Lingua Ucrainica
| Lingua Ucrainica українська мова | |
|---|---|
| IPA | [ [ukraˈjinʲsʲka ˈmɔʋa] ] |
| Taxinomia | Linguae Indoeuropaeae (Linguae Baltoslavicae) |
| Locutores | 45 000 000 |
| Sigla | 1 uk, 2 ukr, 3 ukr |
| Status publicus | |
| Officialis | Ucraina Transtyria (Moldova) |
| Privata | Russia, Kazachstania, CFA,Moldavia, Brasilia, Hungaria, Canada, Ruthenia Alba et aliae |
| Litterae | — |
| Scriptura | Cyrillica |
| Procuratio | Nationalis Academia Scientiarum Ucrainae |
.png) | |
Lingua Ucrainica[1] (Ucrainice: українська мова, ukrajins'ka mova) est lingua Ucrainorum, ex linguis Indoeuropaeis, sub familia Slavica subsummata. Cum lingua Russica et lingua Ruthenica Alba, Slavicum orientale format.
Lingua Ucrainica tantum in Ucraina primaria, ibi lingua publica est. Etiam est lingua natalis nonnullorum hominum in Russia, Kazachstania, Canada, Ruthenia Alba, et aliis terris.
Historia
[recensere | fontem recensere]- Saeculis VII–XIV: lingua Ruthenica antiqua
- Saeculum XIV–medium saeculi XVIII: lingua Ucrainica antiqua
- Ab fine saeculi XVIII: lingua Ucrainica hodierna
Basis abecedarii linguae Ucrainicae, quod 33 litteras habet, est abecedarium Cyrillicum.
Alphabetum Ucrainicum varias formas translitterationis in abecedarium Latinum habet.
| Litterae Cyrillicae | А а | Б б | В в | Г г | Ґ ґ | Д д | Е е | Є є | Ж ж | З з | И и | І і | Ї ї | Й й | К к | Л л | М м |
| Varians latinizationis | A a | B b | V v | H h | G g | D d | E e | Je je | Ž ž | Z z | Y y | I i | Ji ji | J j | K k | L l | M m |
| Litterae Cyrillicae | Н н | О о | П п | Р р | С с | Т т | У у | Ф ф | Х х | Ц ц | Ч ч | Ш ш | Щ щ | Ь ь | Ю ю | Я я |
| Varians latinizationis | N n | O o | P p | R r | S s | T t | U u | F f | Kh kh | C c | Č č | Š š | Šč šč | ' | Ju ju | Ja ja |
Nomina substantiva linguae Ucrainicae habent:
- tria genera: masculinum, femininum, neutrum
- duos numeros: singularis et pluralis
- septem casus: nominativus, genetivus, dativus, ablativus (instrumentalis), accusativus, locativus, vocativus
- quattuor declinationes
Adiectivi in lingua Ucrainica duos numeros, septem casus, et in numero singulari tria genera habent.
In lingua Ucrainica sunt:
- pronomina personalia: tres personae, duo numeri, sex casus (sine vocativo); in persona tertia numeri singularis sunt tria genera
- pronomen reflexivum: quinque casus (sine nominativo et vocativo) habet
- pronomina possessiva: tres personae, tria genera, in personis prima et secunda sunt duo numeri et sex casus
- pronomina determinativa
- pronomina demonstrativa: duo numeri, sex casus, in numero singulari etiam tria genera
- pronomina interrogativo-relativa: "хто" ("quis") et "що" ("quid") habent sex casus; pronomen "чий" ("cuius") etiam habet duo numeros et tria genera in numero singulari
- pronomina negativa
- pronomina indefinita
Numeralia linguae Ucrainicae sunt:
- cardinalia: sex casus habent; numeralia "один" ("unus"), "два" ("duo"), et certa alia genera habent
- ordinalia: tria genera et sex casus habent, modo adiectivorum declinantur.
Verba in lingua Ucrainica habent:
- quinque tempora: praesens, praeteritum, plusquamperfectum, futurum simplex, futurum compositum
- tres personas
- tres modi: indicativus, imperativus, et coniunctivus
- duo genera: activum et passivum
- duos aspectus: imperfectivus et perfectivus
- duos numeros
- 'duas coniugationes
In numero singulari temporis praeteriti plusquamperfectique, verba linguae Ucrainicae habent generum formas masculinas, femininas, et neutras.
Infinitivi, participia, et gerundii linguae Ucrainicae non coniugantur.
Positio verborum communis in sententiis linguae Ucrainicae est subiectum ante praedicatum ante obiectum, sed ordo verborum in hac lingua relative non pergravis est, quia relationes verborum per flexiones monstratur.
Notae
[recensere | fontem recensere]- ↑ Acta Academiae Velehradensis, vol. VIII, 1912. p. 117; Jiří Marvan, Quo vadis, lingua Ucrainica?, Monash University, 1992
Nexus interni
Nexus externi
[recensere | fontem recensere]- S. Karaman, Lingua Ucrainica litteraria hodierna (Ucrainice)
- Orthographia Ucrainica (Ucrainice)
- Pagina de lingua Ucrainica e situ interretiali Ministerii rerum externarum Ucrainae (Ucrainice)
