Pous Paulus III
| Pous Paulus III | |
|---|---|
_-_National_Museum_of_Capodimonte.jpg)
| |
| |
| Geboortenaam | Alessandro Farnese |
| Pontifikaat begin | 13 Oktober 1534 |
| Pontifikaat eindig | 10 November 1549 |
| Voorganger | Clemens VII |
| Opvolger | Julius III |
| Gebore | 29 Februarie 1468 Canino, Italië |
| Sterf | 10 November 1549 Rome, Italië |
| Ander pouse genaamd Paulus | |
Paulus III was die 220ste pous van die Rooms-Katolieke Kerk van 1534 tot 1549. Hy het pouslike troon bestyg in die era na die plundering van Rome in 1527 en die begin van die Reformasie. Tydens sy bewind begin die Kontrareformasie met die stigting van nuwe ordes soos die Jesuïete. Hy roep die Konsilie van Trente byeen in 1545. Hy was 'n beskermheer van die kunste en het veral nepotisme gebruik om sy mag en die van sy familie uit te brei.
Biografie
[wysig | wysig bron]Pous Paulus III[1] is gebore as Alessandro Farnese op 29 Februarie 1468 in Canino, Italië. Hy was die oudste seun van Pier Luigi Farnese en sy vrou Giovanna Caetani. Guillia (die skone) Farnese was sy suster en Pous Bonifatius VIII was ook 'n lid van die Caetani familie. Die Farnese familie was reeds belangrik toe hy aan die bewind gekom het, maar hy het die rykdom en aansien van die familie aansienlik versterk. Alessandro word opgelei aan die Universiteit van Pisa en aan die hof van Lorenzo de' Medici. Op 20 September 1493 benoem Pous Alexander VI hom as kardinaal. Op 28 Maart 1509 word hy biskop van Parma, op 15 Junie 1519 biskop van Frascati waar hy op 2 Julie 1519 as biskop gewy word. Op 9 Desember 1523 word hy biskop van Palestrina, op 29 Desember 1523 biskop van Sabina en op 20 Mei 1524 biskop van Porto en Santa Rufina. Onder Pous Clemens VII word hy op 15 Junie 1524 kardinaal-biskop van Ostia en dekaan van die kollege van kardinale. Op 13 Oktober 1534 volg hy Pous Clemens VII op en word gekroon op 3 November 1534 deur kardinaal Innocenzo Cibo. Hy regeer tot sy dood op 10 November 1549 en word opgevolg deur Pous Julius III. Die naam ‘Paulus’ beteken 'die kleintjie'.
Pontifikaat
[wysig | wysig bron]Pous Paulus III[2] het vier buite-egtelike kinders gehad voordat hy pous geword het. Die kind van sy minnares Silvia Ruffini, Pier Luigi Farnese het hy hertog van Parma gemaak. Die drie ander se name was Ranuccio, Constanza en Paolo. By sy eerste optrede as pous op 18 Desember 1534 benoem hy sy kleinseuns Alessandro Farnese en Guido Ascano Sforza tot kardinaal hoewel hulle slegs veertien en sestien jaar oud was.
Beskermheer van die kunste
[wysig | wysig bron]Tydens pous Paulus se bewind het Michelangelo die "Laaste Oordeel' in die Sixtynse kapel in 1541 voltooi. Hy het ook die Farnese paleis in die sentrum van Rome laat bou. Aanvanklik was Antonio da Sang junior die argitek, maar later het Michelangelo oorgeneem en die bouwerk is deur Giacomo della Porta voltooi. Hy het ook die "Villa Farnese" in Caprarola laat bou. Hy gee ook aan Michelangelo die opdrag vir sy fresko's "Kruisiging van Petrus" en "Bekering van Paulus". Die Venesiese skilder Titiaan skilder in 1543 'n portret van die pous en ook die bekende portret van die pous met sy kleinseuns kardinaal Alessandro en hertog Ottavio Farnese. Hy gee Michelangelo opdrag om die bronsbeeld van keiser Marcus Aurelius na die Capitoline heuwel te verskuif, waar dit die middelpunt van die piazza Campidoglio sou word.
Pouslike politiek
[wysig | wysig bron]Op 2 Junie 1536 vaardig die pous 'n bul uit om 'n konsilie in Mantua in 1537 byeen te roep. Die Duitse Protestante state wou egter nie deelneem en die hertog van Mantua het sake ook bemoeilik. Die pous het die konsilie eers vir 'n jaar uitgestel en later heeltemal afgestel. Op 29 Mei 1537 publiseer Paulus die bul "Sublimus Dei" teen die praktyk om die inheemse volke van die Amerikas (Indiane) tot slawe te maak. In 1536 stel die pous 'n kommissie aan wat die kerk se administrasie ondersoek het. In 1537 publiseer die kommissie sy verslag "Concilium de emendenda ecclesia". Dit het groot wantoestande in die kurie, die kerkadministrasie en publieke aanbidding aan die kaak gestel. Hoewel die pous probeer het om die toestande te verbeter, het dit geen of weinig gevolg gehad nie. Op 21 Julie 1542 stig pous Paulus III deur sy bul "Licet ab initio" die "Congregatio Romanae et Universalis Inquisitiones" wat die Inkwisisie sentraliseer.
Die pous wou sy kleinseun Ottavio Farnese graag hertog van Camerino maak. Hy het die hertogdom in 1540 ontneem van die hertog van Urbino. Hy het ook die belasting druk skerp verhoog. Dit het aanleiding gegee tot oproerigheid in die kerklike staat. Perugia wou onafhanklik word, maar word onderdruk deur Paulus se seun Pier Luigi Farnese. Die burgers van Colonna is verslaan en Ascanio is onder die pouslike ban geplaas.
Op 27 September 1540 is die orde van die Jesuïete onder leiding van Ignatius van Loyola goedgekeur met die bul "Regimini militantis ecclesiae". Die orde sou late 'n baie groot invloed kry in die kontrareformasie.
Die Reformasie
[wysig | wysig bron]Op aandrang van keiser Karel V het die pous kardinaal Morone na Hagenau en Worms gestuur vir samesprekings in 1540. In 1541 het kardinaal Contarini die konferensie van Regensburg gelei. Die bekende frase "slegs deur geloof word ons gered" is deur Contarini en die konferensie vasgelê. Dit het egter ook die Roomse leer oor "goeie werke" bevat. In Rome het die konsistorie van 27 Mei 1541 dit verwerp en Martin Luther wou dit ook nie aanvaar nie omdat dit nie aangedui het dat die Kerk voorheen sou fouteer het. Dit het tot die finale breuk met die Protestantisme gelei. Die keiser het egter nog nie opgegee nie en opnuut aangedring op 'n konsilie. Op 15 Maart 1545 na verskeie vertragings word die konsilie van Trente uiteindelik byeengeroep deur die bul "Laetere Hierusalem". Die eerste sessie van die konsilie het op 13 Desember 1545 plaasgevind en die laaste op 13 Maart 1547.
Die keiser het volgehou om Protestantisme te onderdruk. In Keulen het die pous Hermann von Wied geëkskommunikeer op 16 April 1546 en die keiser het Hermann gedwing om af te tree in Februarie 1547. Die Protestante stede van die Schmalkaldiese Liga is onderdruk en met sy oorwinning in die Slag van Muhlberg op 24 April 1547 het Karel die suide van Duitsland grotendeels herwin vir die Katolisisme
Op 17 Desember 1537 plaas die pous koning Hendrik VIII van Engeland onder 'n interdik, wat aanleiding gee tot die totstandkoming van die Anglikaanse Kerk.
Die kollege van kardinale
[wysig | wysig bron]Pous Paulus III het 71 nuwe kardinale aangestel in 12 konsistories.
Die konsistorie van 18 Desember 1534
[wysig | wysig bron]- Alessandro Farnese, junior, kardinaal-nepoot, verkose biskop van Parma.
- Guido Ascanio Sforza di Santa Fiora, kardinaal-nepoot, verkose biskop van Montefiascone.
Die konsistorie van 21 Mei 1535
[wysig | wysig bron]- Nikolaus von Schönberg, aartsbiskop van Capua.
- Girolamo Ghinucci, biskop van Worcester, Engeland
- Giacomo Simoneta, biskop van Pesaro.
- John Fisher, biskop van Rochester, Engeland.
- Jean du Bellay, biskop van Parys, Frankryk.
- Gasparo Contarini, Venesiese edelman.
- Marino Ascanio Caracciolo, biskop van Catania, Sisilië.
Die konsistorie van 22 Desember 1536
[wysig | wysig bron]- Gian Pietro Carafa, aartsbiskop van Chieti. (later Pous Paulus IV)
- Giovanni Maria Ciocchi del Monte, aartsbiskop van Manfredonia. (later Pous Julius III)
- Ennio Filonardi, biskop van Veroli.
- Jacopo Sadoleto, biskop van Carpentras, Frankryk.
- Cristoforo Giacobazzi, biskop van Cassano.
- Charles de Hémard de Denonville, biskop van Mâcon, Frankryk.
- Rodolfo Pio, biskop van Faenza.
- Reginald Pole, apostoliese protonotarius.
- Rodrigo Luis de Borja y de Castre-Pinós, nasaat van Pous Alexander VI, priester van Rome.
- Girolamo Aleandro, aartsbiskop van Brindisi en Oria.
- Niccolò Caetani, apostoliese protonotarius.
Die konsistorie van 18 Oktober 1538
[wysig | wysig bron]- Pedro Sarmiento, aartsbiskop van Compostela, Spanje.
Die konsistorie van 20 Desember 1538
[wysig | wysig bron]- Juan Álvarez de Toledo, O.P., biskop van Burgos.
- Pedro Fernández Manrique, biskop van Córdoba, Spanje
- Robert de Lénoncourt, biskop van Châlons, Frankryk.
- David Beaton, biskop van Mirepoix, Frankryk, ambassadeur in Frankryk.
- Ippolito II d'Este, verkose aartsbiskop van Milaan.
- Pietro Bembo, senator van Venesië.
Die konsistorie van 19 Desember 1539
[wysig | wysig bron]- Federico Fregóso, aartsbiskop van Salerno.
- Pierre de La Baume, biskop van Geneve.
- Antoine Sanguin de Meudon, biskop van Orléans.
- Uberto Gàmbara, biskop van Tortona.
- Pierpaolo Parisio, biskop van Nusco.
- Marcello Cervini, biskop van Nicastro, later Pous Marcellus II.
- Bartolomeo Guidiccioni, biskop van Teramo.
- Ascanio Parisani, biskop van Rimini.
- Dionisio Neagrus Laurerio, O.S.M., generaal van die Orde van die dienaars van Maria.
- Enrique de Borja y Aragón, nasaat van Pous Alexander VI, verkose biskop van Squillace.
- Giacomo Savelli, apostoliese protonotarius.
- Miguel da Silva, biskop van Viseu, Portugal.
Die konsistorie van 2 Junie 1542
[wysig | wysig bron]- Giovanni Girolamo Morone, biskop van Modena.
- Marcello Crescenzi, biskop van Marsico.
- Giovanni Vincenzo Acquaviva d'Aragona, biskop van Melfi.
- Pomponio Cecci, biskop van Sutri en Nepi.
- Roberto Pucci, biskop van Pistoia.
- Tommaso Badia, O.P., meester van die Heilige Paleis.
- Gregorio Cortese, O.S.B., kongregasie van Sint Giustino van Padua.
- Cristoforo Madruzzo, prins-biskop van Trente.
Die konsistorie van 19 Desember 1544
[wysig | wysig bron]- Gaspar de Ávalos de la Cueva, aartsbiskop van Compostela.
- Francisco Mendoza de Bobadilla, biskop van Coria, Spanje.
- Bartolomé de la Cueva y Toledo, priester van Segovia, Spanje.
- Georges d'Armagnac, biskop van Rodez, ambassadeur van koning Frans I van Frankryk in Rome.
- Jacques d'Annebaut, biskop van Lisieux, Frankryk.
- Otto Truchsess von Waldburg, biskop van Augsburg, Beiere.
- Andrea Cornaro, verkose biskop van Brescia.
- Francesco Sfondrati, aartsbiskop van Amalfi.
- Federico Cesi, biskop van Todi, broer van kardinaal Paolo Emilio Cesi.
- Durante Duranti, biskop van Cassano.
- Niccolò Ardinghelli, biskop van Fossombrone.
- Girolamo Recanati Capodiferro, verkose biskop van Sint-Jean de Maurienne.
- Tiberio Crispo, verkose biskop van Sessa Aurunca.
Die konsistorie van 16 Desember 1545
[wysig | wysig bron]- Pedro Pacheco de Villena, biskop van Jaén.
- Georges II d'Amboise, aartsbiskop van Rouen, Frankryk.
- Henrique de Portugal, aartsbiskop van Evora, Portugal.
- Ranuccio Farnese, O. S. Io. Hieros., administrateur van die gemeente van Napels.
Die konsistorie van 27 Julie 1547
[wysig | wysig bron]- Charles I de Guise de Lorraine, aartsbiskop van Reims, Frankryk.
- Giulio della Rovere, priester van Urbino.
Die konsistorie van 9 Januarie 1548
[wysig | wysig bron]- Charles II de Bourbon-Vendôme, verkose biskop van Saintes, Frankryk.
Die konsistorie van 8 April 1549
[wysig | wysig bron]- Girolamo Verallo, aartsbiskop van Rossano.
- Giovanni Angelo de' Medici, aartsbiskop van Ragusa. Later Pous Pius IV
- Filiberto Ferrero, biskop van Ivrea.
- Bernardino Maffei, verkose biskop van Massa Maritima.
Bulle, Ensiklieke en Dekrete
[wysig | wysig bron]- 29 Mei 1537 – Sublimus Dei – Teen die verslawing van die Indiane.
- 28 Oktober 1538 – In apostolatus culmine – Oprigting van die Universiteit van Santo Domingo op Hispaniola.
- 27 September 1540 – Regimini militantis ecclesiae – Oprigting van die Jesuïte.
- 21 Julie 1542 – Licet ab initio – Stigting van die Congregatio Romanae et Universalis Inquisitiones.
- 15 Maart 1545 – Laetere Hierusalem – Oproep na die konsilie van Trente.
Bibliografie
[wysig | wysig bron]- Duff, Eamon (2001). Saints and Sinners: A History of the Popes, Yale University Press. ISBN 0-300-09165-6.
- Maxwell-Stuart, P. G. (2002). Chronicle of the Popes: The Reign-by-Reign Record of the Papacy from St. Peter to the Present, Thames & Hudson. ISBN 0-500-01798-0.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Paul III. (2008). Encyclopædia Britannica. Deluxe Edition. Chicago: Encyclopædia Britannica.
- ↑ Loughlin, J. (1911). Pope Paul III. In The Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company. Besoek Oktober 19, 2009 by: http://www.newadvent.org/cathen/11579a.htm
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
- CE Inskrywing in die Catholic Encyclopedia (Engels)
- CF Inskrywing in die Catholic Forum (Engels)
- Inskrywing in die Catholic Hierarchy (Engels)
- BBKL Inskrywing (met Literatuurverwysings) in die Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (Duits)
- PTA Inskrywing in "Popes through the Ages" deur J. Brusher S.J. (Engels)
- Bulle 'n Databasis van pouslike ensiklieke, dekrete en bulle (in Engels)
- VH Inskrywing in die Vatican History (in Duits).
- CA Inskrywing in die "Cardinals of the Holy Roman Church".
 |
Wikimedia Commons bevat media in verband met Paulus III. |
Nota
[wysig | wysig bron]Saamgestel en vertaal uit die Nederlandse, Engelse, Duitse en Franse wikipedia en aangevul uit ander bronne soos aangedui.
Opvolging
[wysig | wysig bron]| Voorafgegaan deur Clemens VII |
Pous (Pontifex Maximus) 1534 – 1549 |
Opgevolg deur Julius III |
| Voorafgegaan deur Philipp von Luxemburg |
Kardinaal-biskop van Frascati 1519 – 1523 |
Opgevolg deur Antonio Maria Ciocchi del Monte |
| Voorafgegaan deur Niccolo Fieschi |
Kardinaal-biskop van Porto 1523 – 1523 |
Opgevolg deur Antonio Maria Ciocchi del Monte |
| Voorafgegaan deur Francesco Soderini |
Kardinaal-biskop van Palestrina 1523 – 1523 |
Opgevolg deur Antonio Maria Ciocchi del Monte |
| Voorafgegaan deur Niccolo Fieschi |
Kardinaal-biskop van Sabina 1524 – 1524 |
Opgevolg deur Antonio Maria Ciocchi del Monte |
| Voorafgegaan deur Niccolo Fieschi |
Kardinaal-biskop van Ostia 1524 – 1534 |
Opgevolg deur Giovanni Piccolomini |
| Voorafgegaan deur Niccolo Fieschi |
Karinaal-dekaan 1524 – 1534 |
Opgevolg deur Giovanni Piccolomini |
Basis-URL: en:Pope Paul III
Normdata  |
|
|---|