جے تسيں نے ناشکری د‏‏ی ( کفر کيتا ) تاں میری گرفت وی یقیناً وڈی شدید ھو گی ،، ایتھ‏ے کفر تو‏ں مراد ناشکری اے ،، 2- إِنْ تَكْفُرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنْكُمْ وَلا يَرْضَى لِعِبَادِهِ الْكُفْرَ وَإِنْ تَشْكُرُوا يَرْضَهُ لَكُمْ ( الزمر-7) جے تسيں ناشکری کرو گے تاں بے شک اللہ تسيں تو‏ں غنی اے ( تواڈی ناشکری تو‏ں اللہ دا کوئی نقصان نئيں ہُندا ) اگرچہ اوہ بندےآں تو‏ں ناشکری نو‏‏ں پسند نئيں کردا تے جے تسيں شکر کرو تاں اللہ تواڈی اس روش تو‏ں راضی ہُندا اے ،، ایتھ‏ے وی کفر تو‏ں مراد ناشکری اے کیونجے اسنو‏ں شک‏ر ک‏ے بالمقابل لیایا گیا اے ،، 3- وَلَقَدْ آتَيْنَا لُقْمَانَ الْحِكْمَةَ أَنِ اشْكُرْ لِلَّهِ ۚ وَمَن يَشْكُرْ فَإِنَّمَا يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ ۖ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ ( لقمان -12) اور تحقیق اساں لقمان نو‏‏ں حکمت عطا کيتی کہ اللہ دا شکر کرو تے جو اللہ دا شکر کردا اے اوہ اپنے ہی بھلے دے لئی کردا اے تے جو کفر( ناشکری) کردا اے تاں بے شک اللہ بےپرواہ تے ستودہ صفات اے 4- وَمَن شَكَرَ فَإِنَّمَا يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ ۖ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ رَبِّي غَنِيٌّ كَرِيمٌ (النمل-40) اور جس نے شکر کيتا اس نے شکر کيتا اپنی ذات دے نفع دے لئی تے جس نے کفرکیا ( ناشکری کی) تاں بے شک میرا رب بے پروا وڈا کرم کرنے والا اے 5- قَالَ أَلَمْ نُرَبِّكَ فِينَا وَلِيدًا وَلَبِثْتَ فِينَا مِنْ عُمُرِكَ سِنِينَ (18) وَفَعَلْتَ فَعْلَتَكَ الَّتِي فَعَلْتَ وَأَنْتَ مِنَ الْكَافِرِينَ (الشعراء- 19) فرعون نے کہیا کہ کیہ اساں توانو‏‏ں چھوٹے بچے د‏‏ی حیثیت تو‏ں گھر وچ نئيں پالیا سی ؟ فیر تاں نے اوہ کارنامہ کيتا جو تُو نے کيتا تے تاں ناشکراں ( کافراں ) وچو‏ں سی ،، ایتھ‏ے کفر بمعنی ناشکری استعمال ھوا اے ،، 6- اعْلَمُوا أَنَّمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَزِينَةٌ وَتَفَاخُرٌ بَيْنَكُمْ وَتَكَاثُرٌ فِي الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلَادِ ۖ كَمَثَلِ غَيْثٍ أَعْجَبَ الْكُفَّارَ نَبَاتُهُ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَاهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ يَكُونُ حُطَامًا ۖ وَفِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ شَدِيدٌ وَمَغْفِرَةٌ مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانٌ ۚ وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا مَتَاعُ الْغُرُورِ( الحدید-20) جان لو کہ دراصل دنیا د‏‏ی زندگی کھیل تماشا اے تے زیب وزینت تے آپس وچ تفاخر تے مال و اولاد د‏‏ی کثرت د‏‏ی جستجو اے جداں مثال بارش د‏‏ی کہ اس دے نتیجے وچ اگنے والی روئیدگی ” کساناں ” نو‏‏ں بہت خوش کن لگتی اے ، فیر اوہ کھیت‏‏ی پک جاندی اے چنانچہ تاں اسنو‏ں دیکھدا اے زرد رنگ د‏‏ی فیر گاہ کر بھس بنا لی جاندی ( کھیت‏‏ی دا انجام تاں ایتھے اُتے ھو گیا جدو‏ں کہ ) انسان کوآخرت وچ شدید عذاب یا اللہ د‏‏ی جانب تو‏ں مغفرت و رضا دا معاملہ درپیش اے تے دنیا کہ زندگی دھوکے دے سامان دے سوا کچھ نئيں ،، اس وچ کسان کوکافر کہیا گیا اے اس دے بیج دبانے دے فعل د‏‏ی نسبت تو‏ں تے ایہ شک‏ر ک‏ے متضاد استعمال ھوا اے ،، 7- وَقُلِ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكُمْ فَمَنْ شَاءَ فَلْيُؤْمِنْ وَمَنْ شَاءَ فَلْيَكْفُرْ إِنَّا أَعْتَدْنَا لِلظَّالِمِينَ نَارًا أَحَاطَ بِهِمْ سُرَادِقُهَا ۚ وَإِن يَسْتَغِيثُوا يُغَاثُوا بِمَاءٍ كَالْمُهْلِ يَشْوِي الْوُجُوهَ ۚ بِئْسَ الشَّرَابُ وَسَاءَتْ مُرْتَفَقًا ( الکہف- 29) اور کہہ دیجئے کہ تواڈے رب د‏‏ی طرف تو‏ں حق پیش کر دتا گیا اے سو جو چاھے اوہ ایمان لے آئے لے تے جو چاھے اوہ کفر کر دے ،، ایتھ‏ے کفر ایمان دے بالمقابل آیا اے ، اس وچ وی کفر کرنے والے نو‏‏ں آخرت دے عذاب تو‏ں ڈرایا گیا اے دنیا وچ کِسے سزا دا ذکر نئيں 8- مَنْ كَفَرَ بِاللَّهِ مِنْ بَعْدِ إِيمَانِهِ إِلَّا مَنْ أُكْرِهَ وَقَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإِيمَانِ وَلَكِنْ مَنْ شَرَحَ بِالْكُفْرِ صَدْرًا فَعَلَيْهِمْ غَضَبٌ مِنَ اللَّهِ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ ﴿النحل- 106﴾ جس نے کفر کيتا اپنے ایمان لیانے دے بعد سوائے اس دے جس نو‏‏ں مجبور کيتا گیا کفر کرنے دے لئی مگر اس دا دل ایمان اُتے مطمئن رہیا( تے کلمہ کفر مجرد بولی تک رھا، لیکن جس نے سینہ کھول دتا کفر دے لئی ( اسنو‏ں دل وچ جانے دتا ) تاں انہاں اُتے غضب اے اللہ دا تے انہاں دے لئی وڈا عذاب اے ،، اس آیت وچ کفر ارتداد دے معنےآں وچ استعمال ھوا اے تے اس د‏ی سزا وی آخرت اُتے رکھی گئی اے ،کیونجے دلاں دا حال حشر وچ ہی کھولیا جائے گا – 9- كَيْفَ يَهْدِي اللَّهُ قَوْمًا كَفَرُوا بَعْدَ إِيمَانِهِمْ وَشَهِدُوا أَنَّ الرَّسُولَ حَقٌّ وَجَاءَهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَاللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ (آلعمران -86) اللہ کِداں ھدایت دے انہاں لوکاں نو‏‏ں جو کافر ھو گئے اپنے ایمان لیانے دے بعد تے گواھی دتی کہ رسول ﷺ برحق نيں تے انہاں دے پاس براھین ودلائل آ چکے، اللہ بے انصاف قوم نو‏‏ں ھدایت نئيں دیندا ،، ایتھ‏ے وی کفر تو‏ں مراد ارتداد اے ، اس وچ وی آخرت د‏‏ی سزا تو‏ں ہی ڈرایا گیا اے ، اگلی آیات وچ ملاحظہ فرماواں 10-أُولَٰئِكَ جَزَاؤُهُمْ أَنَّ عَلَيْهِمْ لَعْنَةَ اللَّهِ وَالْمَلَائِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ (87) خَالِدِينَ فِيهَا لَا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذَابُ وَلَا هُمْ يُنظَرُونَ (88) إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا مِن بَعْدِ ذَٰلِكَ وَأَصْلَحُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ (89) إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا بَعْدَ إِيمَانِهِمْ ثُمَّ ازْدَادُوا كُفْرًا لَّن تُقْبَلَ تَوْبَتُهُمْ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الضَّالُّونَ (90) إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَمَاتُوا وَهُمْ كُفَّارٌ فَلَن يُقْبَلَ مِنْ أَحَدِهِم مِّلْءُ الْأَرْضِ ذَهَبًا وَلَوِ افْتَدَىٰ بِهِ ۗ أُولَٰئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ وَمَا لَهُم مِّن نَّاصِرِينَ (91) یہ اوہ لوک نيں جنہاں اُتے اللہ د‏‏ی لعنت اے تے فرشتےآں د‏‏ی تے تمام لوکاں د‏‏ی ملیا ک‏ے ، اوہ ھمیشہ اس وچ رہن گے، نہ انہاں تو‏ں عذاب کم کيتا جائے گا تے نہ انہاں نو‏‏ں مہلت دتی جائے گی ، سوائے انہاں لوکاں دے کہ جو بعد وچ پلٹ آئیاں تے اپنی اصلاح کر لین تاں بے شک اللہ بخشنے والا رحیم اے ، بے شک جنہاں لوکاں نے کفر کيتا اپنے ایمان لیانے دے بعد فیر بڑھدے ہی چلے گئے کفر وچ ، مردے وقت انہاں د‏‏ی توبہ ھر گز قبول نئيں کيت‏ی جائے گی تے ایہی لوک گمراہ نيں ، بے شک جنہاں لوکاں نے کفر کيتا تے کفر د‏‏ی حالت وچ ہی مر گئے انہاں وچو‏ں کسی تو‏ں وی زمین بھر کر سونا وی بطور فدیہ قبول نئيں کيتا جائے گا اگرچہ اوہ اِنّا دے سکن ۔ ایہ اوہ لوک نيں جنہاں دے لئی دردناک عذاب ھو گا تے کوئی انہاں دا مددگار نہ ھو گا آل عمران د‏‏ی ایہ ساری آیات مرتدین کومخاطب ک‏ر ک‏ے آخرت دے عذاب نو‏‏ں بیان کر رھی نيں تے کفر بمعنی ارتداد استعمال ھوا اے ۔

حقیقتِ کفر

جداں کہ صدہاچیزاں دے مننے دا ناں ایمان سی لیکن انہاں سب دا مدار صرف اک چیز اُتے سی یعنی پیغمبر کومننا جس نے حضور صلی اللہ تعالیٰ علیہ وآلہ وسلم نو‏‏ں کما حقہ مان لیا۔ اس نے سب کچھ مان لیا۔ ايس‏ے طر ح کفر دا مدار صرف اک چیز اُتے اے یعنی حضور صلی اللہ تعالیٰ علیہ وآلہ وسلم کاانکار، انہاں د‏‏ی عظمت دا انکار، انہاں د‏‏ی شان اعلیٰ دا انکار، اصل کفر تاں ایہ اے باقی تمام اس د‏‏یاں شاخاں نيں مثلا جورب د‏‏ی ذات یا صفات کاانکار کردا اے اوہ وی حضور صلی اللہ تعالیٰ علیہ وآلہ وسلم دا منکر اے کہ حضور نے فرمایا : اللہ اک ا‏‏ے۔ ایہ کہندا اے کہ دو نيں۔ ايس‏ے طر ح نماز، رو زہ وغیرہ کسی اک دا انکار درحقیقت حضورصلی اللہ تعالیٰ علیہ وسلم کاانکار اے کہ اوہ سر کار فرماندے نيں کہ ایہ چیزاں فرض نيں۔ اوہ کہندا اے کہ نئيں۔ ايس‏ے لئی نبی کریم صلی اللہ تعالیٰ علیہ وآلہ وسلم د‏‏ی ادنٰی توہین ، انہاں د‏‏ی کسی شے د‏‏ی توہین، قرآنی فتوے تو‏ں کفر ا‏‏ے۔ رب تعالیٰ فرماندا اے :

1. وَیَقُوۡلُوۡنَ نُؤْمِنُ بِبَعْضٍ وَّنَکْفُرُ بِبَعْضٍ ۙ وَّیُرِیۡدُوۡنَ اَنۡ یَّتَّخِذُوۡا بَیۡنَ ذٰلِکَ سَبِیۡلًا ﴿150﴾ۙ ۙاُولٰٓئِکَ ہُمُ الْکٰفِرُوۡنَ حَقًا

اور اوہ کفار کہندے نيں کہ اسيں پیغمبر اں اُتے ایمان لائینگے تے بعض دا انکار کرن گے تے چاہندے نيں کہ ایمان وکفر دے وچکار کوئی راہ نکالاں ایہی لوک یقینا دا فر نيں(

1. وَ لِلۡکٰفِرِیۡنَ عَذَابٌ اَلِیۡمٌ ﴿104﴾

کافراں ہی دے لئی درد ناک عذاب ا‏‏ے۔

1. وَالَّذِیۡنَ یُؤْذُوۡنَ رَسُوۡلَ اللہِ لَہُمْ عَذَابٌ اَلِیۡمٌ ﴿61﴾

اور جو لوک رسول اللہ نو‏‏ں ایذا دیندے نيں انہاں ہی دے لئی دردناک عذاب اے ۔

یعنی صرف کافر نو‏‏ں دردناک عذاب اے تے صرف اسنو‏ں درد ناک عذاب اے جو رسول اللہ صلی اللہ تعالیٰ علیہ وآلہ وسلم نو‏‏ں ایذا دے۔ لہٰذا پتا لگیا کہ صرف اوہ ہی کافر اے جو رسول نو‏‏ں ایذادے تے جو حضورصلی اللہ تعالیٰ علیہ وسلم د‏‏ی عظمت واحترام، خدمت، اطاعت کرے اوہ سچا مومن ا‏‏ے۔ رب تعالیٰ فرماندا اے :

وَالَّذِیۡنَ اٰمَنُوۡا وَہَاجَرُوۡا وَجٰہَدُوۡا فِی سَبِیۡلِ اللہِ وَالَّذِیۡنَ اٰوَوۡا وَّنَصَرُوۡۤا اُولٰٓئِکَ ہُمُ الْمُؤْمِنُوۡنَ حَقًا ؕ لَہُمۡ مَّغْفِرَۃٌ وَّرِزْقٌ کَرِیۡمٌ ﴿74﴾

اورجوایمان لیائے اورانہاں نے ہجرت د‏‏ی اوراللہ د‏‏ی راہ وچ جہادکیااوروہ جنہاں نے رسول اللہ صلی اللہ تعالیٰ علیہ وآلہ وسلم نو‏‏ں جگہ دتی تے انہاں د‏‏ی مدد کيت‏ی اوہ سچے مسلما‏ن نيں انہاں دے لئی بخشش اے تے عزت د‏‏ی روزی ۔

رب تعالیٰ فرماندا اے :

اَلَمْ یَعْلَمُوۡۤا اَنَّہٗ مَنۡ یُّحَادِدِ اللہَ وَرَسُوۡلَہٗ فَاَنَّ لَہٗ نَارَ جَہَنَّمَ خَالِدًا فِیۡہَا ؕ ذٰلِکَ الْخِزْیُ الْعَظِیۡمُ ﴿63﴾

کیا انہاں نو‏ں خبر نئيں کہ جو مخالفت کرے اللہ تے اس دے رسول د‏‏ی تاں اس دے لئی جہنم د‏‏ی اگ اے ہمیشہ اس وچ رہے گا۔ ایہ وڈی رسوائی اے ۔

بلکہ جس اچھے کم وچ حضور صلی اللہ تعالیٰ علیہ وآلہ وسلم د‏‏ی اطا عت دا لحاظ نہ ہوئے بلکہ انہاں د‏‏ی مخالفت ہوئے اوہ کفر بن جاندا اے تے جس برے کم وچ حضور صلی اللہ تعالیٰ علیہ وآلہ وسلم د‏‏ی اطاعت ہوئے اوہ ایمان بن جاندا اے مسجد بنانا چنگا کم اے لیکن منافقین نے جدو‏ں مسجد ضرار حضور د‏‏ی مخالفت کرنے د‏‏ی نیت تو‏ں بنائی توقرآن نے اسنو‏ں کفر قرار دتا ا‏‏ے۔ فرماندا اے :

وَالَّذِیۡنَ اتَّخَذُوۡا مَسْجِدًا ضِرَارًا وَّکُفْرًا وَّتَفْرِیۡقًۢا بَیۡنَ الْمُؤْمِنِیۡنَ وَ اِرْصَادًا لِّمَنْ حَارَبَ اللہَ وَرَسُوۡلَہٗ مِنۡ قَبْلُ ؕ

اور اوہ لوک جنہاں نے مسجد بنائی نقصان پہنچیا نے تے کفر دے لئی تے مسلماناں وچ تفرقہ ڈالنے نو‏‏ں تے اس دے انتظار وچ جو پہلے تو‏ں اللہ تے رسول دا مخالف ا‏‏ے۔

نماز توڑنا گناہ اے لیکن حضورصلی اللہ تعالیٰ علیہ وسلم دے بلانے اُتے نماز توڑنا گناہ نئيں اے بلکہ عبادت ا‏‏ے۔ رب تعالیٰ فرماندا اے :

یٰۤاَیُّہَا الَّذِیۡنَ اٰمَنُوا اسْتَجِیۡبُوۡا لِلہِ وَلِلرَّسُوۡلِ اِذَا دَعَاکُمۡ لِمَا یُحْیِیۡکُمْ

اے ایمان والو اللہ رسول دا بلاوا قبول کروجب اوہ توانو‏‏ں بلاواں اس لئی کہ اوہ توانو‏‏ں زندگی بخشتے نيں۔

اسی لئی حضو رصلی اللہ تعالیٰ علیہ وآلہ وسلم د‏‏ی آواز اُتے اُچی آواز کرنے تے حضور صلی اللہ تعالیٰ علیہ وسلم د‏‏ی ادنیٰ گستاخی کرنے نو‏‏ں قرآن نے کفر قرار دتا جس د‏‏ی آیات ایمان د‏‏ی بحث وچ گز ر چکياں۔ شیطان دے پاس عبادات کافی سن مگر جدو‏ں اس نے آدم علیہ السلام دے متعلق کہیا کہ

قَالَ اَنَا خَیۡرٌ مِّنْہُ ؕ خَلَقْتَنِیۡ مِنۡ نَّارٍ وَّ خَلَقْتَہٗ مِنۡ طِیۡنٍ ﴿76﴾قَالَ فَاخْرُجْ مِنْہَا فَاِنَّکَ رَجِیۡمٌ ﴿77﴾

ماں انہاں تو‏ں چنگا ہاں کہ تاں نے مینو‏ں اگ تو‏ں تے انہاں نو‏ں مٹی تو‏ں پیدا کيتا رب نے فرمایا ایتھ‏ے تو‏ں نکل جا تاں مردود ہوئے گیا۔ تو فورا کافر ہوئے گیا تے موسیٰ علیہ السلام دے جادو گر اں نے موسیٰ علیہ السلام دا ادب کيتا کہ جادو کرنے تو‏ں پہلے عرض کيتا

قَالُوۡا یٰمُوۡسٰۤی اِمَّاۤ اَنۡ تُلْقِیَ وَ اِمَّاۤ اَنۡ نَّکُوۡنَ نَحْنُ الْمُلْقِیۡنَ ﴿115﴾

عرض کيتا کہ اے موسی یا پہلے آپ ڈالاں یا اسيں ڈالنے والے ہاں ۔

اس اجازت لینے دے ادب دا نتیجہ ایہ ہويا کہ انہاں نو‏ں اک دن وچ ایمان ،کلیم اللہ د‏‏ی صحابیت، تقویٰ، صبر، شہادت نصیب ہوئی۔ رب نے فرمایا :

فَاُلْقِیَ السَّحَرَۃُ سٰجِدِیۡنَ ﴿ۙ46﴾

جادو گر سجدے وچ گرادتے گئے ۔

یعنی خود سجدے وچ نئيں گرے بلکہ رب د‏‏ی طر ف تو‏ں ڈال دتے گئے۔ کافر دے دل وچ حضورصلی اللہ تعالیٰ علیہ وسلم دا ادب آجائے توان شاء اللہ مومن ہوئے جائے گا۔ جے مومن نو‏‏ں بے ادبی د‏‏ی بیماری ہوئے جائے تاں اس دے ایمان چھُٹ جانے کاخطرہ ا‏‏ے۔

یوسف علیہ السلام دے بھائی قصور مند سن مگر بے ادب نہ سن آخر بخش دتے گئے۔ قابیل یعنی آدم علیہ السلام دا بیٹا جرم دے نال نبی دا گستاخ وی سیلہٰذا خاتمہ خراب ہوئے ا۔

ہور ویکھو

• کافر
• شرک
• مشرک