Brontë familia

Brontë familia XIX. mendeko Ingalaterrako literaturan eragin handia izan zuen idazle familia izan zen. Partaide guztiak ezagunak badira, bereziki ospetsuak hiru ahizpa izan ziren: Charlotte (1816ko apirilaren 21ean jaioa), Emily (1818ko ekainaren 30ean jaioa) eta Anne (1820ko urtarrilaren 17an jaioa). Hirurak eleberrigileak eta poetak izan ziren, hasieran gizonezko izengoitiak erabiliz.^[1]

Hiru ahizpek eta bere anaia Branwellek irudimen handia garatu zuten narrazio gero eta konplexuagoak idazteko; horretan, ondo hezitako aita baten laguntza izan zuten. Heriotzarekin aurrez aurre jartzeak, lehenik bere amarena, eta gero bere bi ahizpa zaharrenena, sakonki markatu zituen eta eragin handia izan zuen bere lanetan.

Bere patu pertsonal tragikoek izugarri lagundu dute bere ospean eta, ondorioz, bere hurbileko senideenean. Desagertu ondoren, Ingalaterratik haratago hedatu zen ospe batek iraun zuen. Bere etxea, Hawortheko parrokia-etxea, Brontë Parsonage Museum, erromesaldi leku bihurtutako museoa bihurtu da: urtero mundu osoko ehunka mila bisitari hartzen ditu.^[2]

Partaideak

Familian kide hauek ziren:

Gurasoak eta ama aldeko izeba: Patrick Brontë, aita; Maria Brontë, ama; eta Elizabeth Branwell, izeba.
Bi ahizpa nagusiak, oso gazte hil zirenak: Maria Brontë, nagusia, eta Elizabeth Brontë, bigarrena.
Anaia-arreba idazleak: Charlotte Brontë, (Jane Eyre eleberriaren egilea); Emily Jane Brontë, (Gailur ekaiztsuak eleberriaren egilea); Patrick Branwell Brontë, Branwell, semea gisa ezaguna; eta Anne Brontë, (Agnes Grey eta The Tenant of Wildfell Hall eleberrien egilea). Beste bi neskak, Maria, nagusia, (1814-1825), eta Elizabeth, txikiena, (1815-1825) Cowan Bridge eskolan harrapatutako tuberkulosiz hil ziren.^[3]

Patrick Brontë, aita

Patrick Brontë (Emdale, Down konderria (egungo Ipar Irlanda); 1777ko martxoaren 17a- Haworth, Yorkshire; 1861ko ekainaren 7a) bera idazlea izan zen. Bereak dira Cottage Poems (1811) eta The Rural Minstrel (1814) liburuak, baita egunkarietako artikuluak, poemak eta liburuxkak ere.^[4]

Gizon kulto hori eskolara joan zen hamasei urte bete arte. Ikasketak finantzatzeko, gurasoek bi hektarea lur baino gehiago alokatu behar izan zituzten. Geroago eskola pribatu bat sortu zuen. Irakasle gisa lan egin zuen eta dirua aurreztea lortu zuen. Horri esker Cambridgeko St John 's College unibertsitatean sartzea lortu zuen. Hori ohiz kanpoko gertakaria da; izan ere, jatorri irlandarra eta apala zuenez, ohikoena Dublingo Trinity Collegen sartzea zatekeen, Cambridgeko Trinity Collegen adinako sonarekin, eta ez hain erakunde ospetsuan. Thomas Tighe bake-epaileak, parlamentari baten semea eta parlamentuko bi kideren senidea, Established Church of Irelandeko ministroa eta mugimendu ebanjelikoen jarraitzaileak, lagundu zion ere bai. Bere Bachelor of Arts titulua eskuratu ondoren, 1806ko abuztuaren 10ean, apaiz-anglikano ordenatu zen; diru asko ez zuten ikasle gehienek hori egiten zuten.

1812an, sei urte geroago, Maria Branwell ezagutu zuen. Maria Kornualleskoa zen. 1812ko abenduaren 29an ezkondu ziren eta sei seme-alabak izan zituzten. Familia 1820an Haworthko parrokia-etxean egokitu ziren. Etxe hori egun museoa da.

Patrick Brontëk apaiza gisa lan egin zuene, bikarioaren funtzioa betetzen. Bere maila "curate"arena zen. Arthur Wellesleyren, Wellingtongo lehen dukearen zale amorratua zen eta harek bezela bizitza osoa gorbata zuri handi bat eramango zuen, bere janzkeraren ezaugarria izanik. Brontë familia ideologikoki oso kontserbadorea zen, aitarengandik hasita. Haien ustez Aitasantua Satan bera zen eta, sarritan, elizaren gaien inguruko eztabaidetan parte hartu zuen, beti jarrera atzerakoiak defendituz. Elizabeth Gaskell idazleak gizon hipokondriako eta misantropo gisa deskribatu zuen. Dena dela, bere jarrera bere alabekin irekia izan zen: haien ikasketaz kezkatu zen eta Cowan Bridge eskolara bidali zituen.

Oso gazte alargun gelditu zen baina ez zuen lortu berriro ere ezkontzea. 84 zituelarik hil zen.

Maria Branwell, ama

Ama, Maria, Branwell jaiotzez, oso gazte hil zen, 38 urterekin, 1821ean. Seguruenik urdaileko minbiziak jota hil zen, bere gorakoei buruzko lekukotasunen arabera, nahiz eta minbizi ginekologikoa ere aipatu den. 1812ko abenduaren 29an ezkondu zen, 29 urte zituela, Charlotte ahizpa gazteenak Guiseleyko elizan egin zuen egun berean. Bere bizitasun, alaitasun eta gozotasunagatik da ezaguna. Metodista zen, oso erlijiosoa. Erlijioari buruzko tratatu bat idatzi zuen, The Advantages of Poverty in Religious Concerns ("Pobreziaren onurak jokabide erlijiosoan"), inoiz argitaratu ez zena. Brontë Parsonage Museumen ikusgai daude seme-alabekin egin zituen lan batzuk, esaterako abezedario batzuk. Oso oroitzapen beroa utzi zuen, batez ere senarrarengan eta seme zaharrarengan. Emilyk eta Annek irudi batzuk besterik ez zituzten, batez ere gaixo ohean sufritzen zuen ama batena.^[5]

Elizabeth Branwell, izeba

Elizabeth Branwell, Aunt ("izeba") Branwell, (Penzance, (Kornualles), Mariaren ahizpa nagusia zen eta Brontëen etxean irudi garrantzitsua izan zen batez ere Maria hil ondoren. Erlijio ikuspuntutik metodista, beti beltzez jantzita, haurren amaren papera bete zuen. Haurrei josten irakatsi zien, liburuak ematen zizkien eta, orokorrean, bere eragina izan zuen idazleengan. Tabako zalea zen eta, nahiz eta hare erlijio ideiak, oso pertsona atsegina eta alaia izan omen zen. Nolabait, bere bizitza propioa baztertu zuen hilobeei laguntzeko.

Ikasketen urteak

Txiki-txikitatik, Patrick Brontëren haurrek beren interesen erdigunean jartzen dute idazketa; hasieran, jolas bat bezala egiten dute, narrazioan dena ona dela ematen badu, kadeteek bakarrik dute beren pasioa egiteko askatasuna. Haur laukote hau "txundigarri" eta "madarikatu" gisa katalogatzen da, Yorkshireko parrokia-etxe txikiaren bakardadean, bere aitaren irudiaren inguruan; bere seme-alabak hazten diren bitartean, aitak hezkuntza formalago batez arduratzen da. Horregatik, 1824an, lau anai-arrebak Cowan Bridgen sartu ziren eskolan, fortuna gutxiko elizgizonen seme-alabentzat sortua. Eskola horren arautegia, metodoak eta ohiturak oso gogorrak ziren. Hurrengo urtean, Maria eta Elizabeth larriki gaixotu eta erretiratu ziren. Handik gutxira hil ziren. 1825eko maiatzaren 6an eta ekainaren 15ean Charlotte eta Emily ere Haworthera itzuli ziren. Bere bi ahizpak galtzearen trauma haien lanetan islatu zen.

Bizirik gelditu ziren anaia-arreben artean (Charlotte, Emily eta Anne, neskak, Branwell, mutila) nolabaitezko konplizitatea sortu zen. Aita kanpoan zebilen bitartean, hiru nesken eta anaiak irudimena lantzen zuten. Egoera haietan, aita kanpoan zegoenean, Tabitha Aykroyd "Tabby" izebarekin gelditzen ziren. Izebak bere lurraren kondairak eta ipuinak kontatzen zien.^[6]

Esperientzia hauek guztiek eragin handia izango zuten idazleengan eta haren libuetan sarritan islatuko ziren.

Brontë familia herri kulturan

Brontë familiaren historia erromantikoa lan askoren iturria izan da. Zineman, literaturan, musikan, familiak presentzia berezia izan du beti. Hemen adibide batzuk:

Literaturan

Catherynne M. Valente: The Glass Town Game (2017) eleberria.
Isabel Greenbergek Glass Town eleberri grafikoa 2020an aurkeztu zuen.
Laura Ramosek Infernales. La hermandad Brontë (Taurus) biografia 2019an aurkeztu zuen.^[7]

Zineman

Curtis Bernhardt zuzendariaren Devotion 1946ko filma.
Jean-Luc Godard zuzendariaren Week-end 1967ko filma.
André Téchiné zuzendariaren Les Sœurs Brontë 1979ko filma.
Spencer Maybee zuzendariaren The Carmilla Movie 2017ko filma.

Dantzan

Gillian Lynne dantzariak 1995ean The Brontës lana aurkeztu zuen.

Erreferentziak

↑ https://www.britannica.com/topic/Bronte-family
↑ Nestor, Pauline: Charlotte Brontë. Barnes & Noble Books, 1987. ISBN 9780389206927.
↑ Wilks, Brian (1994). Tiger Books International: The Illustrated Brontës of Haworth. Londres. OCLC 60303636.
↑ Wilks, Brian (1994): The Illustrated Brontës of Haworth. Londres: Tiger Books International, 1994. OCLC 60303636.
↑ Barker, Juliet (1995): The Brontës. Londres, St. Martin's Press, 1996, 1003 or. ISBN 0-312-14555-1.
↑ Smith Kenyon, Karen (2002). Twenty-First Century Books, ed. The Brontë Family - Passionate literary geniuses. Minneapolis. 128 or. ISBN 9780822500711.
↑ https://www.elespanol.com/el-cultural/20191107/historia-detras-mito-bronte/442707453_0.html

Kanpo estekak

(Ingelesez):Brontë Societyren webgunea.
(Ingelesez):The Brontës webgunea.
(Frantsesez):Brontë familiaren historia irudietan.
(Gaztelaniaz):Brontë ahizpeei buruzko bideoa.

Datuak: Q835808
Multimedia: Brontë family / Q835808

[1] ttps://www.britannica.com/topic/Bronte-family

[2] Nestor, Pauline: Charlotte Brontë. Barnes & Noble Books, 1987. ISBN 9780389206927.

[3] Wilks, Brian (1994). Tiger Books International: The Illustrated Brontës of Haworth. Londres. OCLC 60303636.

[4] Wilks, Brian (1994): The Illustrated Brontës of Haworth. Londres: Tiger Books International, 1994. OCLC 60303636.

[5] Barker, Juliet (1995): The Brontës. Londres, St. Martin's Press, 1996, 1003 or. ISBN 0-312-14555-1.

[6] Smith Kenyon, Karen (2002). Twenty-First Century Books, ed. The Brontë Family - Passionate literary geniuses. Minneapolis. 128 or. ISBN 9780822500711.

[7] ttps://www.elespanol.com/el-cultural/20191107/historia-detras-mito-bronte/442707453_0.html

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]