Winnie Mandela

Winnie Mandela
	; Irudi gehiago
Hegoafrikako Biltzar Nazionaleko kidea
Hegoafrikako Biltzar Nazionaleko kidea
parlamentari
parlamentari
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Mamao Dineo Maledi
Jaiotza	Bizana (en) , 1936ko irailaren 26a
Herrialdea	Hegoafrika
Heriotza	Johannesburg, 2018ko apirilaren 2a (81 urte)
Heriotza modua	berezko heriotza: Gripea
Familia
Ezkontidea(k)	Nelson Mandela (1958ko ekainaren 14a - 1996ko martxoaren 19a)
Seme-alabak	ikusi Zindzi Mandela; Zenani Mandela-Dlamini;
Hezkuntza
Heziketa	Hegoafrikako Unibertsitatea ; Witwatersrandeko Unibertsitatea
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	politikaria
Lantokia(k)	Soweto
Jasotako sariak	ikusi Giza Eskubideen Nazio Batuen saria (1988) ; Robert F. Kennedy Human Rights Award (1985) ; Candace Award (1988) ; Order of Luthuli (2016) ;
Izengoitia(k)	Mam' Winnie
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Metodismoa
Alderdi politikoa	Afrikako Kongresu Nazionala

Winnie Makidizela Mandela (Transkei, Hegoafrika, 1936ko irailaren 26a - Johannesburgo, 2018ko apirilaren 2a) Hegoafrikan apartheidaren aurkako borrokan nabarmendutako politikaria eta aktibista izan zen.

Ibilbidea

Gizarte-laguntzako ikasketak egin zituen Johannesburgen, eta zientzia politikoetako lizentzia eskuratu zuen Witwatersrandeko Unibertsitatean. Hemeretzi urte zituela beka bat lortu zuen Estatu Batuetan soziologia ikasteko, eta bera izan zen Sowetoko osasungintzako gizarte-zerbitzuetan jardun zuen lehenengo langile beltza. Hegoafrikako apartheidaren kontrako borrokalari gisa nabarmendu zen. Afrikako Kongresu Nazionala alderdiko (African National Congress, ANC) Emakumeen Batzako kidea izan zen. 1958an, Nelson Mandela Afrikako Kongresu Nazionaleko buruzagiarekin ezkondu zen, eta senarra espetxeratu zutenez geroztik, buru-belarri murgildu zen politikan. Ondorioz, bera ere espetxeratua izan zen behin baino gehiagotan. ^[1] 20 urtez Afrikako Kongresu Nazionalaren borrokaren eragile nagusietako bat izan zen, nahiz eta ez zen alderdiko kidea.

Hainbat aldiz atxilotu izan zuten, eta erbestean bizi behar izan zuen denbora luzean; bitarte horretan ospe eta itzal handia lortu zuen iritzi publikoaren aurrean, herritar beltzen artean ez ezik, baita zurien artean ere; nazioaren ama izengoitia jarri zioten. Hala ere, Nelson Mandela espetxetik atera zenez gero, etengabeko eskandaluetan murgilduta ibili zen, finantzak eta diru-xahutze neurrigabeak zirela eta. Horrela, 1990eko hamarkadaz gero, ospea galduz joan zen. 1991n, sei urteko espetxe-zigorra ezarri zion Johannesburgeko Goi Mailako Epaitegiak, Sowetoko lau gazteren bahiketa eta torturan zerikusirik izan zuelakoan, nahiz eta azkenean ez zuten espetxean sartu. 1992an, Nelson Mandelarengandik banandu zen, bien adostasunez, Winniek Kongresurako disidentzia ezkutuan gordetzearren ustez agindutako zenbait ekintzaren salaketaren eraginez (ANCko Stompei Seipeiren heriotzan eta Abu Baker Asvatenean zerikusia zuelakoan), eta Kongresuko kargu guztiak bertan behera utzi behar izan zituen.

1994an, Nelson Mandela Hegoafrikako presidente izendatu zutenean, Winnie Arte, Kultura, Zientzia eta Teknologiako ministro izendatu zuten, ^[2] baina hurrengo urtean kendu egin zioten kargua. 1997an, Kongresuko Emakumeen Batzako (African National Congress Women's League) presidentetzarako hautagai gisa aurkeztu zuten, baina 1980ko hamarraldian estatuak eta apartheidaren kontrako mugimenduak egindako krimenen epaiketaren eraginez, galdu egin zuen Kongresuaren sostengua. 2003an, kartzela-zigorra ezarri zioten, bankuko mailegu baten gaineko iruzurra zela medio, baina aske geratu zen apelazioa bideratzeko prozesuan.

Erreferentziak

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Winnie Mandela

↑ Berria.eus. «Apartheidaren aurkako ikur bat itzali da» Berria (Noiz kontsultatua: 2018-04-02).
↑ (Gaztelaniaz) «La política y activista sudafricana Winnie Madikizela-Mandela fallece a los 81 años» NAIZ 2018-04-02 (Noiz kontsultatua: 2018-04-02).

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Datuak: Q239062
Multimedia: Winnie Madikizela-Mandela / Q239062

[1] Berria.eus. «Apartheidaren aurkako ikur bat itzali da» Berria (Noiz kontsultatua: 2018-04-02).

[2] (Gaztelaniaz) «La política y activista sudafricana Winnie Madikizela-Mandela fallece a los 81 años» NAIZ 2018-04-02 (Noiz kontsultatua: 2018-04-02).

[1]

[2]