Лаконски јазик
| Лаконски јазик | |
|---|---|
| Лакон, Лакона, Вури | |
| Изговор | [lakɔn] |
| Застапен во | Вануату |
| Подрачје | Гауа |
| Говорници | 800 (2012)[1] |
| Јазично семејство | австронезиски
|
| Јазични кодови | |
| ISO 639-3 | lkn |
|
| |
Лаконски јазик, познат и како Лакон или Лакона, ― океански јазик, кој е зборуван на западниот брег на островот Гауа во Вануату.
Имиња
[уреди | уреди извор]Изворното име на јазикот, лакон, првично се однесува на областа каде што е зборуван ‒ имено Лаконскиот Залив, што одговара на западниот брег на Гауа. Алтернативното име лакона е од мотскиот јазик. Овие имиња се изведени од праторескобенкскиот облик * laᵑgona, со непознато значење.
Лаконскиот имал четири дијалекти, наречени катареуски (катареу, [k͡pʷætærɛw]), вуриски (вури, [βurɪ]), тоглатареуски (тоглатареу) и тоглански (тогла).
Фонологија
[уреди | уреди извор]Лаконскиот има 16 фонемски самогласки. Тие се 8 кратки /i ɪ ɛ æ a ɔ ʊ u/ и 8 долги самогласки /iː ɪː ɛː æː aː ɔː ʊː uː/.[2]
| Предна | Задна | |
|---|---|---|
| Речиси затворена | i ⟨i⟩ ∙ iː ⟨ii⟩ | u ⟨u⟩ ∙ uː ⟨uu⟩ |
| Полузатворена | ɪ ⟨ē⟩ ∙ ɪː ⟨ēē⟩ | ʊ ⟨ō⟩ ∙ ʊː ⟨ōō⟩ |
| Полуотворена | ɛ ⟨e⟩ ∙ ɛː ⟨ee⟩ | ɔ ⟨o⟩ ∙ ɔː ⟨oo⟩ |
| Речиси отворена | æ ⟨ä⟩ ∙ æː ⟨ää⟩ | |
| Отворена | a ⟨a⟩ ∙ aː ⟨aa⟩ | |
Историски гледано, фонемизацијата на должината на самогласките потекнува од компензаторното издолжување на кратките самогласки кога алвеоларниот трил /r/ бил изгубен како слог на крај.[3]
Граматика
[уреди | уреди извор]Системот на лични заменки во лаконскиот ја спротивставува клузивноста и разликува четири броја (еднина, двоина, троина, множина).[4]
Просторната референца во лаконскиот се заснова на систем на геоцентрични (апсолутни) насоки, што е типично за океанските јазици.[5]
Наводи
[уреди | уреди извор]Библиографија
[уреди | уреди извор]- François, Alexandre (2005), „Unraveling the history of the vowels of seventeen northern Vanuatu languages“ (PDF), Oceanic Linguistics, 44 (2): 443–504, doi:10.1353/ol.2005.0034
- François, Alexandre (2011), „Social ecology and language history in the northern Vanuatu linkage: A tale of divergence and convergence“ (PDF), Journal of Historical Linguistics, 1 (2): 175–246, doi:10.1075/jhl.1.2.03fra.
- François, Alexandre (2012), „The dynamics of linguistic diversity: Egalitarian multilingualism and power imbalance among northern Vanuatu languages“ (PDF), International Journal of the Sociology of Language, 2012 (214): 85–110, doi:10.1515/ijsl-2012-0022
- François, Alexandre (2015). „The ins and outs of up and down: Disentangling the nine geocentric space systems of Torres and Banks languages“ (PDF). Во Alexandre François; Sébastien Lacrampe; Michael Franjieh; Stefan Schnell (уред.). The languages of Vanuatu: Unity and diversity. Studies in the Languages of Island Melanesia. Canberra: Asia-Pacific Linguistics. стр. 137–195. hdl:1885/14819. ISBN 978-1-922185-23-5.
- François, Alexandre (2016), „The historical morphology of personal pronouns in northern Vanuatu“ (PDF), Во Pozdniakov, Konstantin (уред.), Comparatisme et reconstruction : tendances actuelles, Faits de Langues, 47, Bern: Peter Lang, стр. 25–60
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]- Делови од Книгата за заедничка молитва во на лаконски од проектот „Кантербери“
- Книга со традиционални приказни, еднојазична на лаконски јазик (страница на јазичарот А. Франсоа)
- Детален список и карта на бенкските и тореските јазици, што го прикажува опсегот на лаконскиот .
- Аудио снимки на лаконскиот јазик, со отворен пристап, од А. Франсоа (извор: Pangloss Collection) .
- Paradisec има збирки со материјали на лаконски јазик, вклучувајќи ги теренските белешки на Артур Капел (AC2) и дигитализирани микрофилмски слики од Тихоокеанското бирото за ракописи (PAMBU) .