Veyve

Finlandiya de veyve

Veyve rê tewr verni de camêrd u cıniye lazımi. Tabi Camêrd u cıniye ra lazımê ke pê bısinê. Normal de keyneke ya miyan de dew ra bena ya zi tay nezdiyan ra bena. Ê ke esti şınê keyneka xeribe xo rê vinenê. Ninan are de sinayış çınê bo se dezgiya veyvi mı het ke tay kemi manena. Çend zemani lacek u keyneke ra pê vinenê, pêra hes kenê. Dıma niyetê cı zeweco se may u pêrdê xo rê mesele kenê a. Kulturdê Zazayan de kışta laceki şına kışta keyneke. Wexto ke şınê veyn danê peyandê xo. Nê peyeyandê cı miyan de ded, em, deza, xalza, bıraza, bıray u way tey şınê keydê keyneke.

Keyna waşten de xo de şiranê zi benê, çıke qısey Zazaya esta, verêni vanê: Veri şirane, dıma veyve. Wext yeno keyneke waştışt. Piyê laceki mesele keno a. Pêrdê keyneke rê vano, niyetê mayê ameyayışi aşikaro. Ma ameyme ke keyna şıma bıwazime. Emırdê Allahi ya, qewıldê peyğemberi ya mayê keyna şıma lacdê xo rê wazenime. Piyê keyneke eks merdım niyo se keyneke dano, ya zi şıno marda keyneke rê vano, ya zi şıno keyneke rê bizat vano. Tayê cayan de pi kesi ra reza nêgêno. Nara tayê cayan de zi hetana rezay keyneke nêgêrê, kesi veyve nêkenê. Çıke ju fın keyneke laceki nêwazo se, waştedê xo ya remena. Qandê coy newke may u pi rezay keyneke gênê.

Bahdo dehway qelıni esta. Fına kışta laceki şınê keyê keyneke, qelıni bırnenê. Tabi qelın şarê ma qay vano ke tek peran rayo. Qelın teminatê keynekeyo. Çıke islam de mihr esto. Mihr wexto ke kes qelın bırneno se deyeno keyneke. Bahdo lacek bımıro se o mihr keyneke rê maneno. Mihr de çıçi ke belı kerdo se oyo. Mesela hewt xıltey altuni, goşarey, gıştaney u bilaziki belı kerdê se êdê bıdeyê keyneke. Şeriatdê İslami vano, merdey keyneke bımıro se, o mihr do bıdeyo keyneke. Şar vano sebeb, Alim zi vano ke: May u pi keyneke merdo se, keyneke bêkes menda, o mihr cı rê nefeqeyo. Sebebê mihriy cıniye sıtar kerdışo.

Veyve ra dıme

Ma zanime ke goniya gêncan gıriyena. Êyê nêşenê herunda xo de vınderê. İslam vano lacek ya zi keyneke resayiya se bızewecnê. İmkanê şıma çıniyo se, rebil alemin do keyey fıqaran do vırazo. Şar esto ke dewan ra geyreno, xo rê mınasıb keyna nêşenê bıvinê. No zi dewan de keyna nêmenda, ma rê keyna wedariyê. İslam fına vano ke, nasibdê kami esto se kedo şıro ay ser. Ke hezar keyna sera ravêro zi kedo fına şıro a keyneke ser. Qeder de çıçi ke nusneyayo se qedo ey bıvino. Piyê veyvıke u zamay roca veyvi nışan kenê. Verdê veyvi cıni mıni şınê hene. Heni dıma zi yenê keye u ê şıfaqeri şınê veyve. Kışta laceki bergiran ra (newke ereban ra şınê), heran ra u dewan ra şınê keyneke gênê u anê keye. Dıma mıla yeno mari bırneno. Na mesele zi tiya de qediyena.