Antraksi
Antraksi është një infeksion i shkaktuar nga bakteri Bacillus anthracis.[1] Mund të shfaqet në 4 forma: lëkurë, mushkëri, zorrë dhe injeksion.[2] Fillimi i simptomave ndodh nga 1 ditë deri në më shumë se 2 muaj pas kontraktimit të infeksionit.[3] Forma e lëkurës shfaqet me një flluskë të vogël me ënjtje përreth që shpesh kthehet në një ulçerë pa dhimbje me qendër të zezë.[4] Forma e inhalimit shfaqet me ethe, dhimbje gjoksi dhe gulçim. Forma e zorrëve shfaqet me diarre (që mund të përmbajë gjak), dhimbje barku, të përziera dhe të vjella. Forma e injektimit shfaqet me temperaturë dhe absces në vendin e injektimit të drogës.
Sipas Qendrave për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve në Shtetet e Bashkuara, përshkrimet e para klinike të antraksit të lëkurës u dhanë nga Maret në 1752 dhe Fournier në 1769. Më parë, antraksi ishte përshkruar vetëm përmes tregimeve historike. Shkencëtari prusian Robert Koch (1843–1910) ishte i pari që identifikoi Bacillus anthracis si bakterin që shkakton antraksin.
Antraksi përhapet nga kontakti me sporet e bakterit, të cilat shpesh shfaqen në produktet shtazore infektive. Kontakti është duke marrë frymë ose duke ngrënë ose përmes një zone të lëkurës së thyer. Zakonisht nuk përhapet drejtpërdrejt midis njerëzve. Faktorët e rrezikut përfshijnë njerëzit që punojnë me kafshë ose produkte shtazore, udhëtarët dhe personelin ushtarak.[5] Diagnoza mund të konfirmohet duke gjetur antitrupa ose toksina në gjak ose me kulturën e një kampioni nga vendi i infektuar.[6]
Vaksinimi kundër antraksit rekomandohet për njerëzit në rrezik të lartë të infeksionit. Imunizimi i kafshëve kundër antraksit rekomandohet në zonat ku kanë ndodhur infeksione të mëparshme. Një kurs dy-mujor i antibiotikëve si ciprofloxacin, levofloxacin dhe doxycycline pas ekspozimit mund të parandalojë gjithashtu infeksionin. Nëse ndodh infeksioni, trajtimi bëhet me antibiotikë dhe ndoshta me antitoksina. Lloji dhe numri i antibiotikëve të përdorur varet nga lloji i infeksionit. Antitoksina rekomandohet për ata me infeksion të përhapur.[7]
Një sëmundje e rrallë, antraksi i njeriut është më i zakonshëm në Afrikë dhe Azinë Qendrore dhe Jugore.[8] Ai gjithashtu shfaqet më rregullisht në Evropën Jugore sesa gjetkë në kontinent dhe është i pazakontë në Evropën Veriore dhe Amerikën e Veriut.[9] Në nivel global, të paktën 2000 raste ndodhin në vit, me rreth dy raste në vit në Shtetet e Bashkuara. Infeksionet e lëkurës përfaqësojnë më shumë se 95% të rasteve. Pa trajtim rreziku i vdekjes nga antraksi i lëkurës është 23.7%. Për infeksionin e zorrëve rreziku i vdekjes është 25 deri në 75%, ndërsa antraksi respirator ka një vdekshmëri prej 50 deri në 80%, edhe me trajtim. Deri në shekullin e 20-të, infeksionet e antraksit vranë qindra mijëra njerëz dhe kafshë çdo vit. Në kafshët barngrënëse, infeksioni ndodh kur ata hanë ose marrin frymë në sporet gjatë kullotjes. Kafshët mund të infektohen duke vrarë dhe/ose duke ngrënë kafshë të infektuara.[10]
Antraksi është zhvilluar si një armë nga një numër vendesh.[11] Antraksi është përdorur në luftën biologjike dhe bioterrorizëm që nga viti 1914. Megjithatë, në vitin 1975 Konventa e Armëve Biologjike ndaloi "zhvillimin, prodhimin dhe grumbullimin" e armëve biologjike. Që atëherë është përdorur në bioterrorizëm. Metodat e mundshme të shpërndarjes së antraksit të armatosur përfshijnë shpërndarjen ajrore ose shpërndarjen përmes bagëtive, përdorime të dukshme të bioterrorizmit përfshijnë sulmet e antraksit të vitit 2001 dhe një incident në 1993 nga grupi Aum Shinrikyo në Japoni.
Shiko edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "Basic Information What is anthrax?". CDC. 1 shtator 2015. Arkivuar nga origjinali më 17 maj 2016. Marrë më 14 maj 2016.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Types of Anthrax". CDC. 21 korrik 2014. Arkivuar nga origjinali më 11 maj 2016. Marrë më 14 maj 2016.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Symptoms". CDC. 23 korrik 2014. Arkivuar nga origjinali më 11 maj 2016. Marrë më 14 maj 2016.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Symptoms". CDC. 23 korrik 2014. Arkivuar nga origjinali më 11 maj 2016. Marrë më 14 maj 2016.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Who Is at Risk". CDC. 1 shtator 2015. Arkivuar nga origjinali më 11 maj 2016. Marrë më 14 maj 2016.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Diagnosis". CDC. 1 shtator 2015. Arkivuar nga origjinali më 11 maj 2016. Marrë më 14 maj 2016.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Hendricks KA, Wright ME, Shadomy SV, Bradley JS, Morrow MG, Pavia AT, etj. (shkurt 2014). "Centers for Disease Control and Prevention expert panel meetings on prevention and treatment of anthrax in adults". Emerging Infectious Diseases. 20 (2). doi:10.3201/eid2002.130687. PMC 3901462. PMID 24447897.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Turnbull P (2008). Anthrax in humans and animals (PDF) (bot. 4th). Geneva, Switzerland: World Health Organization. fq. 20, 36. ISBN 9789241547536. Arkivuar (PDF) nga origjinali më 30 nëntor 2016.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Schlossberg D (2008). Clinical Infectious Disease. Cambridge University Press. fq. 897. ISBN 9781139576659. Arkivuar nga origjinali më 10 shtator 2017.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Turnbull P (2008). Anthrax in humans and animals (PDF) (bot. 4th). Geneva, Switzerland: World Health Organization. fq. 20, 36. ISBN 9789241547536. Arkivuar (PDF) nga origjinali më 30 nëntor 2016.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Anthrax". FDA. 17 qershor 2015. Arkivuar nga origjinali më 7 maj 2016. Marrë më 14 maj 2016.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)