Xoşutlar

Xoşutlar (monq. Хошууд)—Oyratların etnoqrafik qrupu.

Tarixi

Onlar Monqolustanda, Çində, Uyğurustanda və digər məkanlarda yaşayırlar. Tarixən Çingiz xanın avanqard hissələrində xidmət ediblər. Xanın şəxsi qvardiyası Keşikə cəlb olan qüvvələrin əsas hissəsi onlar idilər.

Bir diplomat olan Yevgeni Schuyler Türküstan adlı əsərində, Xoşutlardan söz edir. Faruk Sümərin görüşünü qismən dəstəkləyən müəllif, onların Monqol boyundan olduğunu söyləyir:

“Çingiz xanın xələfləri ilə apardığı hakimiyət mücadilələri sırasında Cunqarya (Yarış ovası) üç qüvvətli Monqol qəbilələrinin savaş alanıydı. Bunlar, Çoroslar (Çoros), Xoşutlar və (Turgot)Turqutlardı”.^[1]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

↑ Eugene Schuyler. Türkistan. Tərcümə Fidəvs və Halil Çətin. Paradigma Yayıncılık, 2007. Səh. 501, 503, 508, 534, 535, 536

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Monqol tayfa və xalqları
Protomonqollar	Dunhu qrupu — Jujanlar \| Kidanlar (Xitaylar) \| Tatabılar \| Syanbilər (Muyunlar, Tabğaclar) \| Tufalar \| Tuyxunlar \| Sifular \| Uxuan \| Xi \| Şiveylər
Tarixi	Nirun-Monqollar qrupu — Barlaslar \| Borucigin \| Tayciutlar \| Çonoslar \| Besutlar Darlekin-Monqollar qrupu — Unqiratlar \| Olxonutlar \| Uryanxatlar başqaları — Barqutlar \| Cəlairlər \| Kereitlər \| Manqıtlar \| Merkitlər \| Naymanlar \| Oyratlar \| Tumatlar \| Onqutlar \| Tatarlar \| Xataginlər
Buryatlar	Əsas Buryatlar — Bulaqatlar \| Xonqodorlar \| Xorinslər \| Exiritlər \|\| etnoərazi qrupları — Agin \| Alar \| Balaqan \| Barquzin \| Verxolen \| Zakamen \| İdin \| Kudarin \| Kudin \| Aşağı udin \| Okin \| Olxon \| Onon \| Tunkin \| Selingin Barqutlar¹ \|\| xalxa/buryatlar — Sartullar \| Sonqollar \|\| buryatdilli qeyri-monqollar — Soyotlar
Şimal monqolları	Dariqanqa \| Xalxalar \| Xotoqoytlar \| Eljiginlər
Cənub monqolları	Avqa \| Avqanarlar \| Aoxinlər \| Aruxorçinlər \| Baarinlər¹ \| Qorloslar \| Darxanlar \| Calaytlar \| Carutlar¹ \| Durben-xuxetlər \| Durbetlər \| İx-myanqanlar \| Mataylar \| Mu-myanqatlar \| Naymanlar \| Onnyutlar¹ \| Ordosslar \| Sunnilər¹ \| Tumetlər¹ \| Uzumçinlər¹ \| Uratlar \| Xarçinlər¹ \| Xeşiqtenlər¹ \| Xorçinlər¹ \| Xuçitlər¹ \| Çaxarlar \| Çipçinlər
Qərb monqolları (Oyrotlar)	Bayatlar \| Buzavlar \| Dörbətlər¹ \| Zaxçinlər \| Kalmıklar \| Myanqatlar \| Ölətlər¹ \| Sart-Kalmaklar \| Soqvo-ariglər \| Turqutlar¹ \| Xoytlar \| Xoşutlar (Kukunor xoşutları / Deed monqol¹) \| Çoroslar oyrotdilli qeyri-monqollar — Darxatlar \| Uryanxayslar \| Xotonlar \| Saatanlar
Baoan \| Sarı uyğurlar \| Daurlar \| Dunsyanlar \| Sıçuan monqolları \| Moğollar \| Monqorlar \| Xamniqanlar
Katso / Yunnan monqolları¹ \| İrandillilər — Həzaralar \| Moğollar \| Çaroymaqlar (Cəmşidilər, Taymanilər, Teymurilər, Firuzkuhilər) ¹ bir hissəsi və ya bütünlüklə Çində yaşayan və "Çin monqolları" adı altında birləşdirilən etnoslar.

Monqol tayfa və xalqları
Protomonqollar	Dunhu qrupu — Jujanlar \| Kidanlar (Xitaylar) \| Tatabılar \| Syanbilər (Muyunlar, Tabğaclar) \| Tufalar \| Tuyxunlar \| Sifular \| Uxuan \| Xi \| Şiveylər
Tarixi	Nirun-Monqollar qrupu — Barlaslar \| Borucigin \| Tayciutlar \| Çonoslar \| Besutlar Darlekin-Monqollar qrupu — Unqiratlar \| Olxonutlar \| Uryanxatlar başqaları — Barqutlar \| Cəlairlər \| Kereitlər \| Manqıtlar \| Merkitlər \| Naymanlar \| Oyratlar \| Tumatlar \| Onqutlar \| Tatarlar \| Xataginlər
Buryatlar	Əsas Buryatlar — Bulaqatlar \| Xonqodorlar \| Xorinslər \| Exiritlər \|\| etnoərazi qrupları — Agin \| Alar \| Balaqan \| Barquzin \| Verxolen \| Zakamen \| İdin \| Kudarin \| Kudin \| Aşağı udin \| Okin \| Olxon \| Onon \| Tunkin \| Selingin Barqutlar¹ \|\| xalxa/buryatlar — Sartullar \| Sonqollar \|\| buryatdilli qeyri-monqollar — Soyotlar
Şimal monqolları	Dariqanqa \| Xalxalar \| Xotoqoytlar \| Eljiginlər
Cənub monqolları	Avqa \| Avqanarlar \| Aoxinlər \| Aruxorçinlər \| Baarinlər¹ \| Qorloslar \| Darxanlar \| Calaytlar \| Carutlar¹ \| Durben-xuxetlər \| Durbetlər \| İx-myanqanlar \| Mataylar \| Mu-myanqatlar \| Naymanlar \| Onnyutlar¹ \| Ordosslar \| Sunnilər¹ \| Tumetlər¹ \| Uzumçinlər¹ \| Uratlar \| Xarçinlər¹ \| Xeşiqtenlər¹ \| Xorçinlər¹ \| Xuçitlər¹ \| Çaxarlar \| Çipçinlər
Qərb monqolları (Oyrotlar)	Bayatlar \| Buzavlar \| Dörbətlər¹ \| Zaxçinlər \| Kalmıklar \| Myanqatlar \| Ölətlər¹ \| Sart-Kalmaklar \| Soqvo-ariglər \| Turqutlar¹ \| Xoytlar \| Xoşutlar (Kukunor xoşutları / Deed monqol¹) \| Çoroslar oyrotdilli qeyri-monqollar — Darxatlar \| Uryanxayslar \| Xotonlar \| Saatanlar
Baoan \| Sarı uyğurlar \| Daurlar \| Dunsyanlar \| Sıçuan monqolları \| Moğollar \| Monqorlar \| Xamniqanlar
Katso / Yunnan monqolları¹ \| İrandillilər — Həzaralar \| Moğollar \| Çaroymaqlar (Cəmşidilər, Taymanilər, Teymurilər, Firuzkuhilər) ¹ bir hissəsi və ya bütünlüklə Çində yaşayan və "Çin monqolları" adı altında birləşdirilən etnoslar.

Tarixi

İstinadlar

Xarici keçidlər

Naviqasiya menyusu

Axtar