Nenda kwa yaliyomo

Wabilikimo

Kutoka Wikipedia, kamusi elezo huru
Uenezi wa lugha za Wabilikimo katika Afrika ya leo kadiri ya Bahuchet (2006). Watwa wa Kusini hawaonyeshwi.
Wabilikimo wa kabila la Wabaka wa Kamerun wakicheza.

Wabilikimo (yaani watu bila kimo) ni binadamu wa makabila ambayo miili yao ni mifupi kuliko kawaida. Wataalamu wanatumia jina la Kiingereza lenye asili ya Kigiriki[1] Pigmy kwa wasiofikia sm 150[2]na pygmoid kwa waliozidi kidogo kipimo hicho.[3]

Watu wa aina hiyo wa kwanza kufikiriwa ni wale wa Afrika ya Kati, kama vile Waaka, Waefé na Wambuti, pamoja na Watwa wa Rwanda na Burundi.[4] Kumbe kama kipimo kinachotumika ni sm. 155, kuna makabila ya namna hiyo hata Australia, Thailand, Malaysia, funguvisiwa vya Andamani (India),[5] Indonesia, Ufilipino, Papua Guinea Mpya, Bolivia, Brazil[6] na Asia Kusini-mashariki.

Makabila ya Afrika

[hariri | hariri chanzo]
Picha ya zamani ya Wabilikimo na Mzungu.

Makabila ya Wabilikimo yanapatikana Rwanda, Burundi, Uganda, Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo (DRC), Jamhuri ya Kongo (ROC), Jamhuri ya Afrika ya Kati, Kamerun, Guinea ya Ikweta, Gabon, Angola, Botswana, Namibia, Madagaska na Zambia.

Makabila ni tofauti kati yake, lakini ni tofauti zaidi sana na binadamu wengine. Vipimo vya DNA vinadokeza kwamba wana asili moja, ya zamani sana (miaka 60,000 hivi iliyopita[7]) kuliko aina nyingine zote za watu isipokuwa Wasani.[8]

Mbali na makabila ya Wabilikimo, kuna watu katika makundi yoyote ya jamii ambao wanaweza kuwa wafupi kupita kiasi kwa sababu 300 na zaidi tofauti za kiafya. Mtu wa namna hiyo kwa Kiingereza anaitwa dwarf.

  1. pygmy. Online Etymology Dictionary.
  2. Encyclopædia Britannica: Pygmy. Britannica.com. Retrieved on 2011-10-11.
  3. Pygmoid (people) – Britannica Online Encyclopedia. Britannica.com. Retrieved on 2011-10-11.
  4. http://www.pygmies.org/#introduction African Pygmies
  5. The Semang by George Weber. Chapter 35: The Negrito of Malaysia Archived 24 Julai 2013 at the Wayback Machine..
  6. Darwin's Children. The Economist. December 13, 2007
  7. Patin, E.; Laval, G.; Barreiro, L. B.; Salas, A.; Semino, O.; Santachiara-Benerecetti, S.; Kidd, K. K.; Kidd, J. R.; na wenz. (2009). Di Rienzo, Anna (mhr.). "Inferring the Demographic History of African Farmers and Pygmy Hunter–Gatherers Using a Multilocus Resequencing Data Set". PLoS Genetics. 5 (4): e1000448. doi:10.1371/journal.pgen.1000448. PMC 2661362. PMID 19360089.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  8. Tishkoff, SA; na wenz. (2009). "The Genetic Structure and History of Africans and African Americans". The American Association for the Advancement of Science. 324 (5930): 1035–44. doi:10.1126/science.1172257. PMC 2947357. PMID 19407144. Also see Supplementary Data

Viungo vya nje

[hariri | hariri chanzo]
Wikimedia Commons ina media kuhusu: