Μουσείο της Αλεξάνδρειας
| Μουσείο της Αλεξάνδρειας | |
|---|---|
 | |
| Είδος | πρώην κτίριο ή κατασκευή και Museion |
| Χώρα | Αίγυπτος |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Το Μουσείο της Αλεξάνδρειας ήταν επιστημονικό-εκπαιδευτικό ίδρυμα στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Εκτός από το κτήριο το οποίο περιελάμβανε τη φημισμένη Βιβλιοθήκη,[1] ονομάζονταν έτσι και η εκεί εργαζόμενη χορεία των λογίων ανδρών, οι οποίοι διέτριβαν και σιτίζονταν με δημόσια δαπάνη. Ασχολείτο με την μελέτη και διδασκαλία των επιστημών και της φιλολογίας.
Ιστορική αναδρομή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στον αρχαίο ελληνικό κόσμο, ο όρος «Μουσείον» αναφέρεται σε ένα οίκημα αφιερωμένο στις τέχνες, όπου λάμβαναν χώρα δραστηριότητες σχετικές με τη μουσική, την ποίηση ή την φιλοσοφία. Μπορούσε επίσης να στεγάζει και βιβλιοθήκη ή συλλογή ιερών κειμένων.[2] Διάσημο παράδειγμα είναι η Ακαδημία του Πλάτωνα στην Αθήνα. Οι χώροι αυτοί καλούνταν Μουσεία επειδή θεωρούνταν υπό την προστασία των Μουσών, θεοτήτων συνυφασμένων με τις τέχνες και τις επιστήμες.
Ιδρυτής του Μουσείου της Αλεξανδρείας θεωρείται ο στρατηγός του Μ. Αλεξάνδρου και μετέπειτα βασιλιάς της Αιγύπτου Πτολεμαίος Α' ο Σωτήρ και επεκτάθηκε και εξωραΐστηκε από τον γιο του Πτολεμαίο Β΄ Φιλάδελφο,[3] παρέμεινε μετέπειτα υπό την εποπτεία της βασιλικής οικογένειας των Πτολεμαίων. Καταστράφηκε από πυρκαγιά επί Ιουλίου Καίσαρα και φαίνεται ότι σύντομα ανοικοδομήθηκε, διότι το συναντάμε και πάλι να ακμάζει επί Αδριανού, Αντωνίνου Ευσεβούς και Μάρκου Αυρηλίου. Ξανά καταστράφηκε επί Καρακάλλα, ο οποίος έδιωξε τους φιλοσόφους, κατάργησε την δημόσια σίτισή τους, και δήμευσε την περιουσία του μουσείου. Την επανόρθωσε ο Αλέξανδρος Σεβήρος και επαναλειτούργησε, παρήκμασε όμως και δεν βρήκε την παλαιά του αίγλη.
Περιγραφή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο γεωγράφος Στράβων μας παρέχει μια μαρτυρία για το Μουσείο στις μέρες του: «Μέρος των παλατιών είναι και το Μουσείο, το οποίο διαθέτει περίπατο[4] και εξέδρα[5] και έναν μεγάλο οίκο, στον οποίο βρίσκεται το κοινό τραπέζι των φιλολόγων, των ανδρών που είναι μέλη του Μουσείου. Αυτή η σύνοδος διαθέτει κοινή περιουσία και έναν ιερέα υπεύθυνο για το Μουσείο, τον οποίο διόριζαν παλαιότερα οι βασιλείς και σήμερα ο Καίσαρας.» Από τα λόγια του Στράβωνα είναι δυνατόν να υποθέσουμε ότι το Μουσείο βρίσκονταν στο Βρουχείο, δηλαδή στα ενδότερα βασίλεια.
Σύμφωνα με τον Βιτρούβιο ήταν απέραντο οικοδόμημα. Αν και το Μουσείο της Αλεξάνδρειας δεν περιελάμβανε συλλογή γλυπτικής και ζωγραφικής, όπως εκείνην που συγκέντρωσαν οι βασιλείς της Περγάμου, διέθετε ωστόσο αίθουσα αφιερωμένη στην ανατομία, καθώς και εγκαταστάσεις που εξυπηρετούσαν αστρονομικές παρατηρήσεις. Διέθετε μεγάλο άλσος με βοτανικούς και ζωολογικούς κήπους για μελέτη της φυσικής ιστορίας. Ο περίπατος ήταν κατάφυτος με δένδρα κάθε είδους που με την σκιά τους δρόσιζαν τους φιλοσόφους. Αντί για απλό μουσείο με την έννοια που είναι γνωστό από την Αναγέννηση και μετά, επρόκειτο για ένα ίδρυμα που φιλοδοξούσε να συγκεντρώσει μερικούς από τους επιφανέστερους λογίους και επιστήμονες του Ελληνιστικού Κόσμου.
Ανάμεσα στις μεγαλύτερες συνεισφορές του ιδρύματος είναι η συλλογή και διαφύλαξη μεγάλου μερους της αρχαιοελληνικής γραμματείας, από τον Όμηρο ως τον Ησίοδο, όπως τη γνωρίζουμε μέχρι σήμερα.
Σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Η σχέση των δύο ιδρυμάτων είναι ακόμη υπό αμφισβήτηση.
- ↑ Λήμμα Μουσείον στο «A Greek-English Lexicon» των Liddell & Scott.
- ↑ Δεν διαθέτουμε αρχαία πηγή που να αναφέρεται στην ίδρυση είτε του Μουσείου είτε της Βιβλιοθήκης. Βασιζόμαστε σε σχόλια του Βυζαντινού λόγιου Ιωάννη Τζέτζη, σε ένα έργο του σχετικά με τον Αριστοτέλη.
- ↑ Ένας ανοιχτός χώρος για περίπατο και συζήτηση.
- ↑ Το καμπύλο κάθισμα της εξέδρας προσφέρεται καλύτερα για ομαδική συζήτηση σε σχέση με ένα ίσιο παγκάκι.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Διονύσιος Οικονομόπουλος (1889). Αλεξανδρινός διάκοσμος, ήτοι, Πίνακες των εν Αλεξανδρεία ακμασάντων Ελλήνων και Ελληνιστών από της κτίσεως (331 π.Χ.) μέχρι της Αλώσεως αυτής (645 μ.Χ.) υπό των Αράβων: μετά εικόνων, χαρτών και επιγραφών. Εν Αλεξανδρεία: Τύποις της ελληνικής εφημερίδος Τηλεγράφου. σελίδες ριβ΄ - ριε΄ (pdf). Ανακτήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 2012.