Prijeđi na sadržaj

Drevna književnost

Izvor: Wikipedija
Književnost
Osnovni oblici
Osnovni žanr
Mediji
Tehnike
Historija
Književnost po jezicima i porijeklu
Rasprave


Historija književnosti počinje sa pronalaskom pisma u Mezopotamiji i Drevnom Egiptu u Brončanom dobu. Pismo se razvilo od sistema znakova u 30. vijeku pne., ali najstariji književni tekstovi datiraju od 27. ili 26. vijeka pne..

Književnost Željeznog doba uključuje najranije tekstove koji su sačuvani kroz predaju putem rukopisa (nasuprot onih koje su otkrili arheolozi), a što uključuje avestanske gathe (v. Zoroaster), indijske Vede (v. Vedski period), dijelove hebrejske Biblije (v. Stari zavjet i datiranje Biblije), te najstariju književnost drvne Grčke.

Za antički period se općenito smatra da je počeo sa Homerom u 8. vijeku pne. i završio sa padom Rimskog Carstva u 5. vijeku pne. Iako su najstarija klasična djela napisana na starogrčkom, od 3. vijeka pne. se grčkoj književnosti priključila latinska književnost. Kao i kod tzv. zapadnog kanona, također postoje periodi klasične sanskritske književnosti i Sangam književnosti u Indiji, kineski klasici u Kini, a u kasnoj antici započinje i klasična sirijska i srednjoperzijska književnost.

Dolje je naveden kronološki prikaz književnih djela do 5. vijeka n.e. Književnost od 6. do 9. vijeka pokriva ranosrednjovjekovna književnost.

Popis drevnih tekstova

[uredi | uredi kod]

Brončano doba

[uredi | uredi kod]
V. također: Sumerska književnost, Akadska književnost, Staroegipatska književnost, Hetitski tekstovi, Vedski sanskrit

Rano brončano doba: 3. milenijum pne. (prikazani približni datumi) Najstarija pisana književnost datira od oko 2600. pne. (klasični sumerski).[1] Najstariji književni autori poznati po imenu su Shuruppak i Urukagina, koji datiraju oko 27., odnosno 24. vijeka pne. Neke književne tekstove je teško datirati, kao što je slučaj sa Egipatskom knjigom mrtvih koja je zabilježena u Papirusu Anija oko 1240. pne., iako ranije verzije knjige vjerojatno datiraju iz 18. vijeka pne..

Srednje brončano doba: o. 2000. do 1600. pne. (prikazani približni datumi)


Kasno brončano doba: o. 1600. do 1200. pne. (prikazani približni datumi)

Antika

[uredi | uredi kod]
V. također starogrčka književnost, sirijska književnost, rimska književnost, indijska književnost, hebrejska književnost, Avesta
V. također: vijekovi u poeziji: 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1

8. vijek pne.

7. vijek pne.

6. vijek pne.


5. vijek pne.

4. vijek pne.

3. vijek pne.

2. vijek pne.

1. vijek pne.
V. također: Pahlavi književnost, vijekovi u poeziji: 1, 2. i 3.
1. vijek n.e.
2. vijek
3. vijek

Kasna antika

[uredi | uredi kod]
V. također: 4. vijek u poeziji, 5. vijek u poeziji
4. vijek
5. vijek
6. vijek

Izvori

[uredi | uredi kod]
  1. ↑ Grimbly, Shona (2000). Encyclopedia of the Ancient World. Taylor & Francis. str. 216. ISBN 978-1-57958-281-4. »The earliest written literature dates from about 2600 BC, when the Sumerians started to write down their long epic poems.« 
  2. ↑ Clay, Albert T. (2003). Atrahasis: An Ancient Hebrew Deluge Story. Book Tree. str. 34. ISBN 978-1-58509-228-4. »This fragment of an old version of the Etana Legend was written about 2000 years earlier than the fragments found in the Library of Ashurbanipal (668-626 BC).« 
  3. ↑ Jones, Mark (2006). Criminals of the Bible: Twenty-Five Case Studies of Biblical Crimes and Outlaws. FaithWalk Publishing. str. 6. ISBN 978-1-932902-64-8. »The Sumerian code of Urukagina was written around 2400 BC.« 
  4. ↑ 4,0 4,1 Stephanie Dalley, ur. Myths from Mesopotamia: Creation, the Flood, Gilgamesh, and Others. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-953836-2. 
  5. ↑ Eccles, Sir John Carew (1989). Evolution of the Brain: Creation of the Self. Routledge. str. 118. ISBN 978-0-415-03224-7. »The Epic of Gilgamesh, written in Sumer about 2200 BC.« 
  6. ↑ Oberlies (1998:155) procjenjuje 1100. pne. kado datum najkasnije himne u knjizi br. 10. Procjene za terminus post quem su mnogo općenitije. Oberlies (p. 158) na temelju 'kumulativnih dokaza' postavlja širok raspon 1700–1100
  7. ↑ Noonan, John T. (1987). Bribes. University of California Press. str. 4. ISBN 978-0-520-06154-5. »The Poor Man of Nippur dates from about 1500 BC.« 
  8. ↑ Thorkild Jacobsen (1978). The treasures of darkness: a history of Mesopotamian religion. Yale University Press. str. 167–168, 231.  “Perhaps it was brought east with the Amorites of the First Dynasty of Babylon.”
  9. ↑ prema drevnim jevrejskim i kršćanskim tradicijama i nekim suvremenim učenjacima, v. citate
  10. ↑ Talmud, Bava Bathra 146
  11. ↑ Mishnah, Pirqe Avoth 1:1
  12. ↑ Josephus, Flavius (1926). „11:8”. The Life. Against Apion. (Loeb Classical Library). Loeb Classical Library. str. 448. ISBN 978-0-674-99205-4. »"For we have not an innumerable multitude of books among us, disagreeing from and contradicting one another (as the Greeks have) but only 22 books, which are justly believed to be divine; and of them, five belong to Moses, which contain his laws, and the traditions of the origin of mankind till his death."« 
  13. ↑ Stuart, Douglas K (2006). New American Commentary Vol. II: Exodus. Holman Reference. str. 826. ISBN 978-0-8054-0102-8. 
  14. ↑ „Introduction to the Pentateuch. Introduction to Genesis.”. ESV Study Bible (1st izd.). Crossway. 2008. str. XLII, 29–30. ISBN 978-1-4335-0241-5. 
  15. ↑ RA Torrey, ur. (1994). „I-XI”. The Fundamentals: A Testimony to the Truth (11th izd.). Baker Academic. str. 1–144. ISBN 978-0-8010-1264-8. 
  16. ↑ Hoffmeier, James K (1999). Israel in Egypt: The Evidence for the Authenticity of the Exodus Tradition. Oxford University Press. str. 280. ISBN 978-0-19-513088-1. 
  17. ↑ Miriam Lichtheim, Ancient Egyptian Literature, vol.2, 1980, p.203
  18. ↑ The Consolation of Philosophy (Oxford World's Classics), Introduction (2000)
  19. ↑ Dante je Boecija smjestio između “posljednjih Rimljana i prvih skolastičara” među naučiteljima u svom Raju (v. Božanstvena komedija).
Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Drevna_književnost&oldid=41403863