Paolo Giovio

Paolo Giovio

Monumant da Paolo Giovo gant Francesco da Sangallo, en iliz-veur San Lorenzo di Firenze e Firenze.

Paolo Giovio, pe Paulo Jovio, a oa ganet war lez lenn Como, e Lombardia, en Italia d'an 19 a viz Ebrel 1483, ha marvet e Firenze d'an 11 a viz Gwengolo 1552, a oa ur medisin, istorour, hag eskob italian. Gallekaet e vez e anv gant ar C'halloued, a ra Paul Jove anezhañ.

E vuhez

Eus e yaouankiz n'ouzer ket kalz a dra. E Como e oa ganet. Krediñ a reer e oa e dud eus an Isola Comacina, an enezenn e lenn Como. Noter e oa e dad, marvet war-dro 1500. E vreur Francesco Giovio, lenneg hag istorour, a reas war-dro e zeskadurezh. Troet e oa gant al lennegezh met kaset e voe da skol-veur Padua da studiañ medisinerezh, ha diplomet e voe e 1511.

Labourat a reas evel medisin e Como met pa deuas ar vosenn da Gomo ez eas da Roma da chom e 1513. Gant ar pab Leon X, ur Medici eus Firenze anezhañ, e voe roet dezhañ ar gador a gelenner Moral Philosophy ha goude hini Natural Philosophy eskol-veur Roma. Anvet e voe da varc'heg ivez gant ar pab. En amzer-se eo e krogas da skrivañ arnodskridoù istor, hag unan diwar-benn ar pab Leon X pa varvas.

E 1517 e voe anvet da vedisin personel gant ar c'hardinal Giulio di Giuliano de' Medici a vo anvet da bab goude evel Klemañs VII. Pa voe lakaet Roma en arigrap e 1527 e sikouras ar pab. E 1528 e voe anvet eskob Nocera de' Pagani. Skrivañ a reas un danevell eus kannadiezh Dmitry Gerasimov d'ar pab, ma kaver munudoù diwar-benn douaroniezh Moskovia. Beajiñ a reas neuze dre Europa evel diplomat ha resev a reas taolennoù digant rouaned ha tud uhel.

E 1536 e lakaas Giovio sevel ur palez war lez lenn Como, kinklet gant murlivadurioù Giorgio Vasari, ha gantañ e voe anvet Museo rak eno e tastume e boltredoù tud brudet. Pa varvas ar pab Klemañs VII ez eas war e leve.

E 1549 e voe nac'het outañ gant ar pab Paol III e envel da eskob Como. Mont a reas neuze da Firenze da chom hag eno eo e varvas e 1552.

E zastumad

Klask a rae kaoutlivadurioù ha kavout delwennoù kozh. Unan eus ar re gentañ e oa o kaout pezhioù eus ar Bed Nevez.

E oberenn

Skrivet en deus e latin dreist-holl, diwar-benn loened (pesked), buhezioù-tud, brezelioù, hervez doare oberourien an Henamzer (Ploutarc'hos, Caesar).

Oberoù

• 1524 De romanis piscibus. Skrid enlinenn: (B.N.F. Gallica) : http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k74828z.
• 1525 De legatione Basilii Magni Principis Moschoviae ad Clementem VII.
• 1531 Commentari delle cose de’ Turchi. Adembannet e latin e 1537.
• 1546 Elogia virorum litteris illustrium. Skrid enlinenn: (B.N.F., Gallica) : http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k111561p
• 1548 Descriptio Britanniae, Scotiae, Hyberniae et Orchadum.
• 1549 Vitae. Le vite di dicenove huomini illustri. Di dodici Visconti, & di Sforza, Duchi di Milano. Di Leone Decimo, & Adriano Sesto Pontefici. Di Pompeo Cardinal Colonna. Di Ferrante Davalo Marchese di Pescara. Del Gran Capitano. Et d'Alfonso Primo da Este, Duca terzo di Ferrara...
• 1550-52 Historiarum sui temporis ab a. 1494 ad a. 1547 libri XLV.
• 1556 Ragionamenti sopra i motti e i disegni d'arme e d'amore che comunemente chiamano Imprese.
• 1559 Dialogo dell'imprese militari et amorose di Monsignor Giovio Vescovo di Nocera
• 1559 Larii lacus descriptio, Venetiis.
• 1560 Vite Brevemente scritte d'huomini illustri di guerra
• 1605 Lettere volgari, raccolte dal Domenichi.

Levrlennadur

• Oman, Charles. A History of the Art of War in the Sixteenth Century. London: Methuen & Co., 1937.
• Zimmermann, T. C. Price. Paolo Giovio: The Historian and the Crisis of Sixteenth-Century Italy. Princeton, NJ: Princeton University Press, 1995.

Liammoù diavaez

• Article in the Catholic Encyclopedia
• Elogia Doctorum Virorum online (English translation, with life of Paulus Jovius)
• (la)Vita de Leonis X
• Elogia virorum litteris illustrium or Elogia doctorum virorum (1546)