Willem de Kooning
Willem de Kooning, nado en Rotterdam o 24 de abril de 1904 e finado en Long Island o 19 de marzo de 1997, foi un pintor neerlandés nacionalizado estadounidense, expoñente do expresionismo abstracto nos anos posteriores á segunda guerra mundial. Dentro desa tendencia, destacou na action painting con pintores como Jackson Pollock, Mark Rothko e Clyfford Still; máis tarde, de Kooning experimentó con novos movementos artísticos como a escultura e a performance.
A retrospectiva sobre de Kooning que se realizou no MoMA en 2011–2012 converteuno nun dos artistas máis célebres do século XX.[1]
Traxectoria
[editar | editar a fonte]Primeiros anos
[editar | editar a fonte]Os pais do pintor, Leendert de Kooning e Cornelia Nobel, divorciáranse despois de cinco anos de idade, e foi criado por un padrasto. En 1916, entrou como aprendiz nunha firma de artistas comerciais e decoradores e, ao mesmo tempo, asistiu a clases nocturnas na Academia de Belas Artes de Rotterdam, onde estudou durante varios anos. En 1920 uniuse ao director artístico dun grande almacén. En 1926, emigrou ilegalmente aos Estados Unidos, no barco británico SS Shelly, con destino a Newport, Virxinia. De alí dirixiuse a Boston, de Boston a Rhode Island e de alí en barco a Nova Jersey.
Finalmente instalouse en Hoboken, Nova Jersey, onde gañou a vida como pintor de casas. En 1927 trasladouse a un estudio en Manhattan e viuse influenciado polo artista e crítico John D. Graham e o pintor Arshile Gorky, un dos seus amigos íntimos.
A partir de 1928, de Kooning comezou a pintar naturezas mortas figurativas que reflectían a influencia da Escola de París e das escolas mexicanas. A principios dos anos trinta explorou a abstracción, empregando formas biomorfas e sinxelas composicións xeométricas, unha oposición de elementos formais dispares que non prevaleceron no seu traballo ao longo da súa carreira. Estas primeiras obras teñen unha grande afinidade polos seus amigos Graham e Gorky e reflicten o impacto que tiveron nel os artistas Pablo Picasso e Joan Miró,[2] que conseguiran poderosas composicións expresivas a través de formas biomórficas.
En outubro de 1935, de Kooning comezou a traballar para a Works Progress Administration, un novo proxecto de arte do goberno federal. Estivo contratado por este programa ata xullo de 1937, cando foi despedido igual que o seu compañeiro Santiago Martínez Delgado, debido á súa condición de estranxeiro. Este período dun par de anos estivo deulle ao artista, que se mantivera durante a Gran Depresión grazas a traballos comerciais, a primeira oportunidade de dedicarse plenamente ao traballo creativo. Nunca se realizaron varios dos murais que deseñou.
En 1938, probablemente influído por Gorky, de Kooning embarcouse nunha serie de figuras masculinas, incluíndo Two Men Standing, Man e Seating Figure (Classic Male), á vez que facía unha serie máis purista de abstraccións de cor lírica, como Pink Landscape e Elegy.
En 1938 coñeceu a Elaine Marie Fried, con quen casou en 1943 e que tamén foi unha artista destacada con quen compartiu espazo de traballo.[3]
Durante a década de 1940 foise identificando cada vez máis como expresionista abstracto, movemento do que se converteu nun dos seus líderes a mediados dos anos cincuenta. Segundo evolucionaba, as cores intensas e as liñas elegantes das abstraccións comezaron a converterse en obras máis figurativas. A coincidencia de figuras e abstraccións continuou nos anos corenta.
Este período incluíu as representacións bastante xeométricas de Woman e Standing Man, xunto con numerosas abstraccións sen título con formas biomorfas que estaban cada vez máis suxeitas á presenza de figuras, desenvolvendo un tipo de representación semifigurativa-semiabstracta.
Arredor de 1945, as dúas tendencias parecían fusionarse perfectamente en Pink Angels. En 1946, demasiado pobre para mercar pigmentos de artista, volveu ao branco e negro en mesturas caseiras para pintar unha serie de grandes abstraccións; destes traballos, Light in August (c. 1946) e Black Friday (1948) son esencialmente negros con elementos brancos, mentres que Zurich (1947) e Mailbox (1947/48) son brancos con negro. Realizou a súa primeira exposición individual, que contiña composicións en branco e negro, na Charles Egan Gallery de Nova York en 1948.
A partir de entón converteuse nunha figura destacada das vangardas artísticas. O seu traballo estaba orientado a abstraccións complexas e axitadas, como Asheville (1948/49), Attic (1949) e Excavation (1950; Art Institute, Chicago), que reintroduciron a cor e parecían asumir con firme resolución os problemas de composición por libre asociación coa que levaba anos loitando.
Deu clases en cursos de verán no Black Mountain College de Carolina do Norte con John Cage, Buckminster Fuller e Josef Albers, e na Yale School of Art en 1950/51. Viaxou a Roma e San Francisco.
Madureza artística
[editar | editar a fonte]De Kooning pintara mulleres regularmente a principios dos anos corenta, e de novo entre 1947 e 1949. As formas biomorfas das súas primeiras abstraccións pódense interpretar como símbolos femininos. Mais non foi ata 1950 cando comezou a explorar o tema das mulleres exclusivamente. Foi o momento da súa maior creatividade artística. No verán dese ano comezou a que foi a súa serie máis famosa, que tiña por tema as mulleres. Comezou con Woman I (Museo de Arte Moderna de Nova York), que pasou por innumerables metamorfoses antes de completala en 1952. No mesmo museo está Woman II (1952).
Concibiu a arte como "acción ligada á enerxía e ao movemento corporal" (Christa von Lengerke), como algo en que se traballa cunha intensa concentración dirixida exclusivamente ao acto creativo sen predeterminar o seu resultado. Kooning usou pinceladas violentas e violentas, con grosas capas de óleo. Esta action painting produciu unha pintura abstracta e vigorosa, de gran densidade e moi intensa dende o punto de vista cromático. Fixo un cadro "representativo e xestual ao mesmo tempo, algo similar, salvando as distancias, ao do español Antonio Saura", segundo Juan Antonio Ramírez.
Estas pinturas de mulleres amosáronse na galería de Sidney Janis de Nova York en 1953 e causaron sensación pola súa técnica severa e porque eran figurativas cando a maioría dos seus compañeiros expresionistas pintaban abstraccións. As composicións son planas, impetuosas, reflectindo unha figura degradada dunha muller. O pigmento, moi aplicado, e o uso de cores parecidas ao vómito na pintura combináronse para revelar unha muller que reflectía demasiado ben algúns dos medos sexuais máis estendidos do home moderno. Os sorrisos amplos, os dentes relucentes, os seos esaxerados máis grandes que as cabezas e os ollos balanceantes e grandes, as coxas opulentas, parecen representar as percepcións freudianas máis escuras. Sería "unha representación simbólica das mulleres como unha nai nutricia, depredadora e abusiva, unha muller cunha boca inmensa e unha mirada implacable, unha imaxe fantasmagórica da muller que come o home" (Carrassat-Marcadé).
Tamén mostrou algúns cadros que parecían remontarse ás obras mesopotámicas e acádicas primitivas, con enormes ollos, case "que o ven todo".
Durante máis de dez anos, de Kooning dedicouse a pintar este tipo de muller, unha caricatura esaxerada, "un travestido do concepto de feminidade idealizado polos medios de comunicación e polos clixés" (Lengerke). As pinturas Woman II a VI (1952-53) son variacións sobre o mesmo tema, como Woman and Bicycle (1953; Whitney Museum of American Art, Nova York) e Two Women in the Country (1954). A vulgaridade deliberada destas pinturas lembra a serie Corps de Dame (1950), do pintor francés Jean Dubuffet, non menos ríxida, en que feminino, formado por unha rica topografía de cores terrosas, está máis directamente relacionado cos símbolos universais.
No 1955, con todo, de Kooning pareceu volver a este aspecto simbólico das mulleres, como suxire o título da súa Muller como paisaxe, en que a figura vertical semella case absorbida pola paisaxe abstracta. A continuación continuou cunha serie de paisaxes como Police Gazette, Gotham News, Backyard on Tenth Street, Parc Rosenberg, Suburb in Havana, Door to the River e Rosy-Fingered Dawn at Louse Point, amosando unha evolución dende a complexidade colorida ata unha sinxeleza pictórica.
O 13 de marzo de 1962 converteuse en cidadán estadounidense e o ano seguinte instalouse permanentemente nun estudo de Springs, Long Island. Entón volveu representar mulleres en cadros como Pastorale e Clam Diggers. A mediados dos anos sesenta explorou de novo o tema en cadros controvertidos como os das súas primeiras mulleres. Nestas obras, que foron interpretadas como ataques satíricos á anatomía feminina, de Kooning pintou cunha extravagante lubricidade.
Últimos anos
[editar | editar a fonte]Volveu a un certo lirismo cos seus últimos traballos, como Whose Name Was Written in Water e Untitled III; neles brillan as luces e os reflexos na auga. A partir de 1970, inducido por Henry Moore, comezou a facer grandes esculturas. Durante os seus últimos anos inclinouse cada vez máis cara á realización de esculturas de barro.
O 14 de setembro de 1964, o presidente Lyndon B. Johnson concedeulle a Medalla Presidencial da Liberdade, en 1984 a cidade de Frankfurt concedeulle o premio Max Beckmann e, en 1986, foille outorgada a Medalla das Artes do Congreso dos Estados Unidos.
Foi diagnosticado de alzhéimer nos anos 80[4] e un xulgado declarouno incapaz de xestionar as súas propiedades, polo que estivo baixo a tutela da súa filla dende 1989. Como o estilo das súas obras posteriores foi moi diferente, o prezo das antigas disparouse. Nas poxas de Sotheby's Pink Lady (1944) logrou 3,6 millóns de dólares en 1987 e Interchanged (1955) 20,6 millóns en 1989 (este último foi adquirido polo coleccionista xaponés Shigeki Kameyama).[5] A súa muller Elaine morreu de cancro de pulmón aos setenta anos en 1989.
Houbo moitos debates sobre a relevancia e o significado das súas últimas pinturas, que se fixeron claras, case gráficas, aínda que aínda aludían ás liñas biomorfas dos seus primeiros traballos. Algúns din que o seu estado mental e os seus intentos de recuperarse dunha vida de alcoholismo o fixeron incapaz de consumir a mestría que sinalaban os seus primeiros traballos, mentres que outros vían nas súas obras posteriores o precedente dos pintores dos anos noventa de liñas claras e cunha relación directa con artistas contemporáneos como Brice Marden. Outros que coñecían persoalmente a Kooning observaron que as súas últimas pinturas lle foron quitadas e vendidas antes de as acabar.
Vida persoal
[editar | editar a fonte]Elaine e Willem de Kooning tiveron o que posteriormente se chamou matrimonio aberto; ambos eran informais sobre o sexo e as súas relacións con outras persoas. Elaine tivo relacións con homes que axudaron á carreira de Willem, como o recoñecido crítico Harold Rosenberg, Thomas B. Hess, escritor sobre arte e editor de Artnews, e Charles Egan, propietario da Charles Egan Gallery. Willem tivo unha filla, Lisa de Kooning, en 1956, froito da súa relación con Joan Ward.[3]
Elaine e Willem loitaron contra o alcoholismo, o que finalmente levou á súa separación en 1957.[3] Mentres estiveron separados, Elaine permaneceu en Nova York, enfrontándose á pobreza, e Willem mudouse a Long Island, tratando coa depresión. A pesar de todo, ambos continuaron a pintar. Aínda que estiveron separados case vinte anos, nunca se divorciaron e finalmente volveron xuntos en 1976.[3]
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ McGlynn, Tom (2019-06-05). "De Kooning: Five Decades". The Brooklyn Rail (en inglés). Consultado o 2020-02-25.
- ↑ Christoph Grunenberg, et al. (2011). De Kooning: (1) Willem de Kooning. Grove Art Online. Oxford Art Online. Oxford: Oxford University Press. Consultado en febreiro de 2015.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Hall, Lee (1993). Elaine and Bill: Portrait of a Marriage.
- ↑ "Willem de Kooning Biography, Art, and Analysis of Works". The Art Story. Consultado o 2 de abril de 2017.
- ↑ Sandro Pozzi. «500 millones de dólares por dos cuadros», El País, 19-02-2016; consultado o 19-02-2016.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte] |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Willem de Kooning  |
Bibliografía
[editar | editar a fonte]- American Abstract Expressionism of the 1950s An Illustrated Survey ISBN 0-9677994-1-4
- New York School Abstract Expressionists Artists Choice by Artists ISBN 0-9677994-0-6
- Carrassat, P.F.R. e Marcadé, P. Movimientos de la pintura, Larousse, 2004. ISBN 84-8332-596-9
- Lengerke, Christa von. «La pintura contemporánea» e «Biografías», en Los maestros de la pintura occidental, Tomo II, Taschen, 2005. ISBN 3-8228-4744-5
- Ramírez Domínguez, J.A. «Las tendencias artísticas desde 1945», en Historia del Arte, Anaya, 1986. ISBN 84-207-1408-9
Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- Fotos
- Willem de Kooning Foundation
- Links to reproductionsArquivado 24 de setembro de 2016 en Wayback Machine.
- Willem de KooningArquivado 14 de febreiro de 2021 en Wayback Machine. at Xavier Hufkens, Bruxelas
- de Kooning's work in the Guggenheim Collection
- Sam Hunter, "Willem de Kooning Lecture", The Baltimore Museum of Art: Baltimore, Maryland, 1964Arquivado 28 de novembro de 2012 en Wayback Machine. Consultado o 26 de xuño de 2012
- A small-town couple left behind a stolen painting worth over $100 million — and a big mystery, Washington Post
| Control de autoridades |
|
|---|
- Nados en Rotterdam
- Nados en 1904
- Finados en 1997
- Pintores dos Estados Unidos de América
- Pintores dos Países Baixos
- Pintores expresionistas
- Pintores do século XX
- Escultores do século XX
- Medalla Presidencial da Liberdade
- Estadounidenses de ascendencia neerlandesa
- Finados por alzhéimer
- Escultores dos Países Baixos
- Escultores dos Estados Unidos de América