Vejatz lo contengut

Jurisprudéncia

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.

S'entend per jurisprudéncia las interpretacions reïteradas que fan los tribunals dins las resolucions de las normas juridicas, e pòt constituir una de las Fonts del Drech, segon lo país. Tanben se pòt considerar l'ensems de decision de justícia fèrmas e uniformas dictadas pels organs jurisdiccionals de l'Estat. Aquò significa que per conéisser lo flux contunh de las nòrmas existissentas se deu considerar coma essent aplicada sistematicament.

L'estudi de las variacions de la jurisprudéncia dins lo temps es lo melhor biais per conéisser las evolucions dins l'aplicacion de las leis, pòt èsser mai precisa que lo simple examen de las diferentas reformas del Drech positiu perque dins qualques cases las nòrmas capitan pas a s'aplicar vertadièrament malgrat la promulgacion oficiala.

Dins lo Drech anglosaxon es una font de primièr òrdre, a causa del fach que los jutges devon motivar los decisions o senténcias mejans un estudi minuciós dels precedents.

Dins lo Drech continental, la jurisprudéncia es tanben una font formala, pasmens varia substancialament en valor e la fòrça constrenhenta en acòrdi amb las legislacions localas de cada país. Atal, las senténcias de certans tipes de tribunals superiors son d'aplicacion obligatòria pels cases equivalents dins los tribunals inferiors; dins d'autres, las decisions d'instancias jurisdiccionalas similaras son pas una règla constrenhenta pels jutges inferiors, levat lo cas de certanas circumstancias especificas quand s'agís d'unificar de critèris d'interpretacion uniforma sus de questions determinadas de drech (coma es lo cas de las senténcias plenarias dins lo drech argentin). Fin finala, e coma alternativa mai espandida dels Estats que mantenon aqueles sistèmas juridics, es possible que las decisions de nivèl superior jamai son obligatòrias pels autres tribunals, pasmens pretendon aver plan sovent una importanta fòrça dogmatica quand i a de preveire las futuras decisions e establir los fondaments d'una demanda determinada facha pels tribunals inferiors.

En tot cas, l'estudi de las senténcias nos dona la mesura exacta de la realitat del Drech perque sovent, e per divèrsas rasons, las senténcias son pas complidas o aplicadas.

Es lo cas especialament quand lo poder judiciari dintra en collision amb los autres poders de l'Estat, coma lo executiu e lo legislatiu, e fòrça engatjat dins lo principi de la separacion dels poders, es un fenomèn que se pòt pas ignorar completament per elaborar una teoria del Drech, quita a se qu'aparesca totalament separada de la realitat juridica e sociala.