İskenderiye okulu
İskenderiye okulu, Büyük İskender'in ölümünden (MÖ. 323), bu kentin Araplar tarafından ele geçirilişine (MS. 642) kadar dokuz yüzyılı aşkın bir süre Mısır’ın İskenderiye kentinde etkinlik gösteren felsefe okulu.
İskenderiye, 2. yüzyılın sonunda İmparatorluğun başkenti olan Roma’dan sonra bölgenin en önemli kenti idi. Avrupa’yı Asya’ya bağlayan büyük deniz ve karayollarını kavşağında bulunan, önemli bir ekonomi ve ticaret merkezi olan İskenderiye, aynı zamanda tüm felsefe ve dinlerinin bir araya geldikleri antik çağın en canlı aydın merkezi idi.[1]
İskender’in ölümünün ardından bu şehrin yöneticisi olan Ptolemaios ailesinin çabalarıyla şehir zamanla güçlü bilim merkezlerinden biri hâline geldi. Bu şehirde kurulan kütüphane ve müze dönemin pek çok önemli bilim insanı ve düşünürünün buraya gelmesiyle ‘İskenderiye Okulu’ olarak adlandırılan önemli bir eğitim kurumuna dönüşmüştür. Büyük İskender’in Aristoteles’in öğrencisi olması nedeniyle İskenderiye Okulunun ilk önde gelen felsefe ve mantıkçıları Peripatetikler (Antik dönem Aristoteles yorumcuları) olmuştur.
Aynı zamanda Yunan edebiyatını ve özet halinde de olsa, yabancı edebiyatı bir araya toplamak için yapılan ilk kütüphane girişimi olup, hem Helen hem de Mezopotamya geleneklerinin anlaşılmasını sağlamıştır. Başından beri amacı, dünya üzerinde yazılmış her şeyi kapsamaktı. Babil ve Mısır uygarlıklarının kadim bilgilerine ulaşmakta rakipsiz olup, buradaki müze de dahil herhangi bir felsefi okula ya da öğretiye bağlı değildi. Krala sorumluluğu olmakla birlikte, liberal eleştirel bilimin temelinin burada atıldığına inanılmaktadır.[2]
Önemi
[değiştir | kaynağı değiştir]İnsan bedeninin bilimsel araştırmaya açılması Ptolemaios Hanedanı döneminde gerçekleşmiş, Hellence (eski Yunanca) son şeklini İskenderiye Okulu’nda almıştır. Hollandalı klasik filolog Desiderius Erasmus eski Yunancayı İskenderiye Okulu’nun saptadığı kurallara uygun kullanmıştır. Avrupa’daki klasik liselerde hala İskenderiye ve Erasmus okullarının ilkeleri uygulanmaktadır.[2]
İzleyen akımlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Urfa Okulu,[3][4] Cündişapur Okulu,[4] Antakya Okulu,[4][5] Nusaybin Okulu,[4] Kınnesrin Okulu[4][6] İskenderiye okulunun Süryaniler tarafından İslam coğrafyasında oluşturulmuş temsilcileridir. Yunanca ve Süryanice yapıtlar bölgenin Müslümanlar tarafından fethinden sonra Arapçaya çevrilmeye başlanmıştır.[4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "BÖLÜM 5:İSKENDERİYE OKULU - İnanç İle Kültür Arasında Karşılaşma (202-251)". 21 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2015.
- ^ a b "Kütüphane Geleneği 5 | İskenderiye Kütüphanesi 3". 20 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2015.
- ^ Prof. Dr. Ali Bakkal, Harran Okulu (PDF), ISBN 978-975-585-987-3, 2 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 16 Mart 2023
- ^ a b c d e f Doç. Dr. İskender TAŞDELEN (2019), Mantığın Gelişimi (PDF), Anadolu Üniversitesi, s. 42-44, ISBN 978-975-06-3476-5, 2 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 16 Mart 2023,
Yayın No: 2424
- ^ Musa Kazım ARICAN (2012), "Antakya Felsefe Okulu" (PDF), Journal of Islamic Research, 23 (3), ss. 101-108
- ^ İbrahim KONAK (2019), "HİCRETİN İLK 200 YILINDA KINNESRÎN ŞEHRİNİN İDARÎ VE KÜLTÜREL DURUMU", İslam Tarihi Araştırmaları Dergisi, 5, s. 9, 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 16 Mart 2023
