Çin Komünist Partisi
Çin Komünist Partisi (ÇKP) (Çince: 中国共产党/中國共產黨, Pinyin: Zhōngguó Gòngchǎndǎng), Çin'in kurucu ve iktidar partisidir. 1 Temmuz 1921 tarihinde Şanghay'da kurulmuş olan Çin Komünist Partisi, 2022 yılında açıklanan ve toplam Çin nüfusunun ciddi kısmına tekabül eden 97 milyona yakın üye sayısıyla dünyadaki en büyük ikinci siyasi parti konumundadır. (Büyüklük açısından rakibi Hindistan'da kurulu olan yaklaşık 180 milyon üye sayısına sahip Hindistan Halk Partisi'dir.[4])
Çin Komünist Partisi 中国共产党 Zhōngguó Gòngchǎndǎng | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | ÇKP |
| Kurucu | Mao Zedong Li Dazhao Henk Sneevliet |
| Genel Sekreter | Şi Cinping[1] |
| Politbüro Daimi Komitesi | Şi Cinping Li Çiang Zhao Leji Vang Huning Cai Qi Ding Xuexiang Li Xi |
| Slogan(lar) | Halka Hizmet Et (Çince 为人民服务; pinyin: wèi rénmín fúwù) |
| Kuruluş tarihi | 1 Temmuz 1921 |
| Merkez | Zhongnanhai, Xicheng, Pekin |
| Gazete(ler) | Halkın Günlüğü |
| Gençlik kolu | Çin Komünist Gençlik Birliği |
| Düşünce Kuruluşu | Merkez Politikaları Araştırma Ofisi |
| Silahlı Kanat | Çin Halk Kurtuluş Ordusu Halkın Silahlı Polisi Çin Milisyası |
| Üyelik (2022) |  98.041.000[2] |
| İdeoloji | |
| Dini | (Devlet Ateizmi)[3] |
| Ulusal üyelik | Birleşik Cephe |
| Uluslararası üyelik | Komintern (eskiden) Uluslararası Komünist ve İşçi Partileri Toplantısı |
| Resmî renkler | Kırmızı |
| Marş | Enternasyonal |
| Ulusal Halk Kongresi | 2.090 / 2.980
|
| Ulusal Halk Kongresi Daimi Komitesi | 118 / 175
|
| Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı | 99 / 544
|
| Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı Daimi Komitesi | 51 / 193
|
| İnternet sitesi | |
| Parti bayrağı | |
 | |
| Ülke |  Çin Halk Cumhuriyeti |
Çin Komünist Partisi'nin bütün devlet kademelerinin ve yasama süreçlerinin kontrolünü elinde tutmasıyla Çin'de ÇKP'nin üst düzey bir siyaset otoritesi ve gücü olması gerçekleşmiştir.[5]
ÇKP'nin çekirdeği Mayıs 1920'de Şanghay'da oluşturuldu ve Çin İç Savaşı'nda rakibi olan Kuomintang'ı (KMT) yendikten sonra bütün Çin'de yönetime el koydu.
İdeoloji
değiştirGünümüzde Çin Komünist Partisi, Çin'in kapitalistleştiği söylemlerini reddederek Çin Halk Cumhuriyeti'ni günümüzün en büyük sosyalist devleti olarak tanımlar.[6] Parti başkanı Şi Cinping, 2018 yılında komünist filozof Karl Marx'ın 200. doğum günü kutlamasında Çin Halk Cumhuriyeti'nin komünizm ve Marksizm bayrağını Dünya'da daha da yükselteceğini açıkladı.[7]
Çin Komünist Partisi, çeşitli ülkelerden komünist partilerin çağırıldığı "Dünya Marksist Partiler Forumu" düzenledi. 70 ülkeden 100'e yakın komünist partinin katıldığı toplantıda Çin Komünist Partisi lideri Şi Cinping; "Marksizm, 21. yüzyılda yeniden dirilişte" yorumunu yaparak "Marksizm'in 21'inci yüzyılda yeni ufuklara açıldığını ve giderek daha fazla canlılık gösterdiğini" belirtti.[8]
Din
değiştirÇin Komünist Partisi resmî olarak Marksist felsefe üzerine kurulu bir ateizmi benimser. Herhangi bir dini inancı olanların partiye üye olması yasaktır.[3]
Tarihçe
değiştirKuruluşu ve erken tarihi (1921-27)
değiştirÇKP'nin kökeni 1919'da gerçekleşen 4 Mayıs Hareketi'ne dayanmaktadır ve Rus politikacı Vladimir Lenin'in Öncü parti teorisine göre kurulmuştur. Kuruluş Ulusal Kongresi 23-31 Temmuz 1921 tarihleri arasında Şanghay'da bulunan bir kız okulunda yapıldı.[9]
Çin İç savaşı ve İkinci Dünya savaşı (1927-49)
değiştirTek parti rejimi (1949–günümüz)
değiştirMao, 1949 yılında Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunu ilan etti. Böylece Komünist Parti devletin karar ve yürütme mekanizması haline geldi. 1950’li yıllarla beraber, Çin'in Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği ile ilişkileri bozulmaya başladı. Yapılmaya çalışılan reformların başarısız olması Mao'nun Komünist Parti içerisindeki gücünü büyük ölçüde zayıflattı. Partinin kontrolünü ele almak ve Çin Devrimi'nin ruhunu tekrar canlandırmak için 1966 yılında Kültür Devrimi'ni başlattı.[10] Mao'nun ölümünün ardından Komünist Parti içerisinde iktidar mücadelesi başladı. 1978 yılında partinin başına Deng Şiaoping geçti.[11]
Parti örgütü
değiştirParti örgütü Kültür Devrimi sırasında tamamen dağıtılmıştı. Çin değerleri ile sosyalizm hareketini başlatan Deng Şiaoping tarafından yeniden oluşturuldu ve bütün devlet yapılarının kontrolünü tekrar ÇKP'nin elinde toplandı.
Kuramsal olarak, partinin en yüksek organı her beş yılda bir toplanan Çin Komünist Partisi Ulusal Kongresi'dir. Parti tüzüğünde detaylı bir şekilde anlatılan Komünist Parti içinde yetkinin temel dağılımı şöyledir:
- Merkez Komitesi şu birimlerden oluşur:
- Çin Komünist Partisi Politbüro Yürütme Komitesi 9 üyeli
- Çin Komünist Partisi Politbürosu 24 üyeli (Çin Komünist Partisi Politbüro Yürütme Komitesi üyeleri de dahildir)
- Sekreterya, Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri'nin başkanlık ettiği bu yapı Çin Komünist Partisi'nin ana idari mekanizmasıdır.
- Merkezi Askeri Komite
- Merkezi Disiplin Soruşturma Komitesi; Çin Komünist Partisi Ulusal Kongresi'nin altında Merkez Komitesi ile aynı düzeyde, görevi parti kademelerindeki görevi kötüye kullanma ve yozlaşma ile mücadele olan birimdir.
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ "China's new leaders". BBC. 2012. 2 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2013.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;2022PartyCensusisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ a b "China's religion problem: Why the Chinese Communist Party views religious belief as a threat". theasiadialogue.com. 16 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2022. "The Chinese Communist Party (CCP) is officially atheist, and religious believers are forbidden to join it."
- ^ "Why politics is fun from catbirds' seats". 24 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2010.
- ^ Ralph H. Folsom, John H. Minan, Lee Ann Otto, Law and Politics in the People's Republic of China, West Publishing Co. (St. Paul 1992), pp. 76-77.
- ^ "No regrets: Xi says Marxism still 'totally correct' for China". CNBC.com. 6 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2022.
- ^ "Şi: Çin, Marksizm bayrağını daha da yükseltecek". tr.sputniknews.com. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2022.
- ^ "Çin lideri Şi Cinping: Marksizm, 21. yüzyılda yeniden dirilişte; teoriyi zamana uygun hale getirin". tr.euronews.com. 29 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2016.
Dış bağlantılar
değiştir- Official News of the Communist Party of China
- Official newspaper10 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- The Communist Party of China29 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.—Council on Foreign Relations
- "A Struggle Within the Chinese Communist Party"11 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.—Monthly Review article from May 2002