Uch qirollik (roman)

Uch qirollik ( xitoy.trad.三國演義 ,xitoy. sodda 三国演义, pinyin Sānguó yǎnyì) XIV asrga oid tarixiy roman. Roman Luo Guanchjongga tegishli. Bu Xitoy tarixining Xan sulolasi va Uch Qirollik davrining oxirigacha bo'lgan notinch yillarda, miloddan avvalgi 169 yildan 280 yilda G'arbiy Jin davlati tomonidan yerlarning birlashishigacha bo'lgan davrga to'g'ri keladi. To'rtta klassik xitoy romanilaridan biridir.

Hikoya - zaiflashib borayotgan Xan sulolasini almashtirish yoki tiklashga uringan feodallar va ularning atrofidagilarning hayotini qisman tarixiy, qisman afsonaviy va qisman mifologik tarzda - romantiklashtiradi va dramalashtiradi. Romanda yuzlab shaxs personajlari mavjud bo'lsa-da, asosiy e'tibor Xan sulolasidan so'ng paydo bo'lgan uchta davlat - Cao Wei, Shu Xan va Sharqiy Wuni tashkil etgan uchta kuch blokiga qaratilgan. Romanda syujetlar, shaxsiy va harbiy janglar, intrigalar va bu davlatlarning qariyb 100 yil davomida hukmronlikka erishish uchun olib borgan kurashlari haqida so‘z boradi.

“Uch qirollik” romani Xitoy adabiyotidagi to‘rtta buyuk klassik romanlaridan biri sifatida e’tirof etilgan. U 120 bobda jami 800 000 soʻz va mingga yaqin dramatik belgilarni (asosan tarixiy belgilarni) oʻz ichiga oladi ^[1] . Roman Sharqiy Osiyodagi eng sevimli adabiy asarlardan biri deb hisoblanadi ^[2] va uning mintaqadagi adabiy ta'siri ingliz adabiyotidagi Shekspir asarlari bilan taqqoslanadi ^[3] . Ehtimol “Uch qirollik” soʻnggi imperatorlik davrida va zamonaviy Xitoyda, eng koʻp oʻqilgan tarixiy romandir ^[4] . Gerbert Gilesning ta'kidlashicha, xitoyliklar orasida bu roman barcha xitoy romanlari ichida eng buyuki hisoblanadi ^[5] .

Muallif

Romanning muallifi taxminan Luo Guanchjun (taxminan 1330-1400 yillar ) deb hisoblanadi. Saroy tarixchisi Chen Shouning yilnomalari asosida asar yaratgan.

Syujeti

Roman 120 bobdan iborat.

Birinchi bobda yettita "Kurashayotgan davlatlar" davridan (miloddan avvalgi 5—3-asrlar) Xan sulolasining oxirigacha (184-yil) Xitoy tarixi qisqacha bayon etilgan. Roman qahramonlari Liu Bei, Guan Yu va Chjan Fei Shaftoli bog‘ida bir-birlari bilan birodar bo‘lishga, davlatga xizmat qilishga, oddiy xalqqa tinchlik o‘rnatishga qasamyod qiladilar.

2-79-boblar

Ikkinchidan bobdan yetmish to‘qqizinchi bobgacha Xan sulolasining oxiri gi(184-220) davrida sodir bo‘lgan hokimiyat uchun kurash, urushlar va diplomatik intrigalar batafsil bayon etilgan.

80-120-boblar

Saksoninchi bobda bir yuz yigirmagacha bobgacha uchta qirollik davridagi (220-280 yillar) voqealari batafsil tasvirlangan, yaxlit Xitoy Xan imperiyasi bir-biri bilan urushib 3 qirollikka bo‘lingan:

Cao Cao boshchiligidagi Vei qirolligi ;
Liu Bei hukmronligi ostidagi Shu qirolligi ;
Sun Quan tomonidan boshqariladigan Wu qirolligi .

Fuqarolar urushi 280 yilda Jin sulolasi tomonidan qirolliklarni birlashtirgunga qadar davom etadi.

Ishonchlilik

Romandagi tarixiy jarayon juda ko'p fantastika bilan uyg'unlashgan.

Luo Guanzhong ko'pincha o'z qahramonlariga shaxsiy tomonlama baho beradi. Ularni o'zboshimchalik bilan ijobiy va salbiy qahramonlarga ajratadi.

Qahramonlarning tasvirlari ularning adabiy obrazlariga to'liq mos kelmaydi, ammo romanning mashhurligi ularning xalq xotirasida aniq obrazlari sifatida o'rnatilishiga olib keldi. Bunga Xitoy an'anaviy teatrida "Uch qirollik" sahnalaridan faol foydalanish xizmat qildi.

Nashrlar

Xitoyda

Luo Guanzhong romanining birinchi nashri ( yog'och naqshlar usulida) 1494 yilga to'g'ri keladi va keyingi besh asr davomida u doimiy ravishda mashhurlik cho'qqisida qoldi. Butun xitoy adabiyoti tarixida hech qaysi roman bunchalik ko‘p qayta nashr etilganidan dosh bera olmagan. Romanni hamma o'qiydi: imperatordan tortib, ijtimoiy quyi tabaqa vakillarigacha.

Chet el Yevropada

Shuningdek, u Yevropada tarjima qilingan birinchi xitoy romanlaridan biri hisoblanadi. Xitoy madaniyatini tushunishga va Xitoy tarixini o'rganishga intilayotgan chet elliklar ko'pincha klassik Konfutsiy Besh asari bilan bir qatorda ushbu maxsus romanga murojaat qilishadi.

Rossiyada

Romanning yog'och naqshidan yasalgan birinchi nashri 1821 yilda Rossiyada paydo bo'lgan, uni Pekinda Rossiyaning ma'naviy missiyasiga tayinlangan Tashqi ishlar vazirligining Osiyo bo'limi xodimi E. F. Timkovskiy maxsus sotib olgan. Unda “Uch podshohlik tarixi” nomi bor edi.

1954 yilda "Uch podshohlik" romani birinchi marta rus tiliga V. A. Panasyuk tomonidan tarjima qilingan va sinolog B. L. Riftin sharhlari asosida nashr etilgan.

Rus tilidagi nashrlar

Lo Guan Chung . Uch qirollik: 2 jildlik roman / Per. V. A. Panasyuk, tahrir. V. S. Kolokolova . Tayyorgarlik. matn, so'zboshi va sharh. B. L. Riftina. - M .: Davlat badiiy adabiyot nashriyoti, 1954. - 1584 b. - Tyr. 30 000 nusxa
Lo Guan Chung . Uch qirollik / Per. V. A. Panasyuk, tahrir. S. Xoxlova (qisqartirilgan). Tayyorgarlik matn, so'zboshi va sharh. B. L. Riftina. - M .: Badiiy adabiyot, 1984. - 792 b. - Tyr. 50 000 nusxa
Lo Guan Chung . Uch qirollik: 2 jildlik roman / Per. V. A. Panasyuk, tahrir. V. S. Kolokolova. Muqaddima L. N. Menshikov . - Riga: Polaris, 1997. - 1580 p. - Xitoy adabiyotining yangi kutubxonasi seriyasi. - Tyr. 1000 nusxa - ISBN 5-88132-276-2 .
Lo Guan Chung . Uch qirollik: 2 jildlik roman / Per. V. A. Panasyuk, tahrir. V. S. Kolokolova. Tayyorgarlik. matn, so'zboshi va sharh. B. L. Riftina. - Sankt-Peterburg: Nauka, 2014. - 1664 p. — “Xitoy adabiyoti kutubxonasi” turkumi. - Tyr. 1000 nusxa — ISBN 978-5-02-038386-9 .

Ekran moslamalari

" Uch qirollik haqidagi ertak " (televidenie) - Xitoy, 1990-1994
"Uch qirollik" (televidenie) - rejissyor. Gao Xixi (Xitoy, 2010).

Boshqa syujetlar

" Uch qirollik: Ajdahoning yuksalishi " - rejissyor. Daniel Li (Janubiy Koreya, Xitoy, Gonkong, 2008 yil).
" Qizil qoyadagi jang " - rejissyor. Jon Vu (Xitoy, Gonkong, Janubiy Koreya, Yaponiya, 2008 yil).
" Yo'qotilgan qotil ustasi " - rejissyor. Alan Mak, Feliks Chung (Xitoy, Gonkong, 2011 yil).
" Qotillar " - rejissyor. Chjao Linshan (Xitoy, 2012).

va boshq.

Sm. shuningdek

Uch qirollik haqidagi yozuvlar

Eslatmalar

↑ Luo, Guanzhong, attributed to, translated from the Chinese with afterword and notes by Moss Roberts. Three Kingdoms: A Historical Novel. Berkeley; Beijing: University of California Press; Foreign Languages Press, 1991. ISBN 0520068211.
↑ Kim, Hyung-eun „(Review) Historical China film lives up to expectations“. Korea JoongAng Daily (2008-yil 11-iyul). — „The Romance of the Three Kingdoms is comparable to the Bible in East Asia. It’s one of the most-read if not, the most-read classics in the region.“. 2011-yil 25-dekabrda asl nusxadan arxivlangan.
↑ Shoji, Kaori „War as wisdom and gore“. The Japan Times (2008-yil 6-noyabr). — „In East Asia, Romance is on par with the works of Shakespeare... in the same way that people in Britain grow up studying Hamlet and Macbeth.“. 2021-yil 2-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 1-iyun.
↑ Mirroring the Past: The Writing and Use of History in Imperial China. Honolulu: University of Hawaii Press, 2005 — 86-bet. ISBN 0824829131.
↑ Herbert Giles. A History of Chinese Literature. London: W. Heinemann, 1901 — 277-bet. „If a vote were taken among the people of China as to the greatest among their countless novels, the Story of the Three Kingdoms would indubitably come out first.“

Adabiyot

Саньго яньи / Рифтин Б. Л. // Духовная культура Китая: энциклопедия: в 5 т. + доп. / Гл. ред. М. Л. Титаренко; Ин-т Дальнего Востока. — М. : Вост. лит., 2008. — Т. 3: Литература. Язык и письменность. — С. 384-388. — 855 с. — ISBN 5-02-018429-2.
Желоховцев А. Н. Новые разыскания о Ло Гуаньчжуне // Проблемы Дальнего Востока. — 1999. — № 2. — С.132-140.
Рифтин Б. Л. Историческая эпопея и фольклорная традиция в Китае: Устные и книжные версии «Троецарствия». — М.: Наука, 1970. — 482 с.
Рифтин Б. Л. Теория китайского романа: «Правила чтения „Троецарствия“» Мао Цзун-гана // Памятники литературной мысли Востока. — М.: ИМЛИ РАН, 2004. — 464 с. — С.335-382. — ISBN 5-9208-0205-7
Рифтин Б. Л. Эпопея «Троецарствие» в иллюстрациях XVI—XVII вв. // Слово и мудрость Востока. — М.: Наука, 2006. — 582 с. — С.365-388. — ISBN 5-02-033863-X

Havolalar

Rus tilida uch qirollik
Audiokitob (onlayn) - rus tilida "Uch qirollik" (o'yin vaqti - 34 soat)

[roberts940-1] Luo, Guanzhong, attributed to, translated from the Chinese with afterword and notes by Moss Roberts. Three Kingdoms: A Historical Novel. Berkeley; Beijing: University of California Press; Foreign Languages Press, 1991. ISBN 0520068211.

[2] Kim, Hyung-eun „(Review) Historical China film lives up to expectations“. Korea JoongAng Daily (2008-yil 11-iyul). — „The Romance of the Three Kingdoms is comparable to the Bible in East Asia. It’s one of the most-read if not, the most-read classics in the region.“. 2011-yil 25-dekabrda asl nusxadan arxivlangan.

[3] Shoji, Kaori „War as wisdom and gore“. The Japan Times (2008-yil 6-noyabr). — „In East Asia, Romance is on par with the works of Shakespeare... in the same way that people in Britain grow up studying Hamlet and Macbeth.“. 2021-yil 2-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 1-iyun.

[4] Mirroring the Past: The Writing and Use of History in Imperial China. Honolulu: University of Hawaii Press, 2005 — 86-bet. ISBN 0824829131.

[5] Herbert Giles. A History of Chinese Literature. London: W. Heinemann, 1901 — 277-bet. „If a vote were taken among the people of China as to the greatest among their countless novels, the Story of the Three Kingdoms would indubitably come out first.“

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]