Топтуу хоккей
Топтуу хоккей (мындан сырткары бенди деп атап коюшат, англис тилинен) - кышкы спорт оюндарынын бир түрү. Бул оюнда эки команда (ар биринде 10 талаа оюнчусу жана бир дарбазачы) беттешет. Баардык оюнчулар муз үстүнөн жылуу үчүн коньки кийишет, талаа оюнчулары клюшка менен каршылаштын дарбазасына топ киргизүүгө умтулушат жана ошону менен бирге өз дарбазасына гол кирип кетпеши үчүн бардык аракетин жумшашат. Дарбазачыные максаты - өз дарбазасын гол киргизбей кайтаруу, ал клюшка колдонбойт. Оюн узактыгы убакыт менен чектелүү: 45 мүнөттөн 2 тайм оюн өткөрүлөт. Калыстын чечими менен аба ырайынын кескин сууктап кетүүсүндө 30 мүнөттөн турган 3 тайм ойнолот. Оюндун жеңүүчүсү болуп эң көп гол киргизген команда эсептелинет.
Кыргыздарда "топтуу хоккей" болгону менен, эл аралык мелдештерде "бенди" деп аталат.
-
Топтуу хоккей оюну -
Дарбазачы -
Топтуу хоккей шарлары -
Казакстандагы мелдеш, Медөө -
Оюн калысы -
Хоккей клюшкасы жана шар -
.jpg)
Эл аралык топтуу хоккей федерациясы - Federation of International Bandy. Эл аралык Олимп Комитети тарабынан официалдуу түрдө кышкы оюндары деп саналганы менен, азыркыга чейин Кышкы Олимп оюндарынын программасына кошулган эмес. 2011-жылы өткөн Азия оюндарынын программасына кошулган жана 2012-жылы Алма-Ата шаарында биринчи Азия чемпионаты өткөн.
2022-жылы өтө турчу Олимп оюндарына топтуу хоккейдин официалдуу оюндар программасына кошулуусу күтүлүүдө.
Тарыхы
[түзөтүү | булагын түзөтүү]Топ хоккейи муздагы спорттун түрү катары биринчи жолу Улуу Британияда пайда болгон.[1][2] Англиялык топ хоккейи баткактуу Фен аймагында кышкы спорт түрү катары өнүккөн. Муздак кыш айларында бир кезде суу каптаган жайыттарда же тайыз көлмөлөрдө чоң муз катмарлары пайда болуп, музда коньки тебүү салты орто кылымдарга таандык традиция болуп саналат. Топ хоккейи жөнүндө алгачкы маалыматтар 1813-жылга таандык.[3]
"Бери-Фен-Бэнди" клубунун мүчөлөрү 1882-жылы оюн эрежелерин жарыялап, аны башка европалык өлкөлөргө жайылтышкан.[4] XIX кылымдын аягында Түндүк Америкада ар кандай таяк менен топ ойнолгон оюндар пайда болгон, аларды коньки менен ойносо боло турган, бирок алар уюшкан эмес жана жалпысынан кабыл алынган эрежелери жок болчу. Бирок, ушул таяк менен топ ойноп жаткан оюндар заманбап спорттун түрү — хоккейдин негиздөөчүлөрүнүн бири болуп саналат, анын алгачкы эрежелери 1875-жылы Кананада түзүлгөн, бул учурда Улуу Британияда заманбап топ хоккейинин эрежелери түзүлүшүнө дээрлик он жыл калган эле.
Топ хоккейи боюнча биринчи эл аралык матч 1891-жылы "Bury Fen" жана Нидерландиядагы "Haarlemsche Hockey & Bandy Club" клубдарынын ортосунда өткөрүлгөн.[5] Ошол эле жылы Англияда бул спорттун башкаруучу органы катары Улуттук топ хоккеи ассоциациясы түзүлгөн. Топ хоккеи боюнча улуттук федерациялар Нидерландияда жана Россияда 1890-жылдары, ал эми кийинки ондолукта Финляндия, Швеция жана Норвегияда түзүлгөн.[6]
Тарыхый жактан алганда, топ хоккейи Англияда жана Борбордук жана Батыш Европанын айрым өлкөлөрүндө Биринчи дүйнөлүк согушка чейин популярдуу болгон, ал эми 1901-жылдан 1926-жылга чейин Скандинавиянын Түндүк оюндарында ойнолгон, бул болсо кышкы спортко арналган биринчи эл аралык көп спорттук иш-чара болуп саналат.
Кийинчерээк "биринчи топ хоккейи матчы" деп аталган оюн чынында 1875-жылы Лондондогу Хрустальный сарайында болгон.[7]
Шилтемелер
[түзөтүү | булагын түзөтүү]- ↑ Ice and Ball Hockey in Great Britain. womenshockeylife.com. Текшерилген күнү 13 -декабрь (бештин айы) 2024.
- ↑ Ball Hockey: Everything You Should Know About Our Sport. knapper.com. Текшерилген күнү 13 -декабрь (бештин айы) 2024.
- ↑ Prince William wins bandy hockey shootout in Sweden. www.bbc.com. Текшерилген күнү 13 -декабрь (бештин айы) 2024.
- ↑ A 100 Year Grudge? - Why Bandy Is Not In The Winter Olympics. www.usabandy.com. Текшерилген күнү 13 -декабрь (бештин айы) 2024.
- ↑ What are the differences between the different types of hockey?. mysportsquiz.com. Текшерилген күнү 13 -декабрь (бештин айы) 2024.
- ↑ Bandy. hockeygods.com. Текшерилген күнү 13 -декабрь (бештин айы) 2024.
- ↑ The History of Bandy - Football on Ice. admiralsports.com. Текшерилген күнү 13 -декабрь (бештин айы) 2024.