მაგნიტური ამთვისებლობა

ფერომაგნეტიკების მაგნიტური ამთვისებლობის მრუდი

მაგნიტური ამთვისებლობა (აღნიშვნა: $\chi$) — ფიზიკური სიდიდე, რომელიც ახასიათებს კავშირს ნივთიერების მაგნიტურ მომენტსა (დამაგნიტებულობასა) და დამამაგნიტებელ მაგნიტურ ველს შორის.

მოცულობითი მაგნიტური ამთვისებლობა უდრის ნივთიერების $M$ დამაგნიტებულობის ფარდობას დამამაგნიტებელი მაგნიტური ველის $H$ დაძაბულობასთან: $\chi =M/H$. მაგნიტური ამთვისებლობა უგანზომილებო სიდიდეა. ნივთიერების 1 კგ-ზე (ან 1 გ-ზე) გაანგარიშებულ მაგნიტურ ამთვისებლობას უწოდებენ კუთრს ($\chi _{\text{კუთ}}=\chi /\rho$, სადაც $\rho$ ნივთიერების სიმკვრივეა), ხოლო 1 მოლის მაგნიტურ ამთვისებლობას — მოლურს: $\chi _{\text{მოლ}}=\chi _{\text{კუთ}}\mu$, სადაც $\mu$ ნივთიერების მოლური მასაა.

მაგნიტური ამთვისებლობა შეიძლება იყოს დადებითიც და უარყოფითიც. დიამაგნიტური ნივთიერებისათვის დამახასიათებელია უარყოფითი მაგნიტური ამთვისებლობა, ხოლო პარამაგნეტიკური და ფერომაგნეტიკური ნივთიერებებისათვის — დადებითი. დიამაგნეტიკური და პარამაგნეტიკური ნივთიერებების მაგნიტური ამთვისებლობა მცირეა (~10^–4—10^–6). იგი სუსტად არის დამოკიდებული $H$-ზე, ისიც ძალიან ძლიერი ველისა და დაბალი ტემპერატურის არეში. ფერომაგნიტური ნივთიერების მაგნიტური ამთვისებლობა ძალიან დიდია. ამასთან, ამჟღავნებს ძლიერსა და რთულ დამოკიდებულებას მაგნიტურ ველზე. ამიტომ ფერომაგნეტიკებისათვის იყენებენ დიფერენციალურ მაგნიტურ ამთვისებლობას $\chi _{\text{დიფ}}=dM/dH$. ფერომაგნეტიკების მაგნიტური ამთვისებლობა, როცა $H=0$, ნულს კი არ უდრის, არამედ აქვს მნიშვნელობა $\chi _{0}$, რომელსაც საწყის მაგნიტურ ამთვისებლობას უწოდებენ. $H$-ის გაზრდით მაგნიტური ამთვისებლობა იზრდება, აღწევს მაქსიმუმს ($\chi _{\text{მაქს}}$) და შემდეგ ისევ მცირდება.

ლიტერატურა

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 6, თბ., 1983. — გვ. 331.