Sateliti Janus

Janus është një satelit i brendshëm i Saturnit. Ai gjithashtu njihet si Saturn X (nga gjuha romake X=10). Emrin e ka marrur nga Janusi zoti i fillimeve nga mitologjia romake

Zbulimi dhe orbita

Janusi zë të njëjtën orbit si hëna Epitheus. Kjo shkaktoi konfuzion për astronom të cilët supozojnin se ishte vetëm një trup në atë orbitë dhe për një kohë të gjatë nuk e kuptuan se çfarë po ndodhte. Eventualisht ata e kuptuan se po shikonin 2 planete jo 1.
Zbulimi i Janus i atribuohet vëzhguesit të tij të parë: Audouin Dollfus më 15 dhjetor 1966.
Objektit të ri i dha një emërtim të përkohshëm  S/1966 S 2. Më parë, Jean Texereau fotografoi Janusin më 29 tetor 1966, pa e kuptuar. Më 18 dhjetor, Richars Walker, bëri një vëzhgim të ngjajshëm që tani njihet si zbulimi i Epimetheus.

Pas dymbëdhjetë vitesh, në tetor të vitit 1987, Stephen M. Larson dhe John ë. Fountaiun kuptuan se vëzhgimet e vitit 1966 ishin bërë në dy objekte të ndryshëme
(Janus and Epimetheus) që kishin orbita të ngjajshme.  Voyager 1 e konfirmoi këtë në 1980.

Janusin e vërejtën edhe më vonë, duke i dhënë gjithmonë përcaktime të ndryshme; U vëzhgua nga Pioneer 11, kur kaloi afer Saturnit, me 1 shtator 1979: ku tre detektorë vërejtën “hijen” e tij (S/1979 S 2). U vërejt edhe nga Dan Pascu me 19 shkurt 1980 (S/1980 S 1), e pastaj nga John W. Fountain, Stephen M. Larson, Harold J. Reitsema and Bradford A. Smith me 23 shkurt, (S/1980 S 2.[11])
Të gjithë kta njerëz ndajnë titullin ‘zbulues të Janusit’.

Emri

Janusi u emërtua sipas Janusit, perëndisë romake me dy fytyra. Edhe pse emri u propozua menjëherë pas zbulimit më 1966, nuk u zyrtarizua deri më 1983, kur edhe Epimetheus u emërtua.
Sipas OED (Oxford English Dictionary), njihet edhe si Janian.

Karakteristikat fizike

Janusi përbëhet nga disa gropa më të mëdha se 30 km por jo shume te gjëra. Sipërfaqja Janiane duket se është më e vjetër se ajo e Prometheusit po më e re se e Pandorës. Nga dendësia e tij shumë e vogël dhe albedo e lartë, duket se Janusi është i brishtë edhe i akullt rubble pile.Hëna është gjithashtu jo sferike.

Foto

• 
  Janus as viewed by Voyager 2 on 1981-08-25.
• 
  Janus and Prometheus lie above and below Saturn's rings in this Cassini image from 2006-04-29.
• 
  Janus in front of Saturn as imaged by Cassini on 2006-09-25
• 
  Janus as imaged by Cassini on 2008-02-20.
• 
  Crescent Janus (2008-06-30)

Referime

• Stampa:Cite doi
• Gingerich, Owen (3 janar 1967). "Probable New Satellite of Saturn" (discovery). IAU Circular. 1987. Marrë më 2011-12-28. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Gingerich, Owen (6 janar 1967). "Possible New Satellite of Saturn". IAU Circular. 1991. Marrë më 2011-12-28. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Gingerich, Owen (1 shkurt 1967). "Saturn X (Janus)" (naming Janus). IAU Circular. 1995. Marrë më 2011-12-28. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• "PIA08328: Moon-Made Rings". Photojournal. JPL/NASA. 2006-10-11. Marrë më 2011-12-29. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• "NASA Finds Saturn's Moons May Be Creating New Rings". Cassini Solstice Mission. JPL/NASA. 11 tetor 2006. Arkivuar nga origjinali më 12 shkurt 2012. Marrë më 2011-12-29. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Marsden, Brian G. (25 tetor 1979). "New Ring and Satellites of Saturn". IAU Circular. 3417. Marrë më 2011-12-29. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Marsden, Brian G. (25 shkurt 1980). "Saturn". IAU Circular. 3454. Marrë më 2011-12-29. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Marsden, Brian G. (29 shkurt 1980). "1980 S 2". IAU Circular. 3456. Marrë më 2011-12-29. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• Marsden, Brian G. (30 shtator 1983). "Satellites of Jupiter and Saturn". IAU Circular. 3872. Marrë më 2011-12-23. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
• "Saturn: Moons: Janus". Solar System Exploration: Planets. NASA. 4 pri 2011. Arkivuar nga origjinali më 5 mars 2012. Marrë më 2011-12-29. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Faqe shtesë

• Janus Profile Arkivuar 5 mars 2012 tek Wayback Machine by NASA's Solar System Exploration
• The Planetary Society: Janus
• 'Solar System Dynamics' by Murray and Dermott The standard text on the subject, describes the orbits in detail.
• QuickTime illustration of co-orbital motion Arkivuar 3 shtator 2014 tek Wayback Machine from Murray and Dermott
• Cassini image of Janus and Epimetheus near the time of their orbital swap.
• Janus nomenclature from the USGS planetary nomenclature page