Judith Leyster

Judith Leyster

(1630)
Biografía
Nacemento	(nl) Judith Jans Leyster 1609 Haarlem (Provincias Unidas)
Morte	10 de febreiro de 1660 (50/51 anos) Heemstede (Provincias Unidas)
Actividade
Campo de traballo	Pintura
Lugar de traballo	Ámsterdam (1655–1656) Haarlem (1649–1660) Ámsterdam (1637–1649) Haarlem (1629–1636) Heemstede
Ocupación	pintora, artista
Membro de	Haarlem Guild of St. Luke (en)
Xénero artístico	Retrato pictórico, retrato, pintura de xénero e Natureza morta
Movemento	Caravaggismo
Catálogo crítico	Judith Leyster catalog raisonné 1989 (en) (1989)
Obra
Obras destacables (1629) Moço com jarro (pt) (1629) O bêbado feliz (pt) (1631) Trio alegre (pt) (1631) A proposta (pt) (1635) Um menino e uma menina com um gato e uma enguia (pt)
Familia
Cónxuxe	Jan Miense Molenaer (1636–)
Sinatura
Descrito pola fonte	Women Painters of the World (Pintoras do Mundo) (pt) , (sec:Leyster, Judith) 1001 Vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis (en) , (sec:248) Grandes Mestras das Artes (pt) , (p.85)

Judith Jans Leyster ou Leijster, nada en Haarlem o 28 de xullo de 1609 e finada en Heemstede o 10 de febreiro de 1660, foi unha pintora do Século de Ouro neerlandés. Traballou con formatos de dimensións variadas. Cultivou a pintura de xénero, os retratos e os bodegóns. Toda a súa obra foi atribuída a Frans Hals ou ao seu marido Jan Miense Molenaer ata 1893 cando Cornelis Hofstede de Groot lle atribuíu sete pinturas, seis das cales están asinadas co seu monograma distintivo 'JL *'. A atribución errónea das súas obras a Molenaer puido deberse a que despois da súa morte moitas das pinturas foron inventariadas como "a esposa de Molenaer", non como Judith Leyster.

Traxectoria

Leyster naceu en Haarlem, oitava filla de Jan Willemsz Leyster, un cervexeiro e xastre local. Aínda que os detalles da súa formación son incertos, xa na súa mocidade chegou a ser suficientemente coñecida como para ser mencionada nun libro de Samuel Ampzing titulado Beschrijvinge ende lof der stadt Haerlem, escrito orixinariamente en 1621, revisado entre 1626 e 1627, e publicado en 1628.

Crese que Leyster desenvolveu a súa carreira como pintora ante a necesidade de proporcionar fondos á familia como resultado da bancarrota do seu pai. Pode ser que aprendese pintura con Frans Pietersz de Grebber, que dirixía un respectado obradoiro en Haarlem na década de 1620. Nestes anos a súa familia trasladouse a Utrecht, onde entrou en contacto cos caravaggistas de Utrecht.

O seu primeiro traballo asinado data de 1629, catro anos antes de ingresar no gremio de artistas. En 1633 era membro da guilda de San Lucas de Haarlem. Existe certo debate sobre quen foi a primeira muller rexistrada no gremio, pois algunhas fontes indican que foi Leyster, inscrita en 1633, e outras que foi Sara van Baalbergen en 1631. Decenas doutras artistas femininas foron admitidas no gremio durante o século XVII, mais non foron recoñecidas como tales, ao entenderse as súas actividades como oficios menores (bordado, cerámica, metal e madeira) ou ben porque eran consideradas continuadoras do traballo dos seus maridos ao falecer.

Especulouse con que o autorretrato de Leyster de 1633 (National Gallery of Art, Washington) fose a súa peza de presentación para o gremio. Este traballo marca un cambio histórico co abandono da rixidez dos autorretratos femininos a favor dunha postura máis relaxada e dinámica. A súa actitude é moi relaxada segundo os estándares de calquera retrato neerlandés e comparable principalmente con algúns retratos de Frans Hals. Ángeles Caso analiza respecto ás roupas como adoitaban retratarse naquela época cos traxes e complementos elegantes, mostrando status e dignidade para a súa profesión.

En 1636, casou con Jan Miense Molenaer, un pintor máis prolífico aínda que con menos talento, que se dedicou a temas similares. Trasladáronse a Ámsterdam para mellorar economicamente, dado que alí o mercado de arte era máis estable. En Heemstede compartiron un estudio nunha pequena casa situada no actual Groenendaal Park. Leyster e Molenaer tiveron cinco fillos, dos que só dous sobreviviron ata a idade adulta.

A maioría das obras datadas de Leyster son de entre 1629 e 1635, antes de casar e ter fillos. Existen poucas pezas coñecidas pintadas despois de 1635: dúas ilustracións nun libro sobre tulipáns de 1643, un retrato de 1652 e unha natureza morta de 1654 descuberta nunha colección privada. Leyster tamén puido ter traballado en colaboración co seu esposo. Faleceu en 1660, aos 50 anos.

Obra

Leyster asinou os seus traballos cun monograma formado polas súas iniciais JL cunha estrela adxunta como un xogo de palabras: Leister significaba "estrela líder" en neerlandés e para os navegantes neerlandeses da época era o nome común da estrela polar. Leistar era o nome da cervexaría do seu pai en Haarlem. Só asinou os seus traballos ocasionalmente co seu nome completo.

Especializouse en escenas de xénero de polo xeral unha a tres figuras, que adoitan amosar optimismo móstranse nun contexto sinxelo. Moitas son nenos ou nenas, músicos e homes con bebidas.

Leyster foi particularmente innovadora nas súas escenas de xénero domésticas. Estas son escenas íntimas de mulleres no fogar, moitas veces con candeas ou lámpadas, evocando o punto de vista feminino. Home ofrecendo cartos a unha muller nova (Mauritshuis, A Haia) é unha variante pouco frecuente nestas escenas, amosando unha rapariga que aparece indiferente ás proposicións e ás moedas do home. O habitual nesa época era representar unha prostituta disposta.

Gran parte da súa obra, especialmente centrada en músicos, era similar en natureza á de moitos dos seus contemporáneos, como o seu esposo Molenaer, os irmáns Frans e Dirck Hals, Jan Steen, e os caravaggistas de Utrecht Hendrick ter Brugghen e Gerrit van Honthorst. As súas pinturas de xénero, en xeral de tabernas e outras escenas de lecer, satisfacían os gustos e os intereses dun segmento crecente da clase media neerlandesa. Pintou poucos retratos reais, e a súa pintura histórica coñecida é David coa cabeza de Goliat, que non se aparta do seu estilo típico, cunha soa figura preto da fronte do espazo da imaxe.

Leyster e Frans Hals

Aínda que coñecida durante a súa vida e estimada polos seus contemporáneos, Leyster e a súa obra foron esquecidas en gran parte despois do seu pasamento. O seu redescubrimento tivo lugar en 1893, cando se soubo que unha pintura admirada durante máis dun século como obra de Frans Hals fora pintada por Leyster.

A confusión ou o engano talvez se remonte á vida de Leyster. En 1868 Luke Schamb adquiriu un cadro de Leyster, A alegre compaña (Museo do Louvre, París), coma se fose un Hals. A obra pasou ao mercador de arte Wertheimer de Bond Street, Londres, que a describiu como unha das mellores pinturas de Hals. John Millars estivo de acordo con Wertheimer sobre a autenticidade e o valor da pintura. Wertheimer vendeu a pintura a unha firma inglesa por 4500 libras e esta empresa, á súa vez, vendeu a pintura como un Hals ao barón Schlichting en París.

En 1893, o Louvre atopou o monograma de Leyster baixo a firma fabricada de Hals. Non está claro cando se agregou a firma falsa. Cando se descubriu a firma orixinal, o Barón Schlichting demandou a firma inglesa, que á súa vez intentou rescindir a súa propia compra e recuperar os cartos do comerciante de arte, Wertheimer. O caso resolveuse no tribunal o 31 de maio de 1893, e os demandantes (a firma inglesa sen nome) acordaron manter a pintura por un valor de 3500+500 £. Durante o proceso non se considerou a obra como unha peza de valor dada a súa nova atribución. Non se teñen indicios de que se valorase a inesperada descuberta desta artista, capaz de igualar a Hals no seu mellor momento. Outra versión da Alegre compaña vendida en Bruxelas en 1890 levaba o monograma de Leyster "cruamente alterado a un FH entrelazado".

En 1893, Cornelis Hofstede de Groot escribiu o primeiro artigo sobre Leyster. Desde a historia da arte foi clasificado como imitadora ou seguidora de Hals, aínda que esta interpretación cambiou a finais do século XX.

Ademais da demanda mencionada anteriormente, non está clara a natureza da relación profesional de Leyster con Frans Hals; pode que fose a súa alumna ou unha colega amistosa. Pode que fose testemuña no bautismo da filla de Hals Maria a principios da década de 1630, xa que se rexistrou unha "Judith Jansder" (que significa "filla de Jan") como testemuña, aínda que había outras Judith Janses en Haarlem. Algúns historiadores afirmaron que Hals ou o seu irmán Dirck puideron ser o profesor de Leyster, debido ás estreitas semellanzas entre as súas obras.

Coleccións públicas

Entre os museos que conservan obras de Judith Leyster están o Rijksmuseum de Ámsterdam, o Mauritshuis da Haia, Museo Frans Hals de Haarlem, o Louvre de París, a National Gallery de Londres e a National Gallery of Art de Washington.

En marzo de 2021 a obra de Leyster engadiuse á "Galería de Honra" no Rijksmuseum. Leyster, Gesina ter Borch e Rachel Ruysch foron as primeiras mulleres incluídas na galería.

Galería

• 
  Rapariga con xerra
• 
  Retrato de home
• 
  Xogo do Tric Trac
• 
  Un xogo de cartas
• 
  Mozo frautista
• 
  Un neno e unha nena cun gato e unha anguía
• 
  O concerto (1631-33)
• 
  Home ofrecendo cartos a unha muller nova (1631)

Véxase tamén

Bibliografía

• Chadwick, Whitney (1990). Women, Art, and Society (en inglés). Londres: Thames and Hudson. ISBN 9780500202418. 
• Fox Hofrichter, Frima (1989). Judith Leyster: A Woman Painter in Holland's Golden Age (en inglés). Amsterdam: Davaco Publishers. ISBN 9789070288624. 
• Gaze, Delia, ed. (1997). "Leyster, Judith". Dictionary of Women Artists. 2 vols. (en inglés). Londres / Chicago: Fitzroy Dearborn Publishers. ISBN 1-884964-21-4. 
• Biesboer, Pieter; Biesboer, P. (1993). Judith Leyster: A Dutch Master and Her World (en inglés). New Haven, CT: Yale University Press. ISBN 9780300055641. 

Ligazóns externas

• Christopher D. M. Atkins, "The Last Drop (The Gay Cavalier)^{[Ligazón morta]}", en The John G. Johnson Collection: A History and Selected Works, a Philadelphia Museum of Art free digital publication
• Artist Profile at Artcyclopedia
• Works and literature on Judith Leyster
• Judith Leyster's Cat Paintings