ფრანც ბეკენბაუერი

ფრანც ბეკენბაუერი
	ბეკენბაუერი 2014 წელს
პირადი მონაცემები
სრული ; სახელი	ფრანც ანტონ ბეკენბაუერი
დაბადების ; თარიღი	11 სექტემბერი, 1945
დაბადების ; ადგილი	მიუნხენი, გერმანია
გარდაცვალების ; თარიღი	7 იანვარი, 2024 (78 წლის)
სიმაღლე	181 სმ
სათამაშო ; პოზიცია	მცველი (ლიბერო)
ახალგაზრდული კარიერა
1951–1959	მიუნხენ 1906
1959–1964	ბაიერნი მიუნხენი U-13
პროფესიონალური კარიერა*
ეროვნული ნაკრები
სამწვრთნელო კარიერა
1984–1990	გფრ
1990–1991	მარსელი
1993–1994	ბაიერნი მიუნხენი
1996	ბაიერნი მიუნხენი
	* პროფესიონალურ კლუბებში გამოსვლა და გოლები მხოლოდ ეროვნული ლიგებისთვის იანგარიშება;

ფრანც ანტონ ბეკენბაუერი (გერმ. Franz Anton Beckenbauer; დ. 11 სექტემბერი, 1945, მიუნხენი, გერმანია — გ. 7 იანვარი, 2024) — გერმანელი ფეხბურთელი, ფეხბურთის მწვრთნელი და მენეჯერი. არისტოკრატული თამაშის სტილის გამო შეარქვეს იმპერატორი (Kaiser). ბევრის მიერ მიიჩნევა ყველა დროის საუკეთესო გერმანელ ფეხბურთელად; ასევე ერთ-ერთ საუკეთესოდ მსოფლიო ფეხბურთში^[1]^[2]. ფრანცმა თამაში ნახევარმცველად დაიწყო, შემდეგ კი მცველის პოზიციაზე გადაინაცვლა.

ბეკენბაუერი ორჯერ დაასახელეს ევროპის საუკეთესო ფეხბურთელად (1972, 1976). ეროვნულ ნაკრებში ჩაატარა 103 მატჩი, მონაწილეობა მიიღო მსოფლიო ჩემპიონატის სამ გათამაშებაში. ბრაზილიელ მარიო ზაგალოსთან ერთად, ერთადერთი ფეხბურთელია, რომელიც მსოფლიო ჩემპიონი როგორც ფეხბურთელის, ასევე მწვრთნელის რანგში გახდა.

მიუნხენის ბაიერნთან ერთად მოიგო ევროპის თასების მფლობელთა თასი 1967 წელს და ევროპის ჩემპიონთა თასი ზედიზედ სამჯერ (1974–1976). 1990-იან წლებში, ფრანცი ბაიერნის მწვრთნელი გახდა, შემდეგ კი პრეზიდენტი.

ბეკენბაუერი ითვლებოდაა გავლენიან ფიგურად გერმანულ და საერთაშორისო ფეხბურთში.

ადრეული წლები

ფრანც ანტონ ბეკენბაუერი 1945 წლის 11 სექტემბერს დაიბადა ომის შემდგომ მიუნხენში. მისი მშობლები ფრანც ბეკენბაუერი და ანტონი იყვნენ და ის მათი მეორე ვაჟი იყო. მომავალი ფეხბურთელი მუშათა კლასის უბანში იზრდებოდა. მამის უარყოფითი დამოკიდებულების მიუხედავად, ფეხბურთის თამაში 9 წლის ასაკში დაიწყო მიუნხენ '06-ის ბავშვთა გუნდში^[3]. ამ პერიოდში ცენტრ-ფორვარდად თამაშობდა.

თავის კერპად 1954 წლის მსოფლიო ჩემპიონი ფრიც ვალტერი მიაჩნდა. გულშემატკივრობდა მიუნხენ 1860-ს და ამ გუნდში თამაშზე ოცნებობდა^[3]. თუმცა 1959 წელს ბაიერნის ბავშვთა გუნდს შეუერთდა.

საკლუბო კარიერა

ბეკენბაუერის ბაიერნული დებიუტი 1964 წლის 6 ივნისს შედგა გერმანიის რანგით მეორე დივიზიონში, შტუტგარტერ კიკერსთან მატჩში. 1964-65 წლების სეზონი გუნდისათვის წარმატებული აღმოჩნდა და ბაიერნმა მომდევნო სეზონში ბუნდესლიგაში თამაშის უფლება მოიპოვა.

ბაიერნი მალე ჩამოყალიბდა ქვეყნის ერთ-ერთ საფეხბურთო ლიდერად და 1967 წელს მოიგო როგორც გერმანიის თასი, ასევე ევროპის თასების მფლობელთა თასი. 1968-69 წლების სეზონიდან ბეკენბაუერი გუნდის კაპიტანი გახდა და მისი ლიდერობით იმავე წელს მიუნხენური კლუბი გერმანიის ჩემპიონი გახდა. ამავე პერიოდიდან ფრანცმა ლიბეროდ თამაში დაიწყო, რაც იმას გულისხმობდა რომ თავდაცვითი ფუნქციების შესრულების გარდა, ის თავისი გუნდის ბევრ შეტევასაც იწყებდა. მიიჩნევა რომ ფრანც ბეკენბაუერი საუკეთესოა, ვისაც ამ პოზიციაზე უთამაშია^[1]. 1972-1974 წლებში გუნდმა ზედიზედ 3-ჯერ მოიგო გერმანიის ჩემპიონის ტიტული. წარმატებას მიაღწია კლუბმა კონტინენტის ყველაზე პრესტიჟულ ტურნირზე ჩემპიონთა თასზეც. 1974 წელს ფინალში მადრიდის ატლეტიკო დაამარცხა და პირველად მოიპოვა ევროპის საუკეთესო კლუბის წოდება. ბაიერნმა ამ ტიტულის შენარჩუნება კიდევ 2-ჯერ შეძლო, — 1975 წლის ფინალში ინგლისური ლიდზი დაამარცხა, ხოლო 1976 წელს ფრანგული სენტ-ეტიენი. ბეკენბაუერი კვლავ რჩებოდა გუნდის მამოძრავებელ ძალად.

1977 წელს ფრანცმა მიიღო ამერიკული ნიუ-იორკ კოსმოსის შეთავაზება. ამ გუნდში ის 1980 წლამდე გამოდიოდა და ამ დროის განმავლობაში 3-ჯერ მოიგო ჩრდილოეთ ამერიკის საკლუბო ტურნირი (1977, 1978, 1980)^[1]. 1980 წელს გერმანელი სამშობლოში დაბრუნდა, თუმცა ამჯერად ჰამბურგში ჩაირიცხა. აქ მან მორიგი ბუნდესლიგის მოგება მოასწრო, შემდეგ კვლავ ნიუ-იორკ კოსმოსში დაბრუნდა ერთი სეზონით და კარიერა დაასრულა.

სანაკრებო კარიერა

მსოფლიო ჩემპიონატი 1966

მთავარი სტატია: მსოფლიო საფეხბურთო ჩემპიონატი 1966.

ფრანც ბეკენბაუერისათვის პირველი მსოფლიო ჩემპიონატი ინგლისში გამართული მუნდიალი გამოდგა. ამ დროს დასავლეთ გერმანელებს უვე ზეელერი კაპიტნობდა. ჯგუფის პირველ მატჩში გერმანელებმა შვეიცარიელები 5-0 გაანადგურეს, ფრანცმა კი დუბლი მიითვალა^[4]. მომდევნო შეხვედრა არგენტინასთან უგოლო გამოდგა. დასკვნით ტურში ესპანელებს სძლიეს (2-1) და ჯგუფიდან პლეი-ოფში პირველი ადგილით გავიდნენ.

მეოთხედფინალში დასავლეთ გერმანიამ ურუგვაი დაამარცხა (4-0), ბეკენბაუერმა კი 70-ე წუთზე მეორე გოლი გაიტანა^[4].

ტიტულები

სათამაშო

პერიოდი	კლუბი	თამაში/გოლი	ტიტული
1964-77	ბაიერნი	427 / 60	საკონტინენტთაშორისო თასი: 1976 ჩემპიონთა ლიგა: 1974, 1975, 1976 უეფას თასების თასი: 1967 გერმანიის ჩემპიონი: 1969, 1972, 1973, 1974 გერმანიის თასი: 1966, 1967, 1969, 1971
1977-80	კოსმოსი	105 / 19	აშშ-ს ჩემპიონი: 1977, 1978, 1980
1980-82	ჰამბურგი	28 / 0	გერმანიის ჩემპიონი: 1982
1983	კოსმოსი	27 / 2
1965-77	გერმანია	103 / 14	მსოფლიოს ჩემპიონი:1974 მსოფლიოს ვიცე-ჩემპიონი: 1966 მსოფლიო ჩემპიონატის ბრინჯაოს მედლის მფლობელი:1970 ევროპის ჩემპიონი: 1972 ევროპის ვიცე-ჩემპიონი:1976
პირადი მიღწევები
1972	ევროპის საუკეთესო ფეხბურთელი
1976	ევროპის საუკეთესო ფეხბურთელი

სამწვრთნელო

პერიოდი	კლუბი	ტიტული
1984-90	გერმანია	მსოფლიო ჩემპიონი:1990 მსოფლიო ვიცე-ჩემპიონი: 1986
1990-91	ოლიმპიკი (მარსელი)
1994	ბაიერნი (მიუნხენი)	გერმანიის ჩემპიონი:1994
1996	ბაიერნი (მიუნხენი)	უეფას თასი:1996

ინდივიდუალური

XX საუკუნის 100 საუკეთესო ფეხბურთელი Placar-ის ვერსიით: 1999 ^[5]
FIFA 100: 2004 ^[6]^[7]^[8]^[9]^[10]

ლიტერატურა

გოდუაძე, ლაშა (2010). მსოფლიო თასის ისტორია (1930–2010). თბილისი: გაზეთი „მსოფლიო სპორტი“.
კაკაბაძე, მიხეილ (1978). ტოტალური ფეხბურთის ზეიმი : X მსოფლიო ჩემპიონატი. თბილისი: საბჭ. საქართველო.

რესურსები ინტერნეტში

ფრანც ბეკენბაუერი — ფიფას ჩანაწერი^{[დაარქივებული]}
ფრანც ბეკენბაუერის ინფო Soccerbase-ზე

სქოლიო

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 Der Kaiser, the brains behind Germany. ფიფა. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-05-22.
↑ ლოუტონი, ჯეიმზ (3 ივნისი, 2006). „Franz Beckenbauer: The Kaiser“. The Independent. შეამოწმეთ თარიღის პარამეტრი |date=-ში (დახმარება)
↑ ^3.0 ^3.1 Hesse-Lichtenberger, გვ. 205
↑ ^4.0 ^4.1 Franz BECKENBAUER. FIFA.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-04-30. ციტირების თარიღი: 2015-04-02.
↑ Placar's 100 Craques do Século · In November 1999, Placar (Brazil) published a list of the best 100 players of all time, ranked from 1 to 100 · 23 დეკემბერი, 2015. Karel Stokkermans for the Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation. წაკითხვის თარიღი: 1 სექტემბერი, 2019.
↑ Marcelo Leme de Arruda (6 მარტი, 2004). Pelé's Choice of 125 Living Players. As part of its Centennial commemorations (1904–2004), FIFA asked Pelé to list the 100 best players (still alive) of all-time, comprised of 50 players still in activity and 50 players from the past. Understandably (given that misproportion), Pelé decided to add more players from the past and came up with 125 players in the end, 50 active and 75 retired (but alive) ones. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation. RSSSF. წაკითხვის თარიღი: 22 ივლისი, 2018.
↑ The Guardian (4 მარტი, 2004). The FIFA 100. FIFA today published Pele's list of the 100 greatest living footballers. Compiled to mark the 100th anniversary of the Fifa's foundation, the list is so good it actually contains 125 names. theguardian.com. წაკითხვის თარიღი: 22 ივლისი, 2018.
↑ BBC Sport (4 მარტი, 2004). Fifa names greatest list. Pele has revealed his list of the 125 greatest living players at Fifa's centenary gala in London on Thursday. news.bbc.co.uk. წაკითხვის თარიღი: 22 ივლისი, 2018.
↑ Best Football Players Ever (4 მარტი, 2004). FIFA 100 – list of the 125 greatest living footballers in 2004 created by Pelé for FIFA´s 100th anniversary. The FIFA 100 is a list of the 125 greatest living footballers in 2004 created by Pelé for FIFA´s 100th anniversary. Pele had been asked to select 50 retired players and 50 active players to get a list of 100 players, which would refer to the FIFA´s 100th anniversary. However Pelé found it too difficult to select just 50 former footballers so the list would eventually get to 125 players from which 75 former players. bestfootballplayersever.com დაარქივებული 2018-08-06 საიტზე Wayback Machine. . წაკითხვის თარიღი: 22 ივლისი, 2018.
↑ BBC Sport (4 მარტი, 2004). Pele's list of the greatest. These are the 125 players selected by Brazilian legend Pele to mark Fifa's 100th anniversary. Germany: Franz Beckenbauer, Gerd Mueller, Jurgen Klinsmann, Karl-Heinz Rummenigge, Lothar Matthaeus, Michael Ballack, Oliver Kahn, Paul Breitner, Sepp Maier, Uwe Seeler. news.bbc.co.uk. წაკითხვის თარიღი: 22 ივლისი, 2018.

[FIFA_profile-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 Der Kaiser, the brains behind Germany. ფიფა. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2014-05-22.

[Independent-2] ლოუტონი, ჯეიმზ (3 ივნისი, 2006). „Franz Beckenbauer: The Kaiser“. The Independent. შეამოწმეთ თარიღის პარამეტრი |date=-ში (დახმარება)

[giesing-3] 3.0 ^3.1 Hesse-Lichtenberger, გვ. 205

[FIFA_stats-4] 4.0 ^4.1 Franz BECKENBAUER. FIFA.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-04-30. ციტირების თარიღი: 2015-04-02.

[5] Placar's 100 Craques do Século · In November 1999, Placar (Brazil) published a list of the best 100 players of all time, ranked from 1 to 100 · 23 დეკემბერი, 2015. Karel Stokkermans for the Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation. წაკითხვის თარიღი: 1 სექტემბერი, 2019.

[6] Marcelo Leme de Arruda (6 მარტი, 2004). Pelé's Choice of 125 Living Players. As part of its Centennial commemorations (1904–2004), FIFA asked Pelé to list the 100 best players (still alive) of all-time, comprised of 50 players still in activity and 50 players from the past. Understandably (given that misproportion), Pelé decided to add more players from the past and came up with 125 players in the end, 50 active and 75 retired (but alive) ones. Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation. RSSSF. წაკითხვის თარიღი: 22 ივლისი, 2018.

[7] The Guardian (4 მარტი, 2004). The FIFA 100. FIFA today published Pele's list of the 100 greatest living footballers. Compiled to mark the 100th anniversary of the Fifa's foundation, the list is so good it actually contains 125 names. theguardian.com. წაკითხვის თარიღი: 22 ივლისი, 2018.

[8] BBC Sport (4 მარტი, 2004). Fifa names greatest list. Pele has revealed his list of the 125 greatest living players at Fifa's centenary gala in London on Thursday. news.bbc.co.uk. წაკითხვის თარიღი: 22 ივლისი, 2018.

[9] Best Football Players Ever (4 მარტი, 2004). FIFA 100 – list of the 125 greatest living footballers in 2004 created by Pelé for FIFA´s 100th anniversary. The FIFA 100 is a list of the 125 greatest living footballers in 2004 created by Pelé for FIFA´s 100th anniversary. Pele had been asked to select 50 retired players and 50 active players to get a list of 100 players, which would refer to the FIFA´s 100th anniversary. However Pelé found it too difficult to select just 50 former footballers so the list would eventually get to 125 players from which 75 former players. bestfootballplayersever.com დაარქივებული 2018-08-06 საიტზე Wayback Machine. . წაკითხვის თარიღი: 22 ივლისი, 2018.

[10] BBC Sport (4 მარტი, 2004). Pele's list of the greatest. These are the 125 players selected by Brazilian legend Pele to mark Fifa's 100th anniversary. Germany: Franz Beckenbauer, Gerd Mueller, Jurgen Klinsmann, Karl-Heinz Rummenigge, Lothar Matthaeus, Michael Ballack, Oliver Kahn, Paul Breitner, Sepp Maier, Uwe Seeler. news.bbc.co.uk. წაკითხვის თარიღი: 22 ივლისი, 2018.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]